Άρθρα Κώστα Παλπάνη

        Ο Νάσιος, όπως τον αποκαλούσε η σεβάσμια μάνα του, ήταν ο μικρότερος ηλικιακά κατά ένα χρόνο αλλά και ο ψηλότερος της…αχρείας τριάδας. 'Ηταν ψηλός αλλά όχι άχαρος. Προφανώς είχε κληρονομήσει τα γονίδια  της μητρός του.

Κατά πως 'μολογούν, η μακαρίτισσα Μυγδάλω ήταν δίδυμη με τη θανούσα σε παιδική ηλικία αδερφή της. Νονός τους  ήταν  κάποιος  χωροφύλακας, όταν η Αστυνομία ήταν  ακόμα πάνω στα Μπισιρτσιώτκα. Λόγω της εκθαμβωτικής ομορφιάς των αβάπτιστων διδύμων, χάρισε στη μια το όνομα Αμυγδαλιά και στην άλλη το όνομα Τριανταφυλλιά.

    Ο Σιάκας τ Θωμά, όπως είναι ευρύτερα γνωστός, διέθετε  αθλητικό παράστημα, γυμνασμένους κοιλιακούς, δικέφαλους και τρικέφαλους. Παρότι φόραγε  λαστιχένια υποδήματα -"καλατσούκ" όπως  τα έλεγε η Αρκουδουβαγγέλινα- ήταν άριστος χειριστής της στρογγυλής θεάς. Εμείς φορούσαμε ξεσκισμένα (όχι βέβαια λόγω μόδας) ή  αμπαλουμένα παντελόνια μάρκας "μάλτα", "ρετσίνα" ή  "σκτίσια" απ' τν Ούντρα, εκείνος κυκλοφορούσε από μικρός με επώνυμης φίρμας αθλητικές φόρμες, αλλά κυρίως με ακριβό  αθλητικό  παντελονάκι (σορτσάκι). Ως αθλητικός τύπος πρόσεχε τις διατροφικές και διαιτολογικές του επιλογές. Για να προσλάβει τις απαραίτητες βιταμίνες, πρωτε'ί'νες, ιχνοστοιχεία, φυσικά σάκχαρα, δεν κατανάλωνε ενεργειακά ποτά  ή συμπληρώματα διατροφής. Παντελώς αδιάφορος για την…λιγδουπάπαρα, έτρωγε μόνο κρέμα αραβοσίτου "Γιώτης"!

     Μαζί με τα γειτονόπουλά του κριμαντζουλνιούνταν  στν βρικουκιά τς θειας μας τς Πουλιγιώργινας, καρκατσιλώνουνταν στ μουριά δίπλα  απ' το Περίπτερο, αλλά κι στς κουρουμπλιές και σε όλα τα ύπουρα της γειτονιάς του. Ως πρωτότοκος άλλωστε ήταν και ο χα'ι'δεμένος  εγγονός στο σόι και  ιδιαιτέρως της μανιάς του Φώτως, που τον τάιζε ιδιαιτέρως με ποικιλία αγνών εδεσμάτων ως αρίστη κατ' οίκον μαγείρισσα αλλά και πολύτιμος Chef και εξαίρετη οικονόμος επί σειρά ετών στον νέο Σταθμό Χωροφυλακής. Δεν παρέλειπε, βέβαια, να επισκέπτεται τακτικά και τη γιαγιά του εκ μητρός Γιάννω, αλλά και τις θείες του Χρυσούλω και Καλύβαινα. Από την παιδική του ηλικία ήταν  λάτρης της ιταλικής κουζίνας. Προτιμούσε μακαρόνια Al dente, και αλά ..Aβέρωφ,από τότε που λάθρα εισελθών με τον μακαρίτη τον Βασιλάκη τς Σταμούλως στο σπίτι όπου διέμενε ο δάσκαλος Αβέρωφ,καταβρόχθησαν τα μαγειρεμένα μακαρόνια απευθείας από την κατσαρόλα!  Ως τακτικός ιερόπαις (παπαδάκι) κατανάλωνε μπαμπούκες (πρόσφορα- λειτουργιές) αλλά και αρκετές μερίδες αντίδωρο εντός του Ιερού Βήματος της Τρανής μας Εκκλησιάς, παρερμηνεύοντας  προφανώς τη ρήση του Αποστόλου Παύλου: "Οι εις τα ιερά  εργαζόμενοι εκ του ιερού εσθίουσιν".

