Υπάρχουν πρόσωπα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην Εθνική Παλιγγενεσία και είναι γνωστά σε όλους.
Από την Δυτική Μακεδονία και ειδικότερα από την Κοζάνη,
...παρά το γεγονός ότι ξεφυλλίζοντας τα ‘’Μικρά γράμματα’’ της ιστορίας βρίσκουμε ελάχιστα από αυτά να είναι γνωστά, όπως Γεώργιος Λασσάνης και Νικόλαος Κασομούλης και κάποια άλλα όπως του Νάννου Τσόντζα, που έδωσε τη ζωή του στα Ψαρά, να είναι γνωστό μόνο ως ονομασία οδού, άλλα άγνωστη να είναι η θυσία τους.
- Εμμανουήλ Χατζηκωσταντίνου ( Τουρκοχατζής )
- Κωνσταντίνος Ναουμίδης,
- Ιωάννης Τιάλιος (Γιάντσιος),
- Μιχαήλ Ιωάννου (Λακοβρίσμας),
- Γεώργιος Μαράνδος (Βαλαβάνος),
- Νάννος Μπαρούτας
Είναι τα σχεδόν άγνωστα ονόματα Κοζανιτών,τα οποία αναφέρει ο Λιούφης και αγωνίστηκαν, στην πρώτη φάση της Ελληνικής επανάστασης. Φυσικά, υπήρχαν και άλλοι. Εμείς, σήμερα, θα σταθούμε σε αυτά τα ονόματα δίνοντας στη δημοσιότητα αυτά που γράφει ο Π. Λιούφης και ελάχιστα για την ζωή τους που βρήκαμε σε άλλες πηγές
1. Χατζηκωσταντίνου Εμμανουήλ
Ο Χατζηκωνσταντίνου καταγόταν από την Κοζάνη.
Έφυγε από το γενέθλιο τόπο του και βρέθηκε στο Αϊβαλί(ή Κυδωνιές) της Μικράς Ασίας και ασχολήθηκε με το εμπόριο, ανοίγοντας δικό του κατάστημα .
Όντας άνθρωπος της δράσης και φύσει ενθουσιώδης, με το ξέσπασμα της επανάστασης του 1921, ξεπουλά όλα τα υπάρχοντα του και το ιδιόκτητο κατάστημα και έρχεται στην Πελοπόννησο και εντάσσεται στην ομάδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες έδειξε θάρρος και τόλμη .
Όμως, αυτό το πλήρωσε με την ζωή του το 1926 χάνοντας την ,σε μια μάχη.
Το παρατσούκλι, το οποίο του κόλλησαν οι συναγωνιστές του ήταν Τουρκοχατζής
2. Ναουμίδης Κωνσταντίνος
Ο Ναουμίδης έλαβε μέρος στην Ελληνική επανάσταση συνεργαζόμενος, συνεχώς, με τον Νικόλαο Γκριτζιώτη η Κριεζώτη (1785-1853), όπως έγινε ευρύτερα γνωστός από το χωρίο που έμενε η οικογένεια του το Κρίεζη της Εύβοιας .
Ο Ναουμιδης ήταν ένας από τους πιο πιστούς στρατιώτες, μένοντας μαζί του για πολύ μεγάλο διάστημα, στην περιοχή της Εύβοιας, αλλά και την περιοχή της Αττικής, όπου, κυρίως, έδρασε ο Κριεζώτης ,έφερε το βαθμό του Υπολοχαγού της Φάλαγγας του Κριεζώτης στην οποία ο τελευταίος ήταν πεντακοσίαρχος και στην συνέχεια Χιλίαρχος.
Τελειώνοντας οι μάχες και μεγαλώνοντας παρέμεινε στην Εύβοια,όπου άφησε και την τελευταία του πνοή, στη Χαλκίδα.
