Ο Γεώργιος Λασσάνης (1793 - 7 Ιουλίου 1870) ήταν Έλληνας λόγιος και πολιτικός από την Κοζάνη. Ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος ενώ παράλληλα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821.
Ήταν συνεργάτης του Αλ. Υψηλάντη και βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους κατέλαβε υψηλά αξιώματα.
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1793 και πέθανε στην Αθήνα στις 7 Ιουλίου του 1870. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Λάσκος (Σαπουντζής).
Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Μικρός στην ηλικία έμεινε ορφανός από πατέρα, ο οποίος φονεύτηκε, καθώς επέστρεφε στην πατρίδα απ΄ τη Βιέννη, όπου ασκούσε εμπόριο και Μητέρα του η Αικατερίνη, θυγατέρα του Ιωάννη Χατζηκλήμου, θείος του ήταν ο Νικόλαος Χατζηκλήμος, ξακουστός για τα κατορθώματα του ,όντας κλεφτό- αμαρτωλός του Ολύμπου και συμπολεμιστής του Νικοτσάρα, που τον ενέπνευσε από την παιδική ηλικία, το πάθος για την ελευθεριά.
Κατά την παιδική του ηλικία, κρύφτηκε , μαζί με τη μητέρα του Αικατερίνη, η οποία ήταν ονομαστή για το κάλλος της και την καταζητούσε ο Αλή πασάς.
Ο Αλή για να πλουτίζει τον γυναικωνίτη του είχε ένα σώμα κακοποιών που είχαν την επωνυμία ''ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ'', που βρισκόταν συνεχώς σε κίνηση και αναζήτηση όμορφων κοριτσιών και αγοριών,μεταμφιεζόταν και έμπαιναν παντού και μόλις ανακάλυπταν πρόσωπα που ήταν του γούστου του τυράννου, τον ειδοποιούσαν.
Αυτός προσπαθούσε να πάρει στην αρχή τα αντικείμενο του πόθου του με διαπραγμάτευση από τους γονείς τους.
Αν αυτό δεν το κατάφερνε, έβαζε μπρος τα μεγάλα μέσα, που ήταν η χατζάρα ,η απαγωγή και η φυσική εξόντωση για όποιον τον αντιστεκόταν.
Έτσι έφτασε στα αυτιά του η ομολογούμενη ομορφιά της χήρας του Γιάννη Λάσκου ή Λασσάνη και προσπάθησε να την κάνει ιδιοκτησία του.
Αν δεν εξαφανιζόταν και αυτή και ο γιος της η τύχη της ήταν προδιαγεγραμμένη ,η μόνη λύση ήταν η εξαφάνιση της και αυτής και του παιδιού της και αυτό και έγινε.
Η Βουδαπέστη βρισκόταν έξω από το πεδίο δράσης του Αλή Πασσά ( πρόβλημα υπήρχε μέχρι το 1822 που ο Αλής σκοτώθηκε με διαταγή του σουλτάνου) και έτσι κατέφυγαν εκεί όπου κι εργάστηκε ο Γιώργος για λίγο καιρό σ’ εμπορικά καταστήματα του Νικολάου Τακιατζή.
Είναι πιθανόν η αλλαγή του πατρικού ονόματος από Λάσκος (Σαπουντζής) σε Λασσάνης να έγινε, όταν μετά τον θάνατο του πατέρα που κινδύνευαν από τον Αλή Πασσά που τους αναζητούσε.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Σε ηλικία 20 ετών, μνηστεύτηκε την Αναστασία, την θυγατέρα του Νικολάου Τακιατζή μια πανέμορφη κοπέλα .