    Διέμενε στη γειτονιά των Τελλιάδων βορείως και παραπλεύρως της Εκκλησίας, στο κέντρο του χωριού, "ζν πλατέα ή στου μισιχώρ" που λέμε, πέριξ του οποίου διέμεναν  όλοι οι γηγενείς και αυτόχθονες, οι "ντόπιοι", δηλαδή, παλιοί και τρανοί νοικοκυραίοι του "πολυφυλετικού" και "πολυπολιτισμικού" χωριού μας. Στη γειτονιά αυτή εντύπωση προξενούσε η πολυτελής οικία του  "πρακτικού" ιατρού Τελλιογιώργου με τον πανέμορφο πετρόχτιστο, πλακοσκεπή περίβολο  και  την ανθοστόλιστη αυλή.                   

    Κάθε δειλνό, εμείς οι σημαιοφόροι του καθήκοντος και της  απλήρωτης παιδικής εργασίας, λαλητές και γαλακτοκουβαλητές, αναχωρούσαμε μαρούκλωτοι (θυμωμένοι-βαριεστημένοι) για τη στρούγγα. Εκείνος, αχνάτος-παχνάτος "πήγαινε πλατεία". Μαζί με άλλους "παζαρίσιους" ανέμελους, αργόσχολους  ευκλεείς γόνους μη αγροτοκτηνοτρόφων επιδίδονταν επί ώρες αμέριμνοι σε δημοφιλή ομαδικά παιχνίδια εποχής: Μπάλα, σαλίγκαρος, γουρνίτσα, του"Δ"  και άλλες παραλλαγές με μπίλιες ή γκουγκουρέλια αλλά και με καπάκια από φιάλες ποτών και αναψυκτικών επί της χωμάτινης και πετρώδους πλατέας. Συναρμολογούσαν, επίσης, διάφορα μοντέλα από ταχύτατα ξύλινα πατίνια αλλά και εκδοχές από το γνωστό μας μεταλλικό "στεφάνι" ή "γκύλιαντρους" που ασκούσαν τα παιδικά μυαλά και σώματα και υποβοηθούσαν εισέτι στην ομαλή κοινωνικοποίηση και καλλιεργούσαν την  παιδική δημιουργικότητα. Επιπλέον ήταν παιχνίδια φιλικά προς το περιβάλλον και προφύλασσαν από την παιδική παχυσαρκία, αφού κατανάλωναν μόνο σωματική ενέργεια, για να κινηθούν. Συχνά διοργάνωναν  και αγώνες ταχύτητας,τύπου Formoula 1, κατηφουρκά μέχρι τν στρουφή τ Ζέρβα, τουν λάκκου τς Χώρας ή μέχρι τουν Χατζηκώστα. Ανηφουρκά όμως, κατάκοποι και κάθιδροι, κουβαλούσαν τα αυτοσχέδια παιχνίδια στον ώμο. Δεν παρέλειπε ο ίδιος και οι άλλοι ομο'ι'δεάτες του μπαλαδόροι βέβαια να σκανιάζουν τον Καρα'ι'άνα και  τους άλλους "Ολυμπιακούς" για τη μεγαλειώδη πορεία του ΠΑΟ προς το Γουέμπλε'ι".

