Ιστορικό ντοκουμέντο από τις βίαιες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών τον Φεβρουάριο του 1944 σε περιοχές του Ν. Κοζάνης, μέσα από το ημερολόγιο ενός ανώνυμου Κοζανίτη, αλιεύσαμε από την εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ με ημερομηνία 9.10.1964, που ήταν αναδημοσίευση εποχής από την εφημερίδα της Κοζάνης «Ένωσις». Το δημοσίευμα αναφέρεται με αρκετά λεπτομερή στοιχεία σε ονόματα θυμάτων και περιοχές (Κοζάνη, Σέρβια, Βατερό, Καλαμιά, Καλονέρι, Ομαλή, Σιδερά, Ελάτη, Μικρόβαλτο, Τρανόβαλτο, Κομνηνά, Κλείτο), όπου τελέστηκαν οι θηριωδίες των ναζιστών κατακτητών.
Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (Παρασκευής 9 Οκτωβρίου 1964, στήλη «Η Θεσσαλονίκη και ο κόσμος», συντ. ΒΟΡΕΙΟΣ, σελ. 2):
«Εις την καλήν "Ένωσιν" της Κοζάνης δημοσιεύεται το ημερολόγιο ενός ανωνύμου από την εποχήν του "σαράντα", την κατοχήν και μέχρι των ημερών μας. Αποσπώ από αυτό μερικάς σημειώσεις.
«Οι Γερμανοί εκινητοποιήθησαν και συνέλαβαν διαβάτας χωρικούς του Βατερού και της Καλαμιάς και δύο Κοζανίτας και τους εξετέλεσαν, είκοσι τον αριθμόν εις αντίποινα. Οδήγησαν εις τα αμπέλια της Παναγιάς και τους εξετέλεσαν. Μαζί μ’ αυτούς ο Ν. Γεωργιάδης δικηγόρος, Ι. Θεοδωρίδης νομαρχιακός υπάλληλος, Γ. Μισαηλίδης ταμίας Τραπέζης, Πολ. Τσιφόπουλος διευθυντής ενώσεως συνεταιρισμών κ.α.
30 Ιαν. 1944: Ο πταισματοδίκης Παπαφράγκος, ο δικηγόρος Πανταζόπουλος προ του κινδύνου να συλληφθούν φεύγουν εις το βουνό. Άλλοι φεύγουν εις Θεσσαλονίκην.
2 Φεβρ. 1944: Οι Γερμανοί του Καλονερίου επεχείρησαν εκκαθαριστικήν επιδρομήν πέραν του Αλιάκμονος. Εις Ομαλήν εφόνευσαν ένα γέροντα και μία γυναίκα. Συνέλαβαν τους χωρικούς Χ. Βενέτην, Ν. Χαρίσην, Μαυρομάτην, Χονδροκώσταν και τους έκλεισαν εις στρατόπεδον της Κοζάνης.
3 Φεβρ. 1944: Εις το χωριό Σιδηρά οι αντάρτες είχον συγκέντρωσιν και επροδόθησαν. Γερμανοί εκ Σιατίστης, Κοζάνης και Πτολεμαΐδος, περιεκύκλωσαν το χωριό και ως λέγουν, έχασαν πολλοί αντάρται την ζωήν των. Μεταξύ αυτών οι καπεταναίοι Νικήτας και Μπότσαρης, ο δικολάβος Σαββίδης εκ Σερβίων, ο Διομ. Βασιλειάδης μηχανικός και άλλοι. Πολλά σπίτια πυρπολήθηκαν.
5 Φεβρ. 1944: Από μέσα από το παντζούρι του σπιτιού μου παρακολουθώ με σφυγμένη την καρδιά θέαμα συγκινητικό! Γερμανοί με τα πέταλα οδηγούν στην πόλι μας ποίμνιο βοδιών και προβάτων και ομάδα χωρικών. Ένας προβολεύς αυτοκινήτου φωτίζει τη φάλαγγα και Γερμανοί με τη λόγχη συνοδεύουν, ενώ άλλοι με τον βούρδουλα γρυλλίζουν προς τους χωρικούς. Ως έμαθα είναι χωρικοί εκ Σιδηρών.
11 Φεβρ. 1944: Γύρισε τμήμα των Ες Ες από τα Χάσια όπου πυρπόλησαν τα χωριά Ελάτην, Τρανόβαλτον και Μικρόβαλτον.
12 Φεβρ. 1944: Σήμερα η Κοζάνη κήδευσε τον ιατρό Νικόλαο Γκιουλέκα, μακεδονομάχο, καλό πατριώτη. Με έκαμνε παρέα και μ’ έλεγε: Θα φύγω ευχαριστημένος αν αποθάνω με ελεύθερη την πατρίδα μας.
17 Φεβρ. 1944: Εις Κομνηνά επυρπολήθησαν δέκα σπίτια, εις Κλείτος 20. Εδώ εφονεύθησαν και 8 χωρικοί».
Και αυταί αι θυσίαι μόνον εις την Κοζάνην και την περιοχήν. Θυσίαι δια το ιδεώδες της ελευθερίας και της τιμής. Και όπως συμβαίνει συνήθως εις εμάς τους ονειροπαρμένους Έλληνας, εμείναμε μόνον με τας θυσίας, με την ωργωμένην από τας βόμβας γην μας, τα πυρπολημένα σπίτια μας, τους λεγεώνας των τάφων, τας στρατιάς των ορφανών παιδιών, τας φάλαγγας τω αναπήρων και των ακρωτηριασμένων, τα τάγματα των φυματικών και τώρα ν’ ακούωμεν τους Γερμανούς και τους άλλους συμμάχους μας να υμνολογούν τους Τούρκους που είχαν την γενναιότητα να βομβαρδίσουν και να σκοτώσουν πεντακοσίους αμάχους εις την Κύπρον…».
Γ.Μ./mikrovalto.gr