Κατά τον Αύγουστο δε του 1820, ήρθε σε διάσταση με τον πεθερό του, και κατά μια εκδοχή, γιατί ήταν η έντονη ανάμειξη του στους σκοπούς της Φιλικής εταιρίας, της οποίας είχε γίνει επίσημα μέλος από το 1818/ Λόγω αυτής της ανάμειξης λέγεται ότι διέλυσε την μνηστεία με τη θυγατέρα του Τακιατζή και ακολούθησε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Μετά την κατάπαυση του πολέμου του 1821-26 κι αφού η ειρήνη αποκαταστάθηκε, ο Λασσάνης νυμφεύτηκε την Ευφημία Λιανοσταφίδα, απ’ την Πάτρα το έτος το 1834 , αλλά δεν απόκτησαν παιδιά. Φρόντισε όμως να σπουδάσει δυο από το ανίψια του ,τον τον Νικόλαο Καμάτση και τον Ιωάννη Λιούφη που τους είχε σαν παιδιά του.
Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ
Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στη γενέτειρα, διακρινόμενος μεταξύ των συμμαθητών του για την ευφυΐα και τις επιδόσεις του. Σχολείο την 1800 -1802 περίοδο, δεν υπήρχε άλλα το 1803 δημιουργήθηκε το Ελληνικό Σχολείο ή Νέον Σχολείον στην Κοζάνη, όπως το έλεγαν με δάσκαλο τον Κοζανίτη Γεώργιο Ιωννάκη ή Καρακάση ο οποίος δίδαξε επί τρία έτη.
Τον αντικατέστησε ο μαθητής του Χριστόδουλος Κλωνάρης εξ Ιωαννίνων. Με πρωτοστάτες το Χαρίσιο Μεγδάνη, τους αδελφούς Παπαδημητρίου και Τακιατζή κτίσθηκε νέο σχολείο πίσω από το ιερό βήμα του Αγίου Νικολάου εκεί που σήμερα είναι το πίσω μέρος του Δημαρχείου
Στη νέα σχολή δίδασκε ο Αμπελακιώτης Στέφανος Σταμκίδης, καλεσμένος από τους αδελφούς Τακιατζή.
ΣΤΗΝ ΠΕΣΤΗ
Μετά το πέρας του Ελληνικού σχολείου ο Γεώργιος Λασσάνης βρίσκεται στην Πέστη, υπό την προστασία του Νικολάου Τακιατζή, όπου ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές το 1813
ΣΤΗΝ ΛΕΙΨΙΑ
Απ’ εκεί μετέβη στη Λειψία και συνέχισε τις σπουδές του. Ο Λασσάνης αναχώρησε το έτος 1813 για τη Λειψία, όπου για τέσσερα χρόνια φοίτησε στη φιλοσοφική σχολή του τοπικού πανεπιστημίου. Ήταν γνώστης πέραν της Ελληνικής γλώσσας και της Ρωσικής,Γερμανικής και Γαλλικής γλώσσας
ΕΡΓΑΣΙΑ
Το 1819 διορίσθηκε δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή της Οδησσού, (Ελληνεμπορική Σχολή) ,ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Οδησσού μαζί με τον Κωνσταντίνο Βαρδαλάχο και το Γεώργιο Γεννάδιο από το Βουκουρέστι (που διετέλεσαν διευθυντές της σχολή, εισήγαγε δε την αλληλοδιδακτική μέθοδο του Κλεόβολου
Η Ελληνο-εμπορική Σχολή Οδησσού ήταν οικονομικά αυτοσυντήρητη, ιδιωτική και ανήκε στην αρχή στους Ελληνες εμπόρους και επιχειρηματίες της πόλης, και εξυπηρετούσε τις εμπορικές επιδιώξεις τους.
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΤΗΝ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λειψία ήρθε σε επαφή με Έλληνες εμπόρους και λογίους της Διασποράς και επηρεάστηκε από τους λόγους του Γερμανού ιδεαλιστή φιλοσόφου Γιόχαν Φίχτε. Η επίδραση που δέχτηκε κατηύθυνε τη σκέψη του προς την ελληνική εθνική υπόθεση.
ΜΥΗΣΗ ΣΤΗΝ ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Μετά την επιστροφή του στη Βουδαπέστη το 1818 επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου γνώρισε τον Κωνσταντίνο Πεντεδέκα και μυήθηκε από αυτόν στη Φιλική Εταιρεία Στον κατάλογο του Παναγιώτη Σέκερη με τα ονόματα εκείνων που μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία έως το 1818 αναφέρεται και ο Γεώργιος Λασσάνης, με την ακόλουθη σημείωση: «Γεώργιος Ιωάννη Λασσάνης. Από την Κοζάνη της Μακεδονίας. Χρόνων 25. Διά Κωνσταντίνου Χριστοδούλου Πεντεδέκα. Μόσχα 1818 Μαρτίου ».