    Ο Νικολάκης, αν και  Βενιαμίν υπερπολύτεκνης οικογένειας, δε νομίζω πως έτυχε προνομιούχου μεταχείρισης ούτε από τη φιλόστοργη μάνα του κυρά Γιάννινα, όσο και απ' τις χαριτωμένες  αδερφές του, πολλώ δε μάλλον από τον έχοντα "φουρνόφτυαρα" για χέρια αυστηρό πατέρα του,τον μπαρμπα-Γιάννη. Αρκετοί γονείς τότε, μηδέ του ημετέρου πατρός εξαιρουμένου, ήταν υπέρμαχοι της "γερμανικής αγωγής" και της σπουδαιότητας της  ατομικής ευθύνης. 'Ετσι και ο μπαρμπα-Γιάννης έδινε την εντύπωση πως τον απασχολούσε περισσότερο αν ο Νικολάκης βοσκήσει και ποτίσει καθώς πρέπει  τ' αρνιά, μακριά απο τα…βάσκανα μάτια των Πετρωτίσιων κτηνοτρόφων παρά αν θα έχει το στερνοπαίδι του ομαλή ψυχοσωματική ισορροπία! Βέβαια και οι μάνες μας ήταν οπαδοί της Σπαρτιατικής αγωγής, εκπαίδευσης και πειθαρχίας. Ισχυρίζονταν πως είναι κατά των πάσης φύσεως διακρίσεων εις βάρος των τέκνων, ανεξαρτήτως φύλου και σειρά γεννήσεως,  λέγοντας ως επιβεβαίωση το γνωστό: "Οποιο δάχτυλο να κόψεις,τον ίδιο πόνο έχει"...               

    Καθημερινά, νυχτοχάραγα, ο Νικολάκης, αφού ευφραινόταν  από τα κελαηδήσματα των αηδονιών στη σούδα, μετά τον Ζηκάθκο τον κήπο, πήγαινε πεζοπορία μέχρι τον Πετρωτό, για να θαυμάσει τη φύση και να …μεθύσει  από τη μυρωδιά των θραψιών και της πικροκαρυάς και να "λαλήσει". Επιστρέφοντας  "παρέδωνε" το γάλα και  ετοιμαζόταν για το σχολείο. Τν πλατεία, τα γκιζέρια και τα παιχνίδια των άλλων "προνομιούχων" συνομηλίκων του τα έβλεπε... με το μακαρόνι.          

    Μονίμως απών, επίσης, από τον πολύβουο παιδότοπο τς πλατέας ήταν και ο τρίτος της παρέας, ο παραπονιάρης Κωστάκης. Μεγαλύτερος έξι μήνες από τον  επιστήθιο παιδικό του φίλο Νικολάκη. Από τα πρώτα τους  βήματα  ήταν  γνωστό ...φαρμακερό δίδυμο του χωριού έχοντες για παιδικούς ήρωες το γνωστό  δίδυμο "Ο Δάμων και ο Φιντίας" από το σχολικό τους "Αναγνωστικόν" της Ε' τάξεως. Συνομήλικοι, συμμαθητές και δια βίου φίλοι. Μαζί στα μαθητικά θρανία, αχώριστοι και στις εξωσχολικές  απογευματινές δραστηριότητες: στρούγγα, βόσκηση αμνοεριφίων, αναζήτηση φωλιών ωδικών πτηνών. Μικροί όμως  το δέμας, παρά το πολύ  ασβέστιο και τις απαραίτητες αυξητικές βιταμίνες και πρωτε'ί'νες  που  περιείχε το καθημερινό τους  πλούσιο σιτηρέσιο από τα πάσης φύσεως βιολογικά γαλακτοκομικά  που κατανάλωναν από τις φάρμες των γονιών τους. Ιχνοστοιχεία και πολύτιμα μέταλλα προσλάμβαναν από τα ήμερα γκόρτσα απ' τν γκορτσιά τς Χριστουδόλινας, απ' τα πράσινα μήλα κι τα μπίδια τς Χαρισουγιώργινας κι απ' τς κουκόσιες κι τα δαμάσκνα τς Αγγιλάκινας. Ενδεχομένως  να  τους  "ντρασκίλτσι" κάποιος απρόσεκτος, όταν μπακαλούσαν  ή  τιμωρήθηκαν με στέρηση ύψους από τον Ύψιστο, γιατί  έφαγαν κρυφά σαλάμι σκορδάτο, κρυμμένοι στ ζήγρα εν μέσω Μεγάλης Εβδομάδος. Ίσως και γιατί κάπνιζαν αρειμανίως ό,τι έβρισκαν. Από  κεδαρόπετσες, ίσκνες, ουξυό μέχρι "Παλλάς" king size και υπερπολυτελείας. Ήταν επίσης και ανήλικοι περιστασιακοί πότες. Κατά πρώτον "δεν άφναν κόμπο" απ' το γυναικείο  απεριτίφ "Μέντα", χιλιαντροπιάζοντας τις μάνες τους στις προσκεκλημένες φίλες τους. Ηδύποτα δεν έπιναν κατ' οίκον, για να "μην ξεχάσουν τα γράμματα". Κατά δεύτερον, στο ετήσιο  υπαίθριο πανηγύρι του χωριού "έκουβαν τουν άλτσου"! Μόλις σκώνουνταν οι παρέες να χορέψουν ή ν'αλλάξουν καφενείο, εκείνοι καραδοκούσαν και με αστραπιαίες κινήσεις έπιναν από τα ποτήρια των διασκεδαζόντων. Για όλους τους ανωτέρω λόγους  δεν ψήλωσαν αρκετά, όπως ο υπάκουος και ευσεβής Νάσιος. 