Ο μεγαλύτερος αδερφός του Βενιαμίν Ναουμιδης έγινε αρχιμανδρίτης στην Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης και δούλεψε για πολλά χρόνια, δίπλα στον Επίσκοπο Σερβίων και Κοζάνης, Βενιαμίν Καρίπογλου και αργότερα στον Επίσκοπο και Μητροπολίτη Ευγένιο, βοηθώντας στην εξέλιξη των σχολείων και τα συμφέροντα της Κοζανίτικης κοινωνίας.
3. Ιωάννου Μιχαήλ
Ο Ιωάννου αγωνίστηκε στην Ελληνική επανάσταση του 1921. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και βρισκόταν πολιορκημένος μέσα στο Μεσολόγγι, ενώ πήρε μέρος στην έξοδο και κατόρθωσε να διασωθεί, Χρημάτισε αξιωματικός της φάλαγγος.
Το παρατσούκλι του ήταν Λαγκοβριτσας
4. Τιάλιος Ιωάννης
Ο Τιάλιος από πολύ μικρός, από το 1825, έλαβε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα. Καταγόταν από την παλιά κοζανίτικη οικογένεια Γιάντσιου και με την άφιξη του Καποδίστρια, εργάσθηκε, για κάποιο διάστημα, για λογαριασμό της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Όταν οι μάχες τελείωσαν και η ησυχία αποκαταστάθηκε, άφησε την εργασία του δημοσίου υπαλλήλου ,ήρθε στην Κοζάνη και εργαζόταν ως ράφτης.
Πέθανε σε ηλικία 102 ετών στην Κοζάνη
Γιος του ήταν ο Γεώργιος Τιαλιος που γεννήθηκε το 1841 που διετέλεσε δάσκαλος της Ελληνικής κοινότητος της Βουδαπέστης και Διερμηνέας της Αυστριακής κυβέρνησης, όντας γλωσσομαθέστατος.
Ήταν και προσωπικός φίλος του Χαρίλαου Τρικούπη.
Δυστυχώς, περιέπεσε σε μελαγχολία, όταν, κακοήθεις, τον συκοφάντησαν και έχασε την ζωή του το 1899 σε ηλικία 58 ετών και ενώ ζούσε ο πατέρας στον Δούναβη.
Η αλήθεια αποκαλύφθηκε αργότερα, καθώς και οι συκοφάντες, αλλά ήταν, πλέον, αργά.
5 & 6. Μαράνδος Γεώργιος και Μπαρούτας Νάννος
Τα δυο αυτά ονόματα τα αναφέρει ο Παν. Λιούφης ως συναγωνιστές του Ιωάννη Τιάλιου και μιλά και για άλλους που δεν θυμόταν.
Μάλιστα, για τον Μαρανδο δίνει και το παρατσούκλι του, ‘’Βαλαβάνος’’.
Φυσικά, δεν ήταν μόνο αυτοί που αγωνίστηκαν εκείνη την περίοδο για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού, υπήρχαν και άλλοι.
Μακάρι και κάποιοι άλλοι να γίνουν γνωστοί τόσο από την Κοζάνη, όσο και από την υπόλοιπη Δυτική Μακεδονία.
Γιατί όσο και αν δεν είναι γνωστό, από την περιοχή αυτή βρεθήκαν άνθρωποι για (κάποιους μιλήσαμε ήδη), που συμμετείχαν ενεργά στην προεπαναστατική περίοδο για την προβολή της ιδέας της απελευθέρωσης της Ελλάδας, δίπλα στον Ρήγα Φεραίο , κάποιοι αγωνίστηκαν από την έναρξη της Επανάστασης. Ένας από αυτούς ήταν και ο Γεώργιος Λασσάνης, ο οποίος έγραψε την διακήρυξη του Αλεξανδρή Υψηλάντη, την οποία εκφώνησε στο Ιάσιο, ξεκινώντας την Επανάσταση.
Για τον Γεώργιο Λασσάνη θα συνεχίσουμε στις επόμενες 7 αναρτήσεις.
Πολλοί από αυτούς, σε αυτή την προσπάθεια, έχασαν και την ζωή τους. Είναι κρίμα που τόσα χρόνια οι ενέργειες και τα κατορθώματα αυτών των ανθρώπων μένουν άγνωστα.