Υπήρχαν πληροφορίες ότι ανεπισήμως ήταν από το 1817 όπότε και εγκατέλειψε τη Γερμανία Από το 1817 ανεπισήμως μυημένος στη Φιλική Εταιρία εγκατέλειψε τη Γερμανία , ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας δραστηριοποιήθηκε για την προώθηση των σχεδίων της οργάνωσης και έγινε ένα τα πιο σημαντικά και δραστήρια μέλη στο παράρτημα της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό.
Ταξίδεψε συχνά σε άλλες ρωσικές πόλεις, Κισινιόφ, Μόσχα, Πετρούπολη, προκειμένου να έρθει σε επαφή με μέλη των εκεί ελληνικών παροικιών. Μέσα στις προσπάθειες του για επιστράτευση μελών για την Φιλική Εταιρία γνωρίζεται με την οικογένεια του Κωνσταντίνου Υψηλάντη.
ΥΨΗΛΑΝΤΗΔΕΣ
Ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης (1760-1816) ήταν ηγεμόνας της Βλαχίας, ηγεμόνας της Μολδαβίας και μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης.
Είχε 5 αγόρια και 2 κόρες εκ των οποίων οι τρεις πρώτοι έγιναν εξέχοντα μέλη της Φιλικής Εταιρείας
Ο Αλέξανδρος (1792-1828) έγινε ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας,
Ο Δημήτριος (1793-1832,) και αργότερα συνέβαλε σημαντικά στις μάχες των Ελλήνων κατά των Οθωμανών,και Ο Νικόλαος (1796-1833, )αρχηγός του Ιερού Λόχου.
Ακόμη, παιδιά του ήταν ο Γεώργιος,ο Γρηγόριος,η Αικατερίνη,και η Μαρία. Ο πρώτος που γνώρισε από την οικογένεια το 1819 ήταν ο Νικόλαος Υψηλάντης και μαζί με τους Αντώνιο Τζούνη και Ιωάννη Αμβρόσιο, και συνεργάστηκε μαζί του για τη μύηση νέων στελεχών στην Εταιρεία, όπως των Αδελφών Γεωργίου και Νικολάου Μάνου,
Η ευγενής οικογένεια Μάνου είναι μία από τις οικογένειες που καταγόταν από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης και είχαν εγκατασταθεί στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στην Αθήνα και αλλού.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΝΟΥ
Η καταγωγή της οικογένειας είναι από την Καστοριά και ιδρυτής είναι ο Εμμανουήλ (Μάνος) του Φιλίππου 1610-1699. Ο Εμμανουήλ (Μανωλάκης) εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν έμπορος γουναρικών.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ
Επίσης ήταν ο Γρηγόριος Σούτσος .Η οικογένεια Σούτσου (Σούτζου) είναι παλιά φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα ως διπλωματικοί υπάλληλοι, επιστήμονες, στρατιωτικοί και ποιητές. Πιθανολογείται ότι καταγόταν την Ήπειρο και
ΙΑΚΩΒΟΣ ΡΙΖΟΣ ΝΕΡΟΥΛΟΣ
Ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός (1778 - 1849) ήταν Έλληνας λόγιος και πολιτικός της Βλαχίας, Μολδαβίας ,επιτετραμμένος στην Υψηλή Πύλη, πρωθυπουργός της Βλαχίας
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΔΗΣΣΟ
Στις 12 Μαΐου 1820, κατόπιν προτροπής των Φιλικών της Οδησσού, ο Λασσάνης απηύθυνε επιστολή προς τον Υψηλάντη να επισκεφθεί την πόλη.
Ο νέος αρχηγός της Εταιρείας έφτασε εκεί στις αρχές Αυγούστου του ίδιου χρόνου και ο Λασσάνης ήταν από τους πρώτους που τον συνάντησε.