    Αμφοτέρων των ατίθασων φίλων οι πολυπληθείς οικογένειες διέμεναν σε …υποβαθμισμένους μαχαλάδες  στις άκρες του χωριού, όπως όλοι οι πρόσφυγες, οικονομικοί μετανάστες και μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι, οι "φερτικοί", δηλαδή οι "παρακατιανοί", και οι "μπακαταραίοι". Ο μεν Νικολάκης ζώντας στην έξοδο του χωριού προς Παλιουριά,  υπέφερε από βρογχικά, άσθμα και άλλες αναπνευστικές δυσλειτουργίες λόγω της ανυπόφορης υγρασίας, της μπατίνας, στον  γεμάτο λάσπες, νερά, βαρκά κι μπακακιέ, Τσιαπατόρκο μαχαλά. Γόνος του συναφιού των Χριστοδουλαίων καμάρωνε για το βαρύ επώνυμό του, τις πολλές ιαματικές πηγές της γειτονιάς, το θαυματουργό νερό της Βρυσούλας αλλά και το "χιονοδρομικό κέντρο" στο Γαλανό. Κατοικούσε σε γωνιαία νεότευκτη σύγχρονη διώροφη οικία στη συμβολή των  οδών Βρυσούλας κι Χαρισάθκα σπίτια. Ο δε Κωστάκης διέμενε στην έξοδο του χωριού προς Αμπδή, στο μαντζάτο της ταπεινής  με ευτελή υλικά οικίας, πλησίον του Σταθμού Χωροφυλακής και του υπερσύγχρονου Σχολείου, στον βορειοανατολικό μαχαλά. Ήταν "διάσημος" για τον.. ιδιαίτερο,  δακρύβρεχτο τρόπο απαγγελίας ποιημάτων στις σχολικές εορτές. Υπέφερε σωματικά να "ξιαρίζει κάθε χαραή" τον στάβλο δίπλα στο σχολείο, πριν  χτυπήσει το σχολικό ηλεκτρικό κουδούνι για την έναρξη των μαθημάτων και να πηδάει ασθμαίνοντας τα κάγκελα της σχολικής αυλής στο άκουσμα του,αφου έβγαζε τις μπότες εργασίας. Υπέφερε όμως και ψυχολογικά-όπως όλα τα γειτονόπουλά του- ακούγοντας καθημερινά πρωί και βράδυ  τους κλαυθμούς, τους οδυρμούς και τα μοιρολόγια  των πενθουσών και ολοφυρομένων γυναικών από το Κοιμητήριο της Αγια-Παρασκευής, "ένθα οι δίκαιοι  αναπαύονται", απαλλαγμένοι από θλίψεις, οδύνες και στεναγμούς .    