Αμέσως κέρδισε την εμπιστοσύνη του πρίγκιπα, παραιτήθηκε από τη θέση του διδάσκοντος στην Ελληνεμπορική Σχολή και διορίστηκε γραμματέας του.
Αυτό αποτέλεσε την απαρχή μιας στενής συνεργασίας και φιλίας, που έμελλε να διαρκέσει έως το θάνατο του Υψηλάντη
Για την συνεργασία με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ,την συμμετοχή του στις μάχες της επανάστασης των Ελλήνων στην Μολδοβλαχία,την αποτυχία της και την φυλάκιση τους ,στην Αυστρία του Μέτερνιχ στο φρούριο Μούκατς (Mukachiv castle) θα μιλήσουμε σε επόμενη δημοσίευση,όπως αργότερα και για τη συνεργασία με τον Δημήτριο Υψηλάντη στην Ελλάδα και τις μάχες που έγιναν εκεί ,για τα αξιώματα που πήρε στο νέο Ελληνικό κράτος και βέβαια για το συγγραφικό του έργο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ ή ΛΑΣΚΟΣ ή ΣΑΠΟΥΝΤΖΗΣ - Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΣΣΑΝΗ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ (Μέρος 2ο)
Την 1η Οκτωβρίου 1820, ο Γεώργιος Λασσάνης συνόδευσε τον Υψηλάντη στο Ισμαήλιο της Βεσσαραβίας, όπου έλαβε χώρα η σύσκεψη στελεχών της Φιλικής Εταιρείας, για τον καθορισμό του σχεδίου δράσης της οργάνωσης. Στη σύσκεψη αποφασίστηκε να αναβληθεί η έναρξη της Επανάστασης, που είχε οριστεί για το Νοέμβριο, και να δοθεί βάρος στην προετοιμασία του αγώνα στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΒΟΛΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Στις 21 Φεβρουαρίου, ο Υψηλάντης ξεκίνησε από το Κισνόβιο της Βεσαραβίας (σημερινό Κισινάου Μολδαβίας) και αφού διέβη τον ποταμό Προύθο (Προυτ) μαζί με τους αδελφούς του Γεώργιο και Νικόλαο, έφθασε στο Ιάσιο την επομένη.
Η επιλογή της Μολδαβίας και της Βλαχίας θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στις περιοχές αυτές απαγορευόταν η παραμονή του Τουρκικού στρατού.
Eνώ από το 1709 οι τοπικοί άρχοντες ήταν Έλληνες Φαναριώτες
. Μαζί του φυσικά ο υπασπιστής του και γραμματέας του Γ. Λασσάνης όπως μαζί του θα είναι και σε όλες τις μάχες που παρίσταται ο Αλέξανδρος Υψηλάντης όντας το δεξί του χέρι ,με αποκορύφωμα την μάχη του Δραγατσανίου όπου την τελευταία στιγμή τον σώζει ο Βλατσιώτης Γιάννης Φαρμάκης
ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΡΟΥΘΟΣ - ΙΑΣΙΟ
Στις 22 Φεβρουαρίου 1821 με μια μικρή συνοδεία πέντε ατόμων , στο σύνορο μεταξύ της Pωσίας και των παραδουνάβιων ηγεμονιών (Mολδαβία και Bλαχία) που ανήκαν στην Oθωμανική Aυτοκρατορία.
Στο έδαφος της Μολδαβίας τον υποδέχτηκε η φρουρά του ηγεμόνα Mιχαήλ Σούτσου και τον συνόδευσε έως το Iάσιο.
Eκεί εξέδωσε στις 24 Φεβρουαρίου την προκήρυξη Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, η οποία θεωρείται η επίσημη κήρυξη της επανάστασης.
Δύο ημέρες αργότερα πραγματοποιήθηκε ιεροτελεστία κατά την οποία ευλογήθηκε η επαναστατική σημαία.
Η σημαία είχε στη μια της όψη το φοίνικα, κεντρικό σύμβολο της Φιλικής Eταιρείας, και τη φράση
’’ Eκ της στάκτης μου αναγεννώμαι,’’
ενώ από την άλλη τους ισαποστόλους Kωνσταντίνο και Eλένη , το σταυρό και τη φράση
‘’Eν τούτω νίκα. ‘’
Στη διάρκεια της ολιγοήμερης παραμονής του στο Iάσιο έγιναν και οι πρώτες προπαρασκευές για τη συγκέντρωση χρημάτων και τη συγκρότηση στρατού από βαλκάνιους εθελοντές που συνέρρεαν εκεί, ενώ εκδόθηκαν και άλλες επιστολές, ανάμεσά τους και εκείνη που απευθυνόταν στο Ρώσο αυτοκράτορα.
Στις 26 Φεβρουαρίου 1821 στο ναό των Τριών Ιεραρχών τελείται δοξολογία, κατά την οποία ο Μητροπολίτης Βενιαμίν ευλογεί πρόχειρη σημαία με έμβλημα το Σταυρό και κατά το βυζαντινό τυπικό, παραδίδει το ξίφος στον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Κατόπιν, διενεργείται έρανος για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου γροσίων και παράλληλα εθελοντές από ολόκληρη την Ευρώπη καταφθάνουν στη Μολδαβία για να καταταχθούν στο στρατιωτικό σώμα που δημιούργησε, οργανώνοντας μάλιστα το πρώτο τμήμα του Πυροβολικού με δύο πυροβόλα
ΦΩΞΑΝΗ
Ο Ιερός Λόχος ήταν στρατιωτικό σώμα που ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στη Φωξάνη, πόλη στα όρια της Μολδαβίας με τη Βλαχία, στα μέσα Μαρτίου του 1821 και συγκροτήθηκε από εθελοντές σπουδαστές των ελληνικών παροικιών της Μολδοβλαχίας και της Οδησσού, κυρίως αποτελούμενος αρχικά από 500 σπουδαστές που στην πορεία θα τετραπλασιαστεί. Ήταν η πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και του ελληνικού στρατού γενικότερα. Ο Υψηλάντης πίστευε πως, οι νεαροί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ψυχή του στρατού του. .Αμέσως μετά την ορκωμοσία ο Αλέξανδρος Υψηλάντης μίλησε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και παρέδωσε τη Σημαία του Ιερού Λόχου στον αρχηγό του Λόχου Γεώργιο Καντακουζινό. Στο λόχο αυτό κατατάσσεται και ο Γεώργιος Λασσάνης που ορίζεται χιλίαρχος, τότε ήταν 28 χρόνων. Παραμένοντας πάντα διπλά στον Αλέξανδρο Υψηλάντη όντας το δεξί του χέρι και ο μόνιμος γραμματέας και κειμενογράφος του
ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΓΑΛΑΤΣΟΥ (Γκαλάτσι)
Το Γαλάτσι ήταν ένα από τα κέντρα της Φιλικής Εταιρείας. Ανάμεσα στους Έλληνες που είχαν μυηθεί ήταν ο στρατιωτικός διοικητής της πόλης Βασίλειος Καραβίας, που τον Φεβρουάριο του 1821 εκδίωξε τους Τούρκους.
Το Γαλάτσι ανακαταλήφθηκε από τον οθωμανικό στρατό τον Μάιο, με μεγάλες απώλειες στον άμαχο πληθυσμό στην Μάχη του Γαλατσίου ήταν η πρώτη πραγματική μάχη στην Μολδοβλαχία ανάμεσα στις δυνάμεις της Φιλικής Εταιρίας, του πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη και των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα ευρύτερα πλαίσια της Ελληνικής επανάστασης του 1821 έγινε 1η τού Μάη τού 1821. Αρχηγός των Ελλήνων, Κρητικών στη καταγωγή, ήταν ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης με 600 άνδρες που είχαν αναλάβει την προστασία της πόλης έναντι δύο χιλιάδων πεζών , τριών χιλιάδων ιππέων, πεδινά κανόνια και 18 πλωτών κανονιοφόρων
.Έκβαση νίκη των Τούρκων
ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ
Aπό το Iάσιο ο Yψηλάντης αναχώρησε την 1η Μαρτίου, διέσχισε τη Μολδαβία, πέρασε στη Βλαχία και προς τα τέλη του μήνα βρέθηκε έξω από το Βουκουρέστι, όπου βρίσκονταν ήδη τα ένοπλα σώματα του Γεωργάκη Ολύμπιου.