    Παρά όμως τα άσχημα παιδικά τους βιώματα και την πληθώρα των εξωσχολικών υποχρεώσεων, και οι δύο όπως και οι άλλοι συμμαθητές τους συναγωνίζονταν -ευγενώς αμιλλώμενοι- επάξια στο ζήλο για μάθηση και μόρφωση τις πολλές χαριτόβρυτες αλλά και με κοφτερό μυαλό  και αστραποβόλα μάτια συμμαθήτριές τους. "Φυτά" βέβαια και "σπασίκλες" ουδέποτε υπήρξαν  ως δασκαλούλια, αφού και παραβατική συμπεριφορά είχαν και "συνελήφθησαν κλέπτοντες οπώρας", πολλάκις δε και αδιάβαστοι και "αδικαιολογήτως απόντες" από εκκλησιασμό και κατηχητικό. Είχαν ενεργό συμμετοχή σε παιδικές απερισκεψίες και κατρατσιές. Τιμωρήθηκαν με γραπτές εργασίες αλλά και με εγκλεισμό εντός του νεόδμητου σχολείου καθώς και με ραβδισμό με την απαισία "παιδαγωγό" της εποχής, την κρανίσια βέργα, αλλά  και με την ξύλινη  βέργα που συγκρατούσε τον Πολιτικό Χάρτη της αιθούσης… Έτσι επιβεβαίωσαν, έστω και ανορθόδοξα, τις θυμόσοφες λα'ι'κές ρήσεις: "Μικρός διάουλους,τρανά τσαρούχια", "κοντούλα  είναι η ροδιά αλλά γεμάτη ρόδια,ψηλός είναι  ο πλάτανος αλλά γεμάτος γκουγκουρέλια" και το " Μη  δεις ψηλό και φοβηθείς, κοντό και ξεθαρεψεις"!

    Μετά  από "ακριβείς" γραπτές δοκιμασίες και πετυχημένες αθλοπαιδιές (γυμναστικές επιδείξεις) στα τέλη Ιουνίου του '73 αποφοίτησαν από το 6/Θέσιον Δημοτικόν Σχολείον Ελάτης των 250 και πλέον μαθητών.  Είχαν διδάσκαλο τον Σωτήριο Μπέλλο, όστις κατά το πλείστον απέφευγε τον  σωφρονισμό  των μαθητών με τις καθιερωμένες βάρβαρες μεθόδους. Μειλίχιος όσο έπρεπε και αυστηρός όπου χρειαζόταν, τους "χειροτονούσε"  ενίοτε στο τριχωτό της κουρεμένης κεφαλής  με ανεστραμμένη την παλάμη με το βαρύτιμο δαχτυλίδι του γάμου του ή με την περίτεχνη ξύλινη κασετίνα του Σταθόπουλου Αθανάσιου, προσπαθώντας να ξυπνήσει το θολωμένο μυαλό και το ταλαίπωρο παιδικό κορμί τους. Κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων οι δυο τους συνεχίζουν περιχαρείς και αχώριστοι τις γυμνασιακές σπουδές στο "Μικτόν Γυμνάσιον Σερβίων", εξατάξιο τω καιρώ εκείνω. Για να γιορτάσουν την επιτυχία τους  κουβαλούσαν όλο το καλοκαίρι παρέα το γάλα από το Διχάλωμα στου Λάκκου τ Τζιρμπάν. Εκεί είχαν τη θερινή στρούγγα ο αδερφός του Νικολάκη ο Κώστας με σμιγάτορα τον μακαρίτη Βασίλη τ Μπουντουνουγιάννη. Γρέκι είχαν στην Πάδη!!

    Από τις αρχές Οκτωβρίου  του 1973  συγκάτοικοι πλέον, όχι μόνο…στη τρέλα, μοιράζονται την ίδια διώροφη σιδηρά  κλίνη του Οικοτροφείου Σερβίων.Τον Ιούνιο του 1974 μετά τη λήξη του σχολικού  έτους, τιμωρούνται, όπως και όλοι οι τρόφιμοι, με οριστική και αμετάκλητη έξωση από το Οικοτροφείο, λόγω ανυπακοής, ανταρσίας, ασέβειας προς τη Διεύθυνση αυτού και  των ανελέητων βανδαλισμών προς το κοινόβιο από μερίδα δυσάγωγων οικοτρόφων. 'Ετσι βίαια και άδοξα έληξε η πολύχρονη λειτουργία του οικοτροφείου Αρρένων που στέγασε γενεές φερέλπιδων ορεσίβιων Γυμνασιοπαίδων που έφυγαν απ' τς λάσπις  οραματιζόμενοι  ν' αλλάξουν τις ζωές τους και τον κόσμο.Είναι εκείνοι οι  γκριζοκρόταφοι  ή οι ..τρέφοντες κοιλιά και φαλάκρα σήμερα εξηντάρηδες plus ,που κοσμούν με το ήθος,  τις γνώσεις τους και τους λαμπρούς απογόνους τους την παραπαίουσα κοινωνία μας.

   Σχολικόν έτος 1974-75.Ο Νάσιος αρχίζει κι αυτός την λαμπρά πορεία του ως γυμνασιόπαις. Οι τρεις ανωτέρω παίδες γίνονται συγκάτοικοι στα Σέρβια κατόπιν συντονισμένων ενεργειών των γονέων τους και του άμισθου διαμεσολαβητή, του διάσημου στα Καμβούνια δραστήριου,πολυτάλαντου και πολυάσχολου Μπαρμπαγιάννη Φυντιάνη. Κατοικία τους το ευάερο και ευήλιο ημι-ισόγειο δώμα στην οικία της ύπανδρης  αδερφής του. Κοντά στο Γυμνάσιο στη συνοικία Ζευγαλατιά. Ό,τι ήταν οι φοιτητογειτονιές Σαράντα Εκκλησιές, Ροτόντα και Καμάρα στη Θεσσαλονίκη, ήταν η Ζευγαλατιά στα Σέρβια για τα χωριατόπαιδα Γυμνασιόπαιδα της εποχής. Ξεκίνησε έτσι και για τους τρεις μια αξέχαστη σχολική χρονιά γεμάτη πολλές, ποικίλες και ανεξίτηλες αναμνήσεις.

Υ.Γ. Αγαπημένοι μου φίλοι και συγκάτοικοι εν Σερβίοις Νικολάκη και Νάσιο. Ελπίζω να συγχωρέσετε το θράσος μου να δημοσιεύσω προσωπικά σας δεδομένα. Άλλωστε και τα απόρρητα ντοκουμέντα του Φορε'ι'ν 'Οφις αποχαρακτηρίζονται και δημοσιεύονται  μετά την παρέλευση τριακονταετίας. Οι δικές μας κοινές υπερπολύτιμες αναμνήσεις, όσο κι αν έρθουν στο φως της δημοσιότητας, δεν ξεριζώνονται όσο βαθιά και αν σκάψουμε στις καρδιές μας. 'Αλλωστε τώρα δεν δυνάμεθα να σκάψουμε όπως τότε, πριν  πενήντα σχεδόν χρόνια, που σκάβαμε βαθιά και τεχνικά τους  κήπους και τ' αμπέλια της Ζευγαλατιάς, για να εξασφαλίσουμε τον άρτον αλλά και το επιούσιο χαρτζιλίκι, αποκρυφθέν απ' τους γονείς μας και μη δηλωθέν στην εφορία!!

    Θεού θέλοντος, με την άδειά σας και την πολύτιμη  συνδρομή σας, θα επανέλθω με…καυτό ρεπορτάζ και συγκλονιστικές αποκαλύψεις του..κοινού αμαρτωλού μαθητικού μας  παρελθόντος.