Οι μικρές οθωμανικές φρουρές δεν ήταν δυνατό να εμποδίσουν την πορεία του.
Παρόλα αυτά, τα προβλήματα είχαν αρχίσει να διαφαίνονται. Oι πολεμικές προετοιμασίες ήταν ανεπαρκείς.
Ο στρατός συγκροτούνταν καθ’οδόν ανάλογα με την προσέλευση των εθελοντών, ενώ πολλοί ήταν άοπλοι ή πλημμελώς οπλισμένοι.
Oι ομογενείς των περιοχών αυτών φαίνονταν διστακτικοί στην πλειονότητά τους στο να βοηθήσουν ενεργά και ουσιαστικά, ενώ και οι ντόπιοι πληθυσμοί ήταν μάλλον εχθρικοί, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας των αρπαγών και των λεηλασιών που υφίσταντο από τμήματα του στρατού του Υψηλάντη.
Eπιπρόσθετα, είχε διαφανεί ότι δεν υπήρχε ελπίδα για επανάσταση των Σέρβων.
Η επικοινωνία με τον Αλή-πασά δεν είχε καταστεί δυνατή και μόνο ο Βλαδιμιρέσκου, επικεφαλής αγροτικού κινήματος στη Bλαχία, που επίσης κατευθυνόταν την ίδια εποχή προς το Βουκουρέστι και θα μπορούσε να καταστεί σύμμαχος.
Στις 17 Μαρτίου ο Υψηλάντης υψώνει τη σημαία στο Βουκουρέστι, όπου συναντά τον Γιάννη Φαρμάκη και τον Γεωργάκη Ολύμπιο
ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΗ
Η πρώτη μεγάλη μάχη του Ιερού λόχου που επιλέγει να δώσει ο Υψηλάντης, είναι στην κωμόπολη του Δραγατσανίου, όπου είναι εγκατεστημένη ισχυρή φρουρά με ιππικό των Τούρκων
Για αυτή την μάχη προσπάθησε να συγκεντρώσει όλη την μάχιμη δύναμη που διέθετε .
Τα πρώτα ελληνικά τμήματα ξεκίνησαν προς την κατεύθυνση του Δραγατσανίου στις 15 Ιουνίου 1821, με άσχημες καιρικές συνθήκες και έφτασαν στην περιοχή στις 18 Ιουνίου.
Οι θέσεις που κατέλαβαν οι Έλληνες στους πρόποδες των γύρω βουνών παρείχαν πλεονεκτήματα, και ο αρχηγός των τουρκικών δυνάμεων του Δραγατσανίου Καρά Φεϊζ, για να αντιμετωπίσει τα ελληνικά τμήματα, άρχισε να κατασκευάζει οχυρώματα και συγχρόνως να πυρπολεί τμήμα του χωριού.
Ενώ όμως ο ίδιος ο Υψηλάντης, που βρισκόταν σε απόσταση τριών ωρών από το σημείο της μάχης, συσκεπτόταν με το Γεωργάκη Ολύμπιο, ο χιλίαρχος Βασίλειος Καραβίας, στις 19 Ιουνίου 1821 και παρά τις αντίθετες διαταγές επιτέθηκε με 800 ιππείς εναντίον της μονής Σερμπανεστίου, όπου είχαν οχυρωθεί οθωμανικές δυνάμεις.
Η επίθεση απέτυχε και πολλοί από τους ιππείς εγκατέλειψαν τον αγώνα Ο Νικόλαος Υψηλάντης, επικεφαλής του Ιερού Λόχου, έσπευσε προς βοήθεια με 375 αξιωματικούς και οπλίτες, οι Ιερολοχίτες πολεμούσαν μόνοι τους χωρίς την υποστήριξη ιππικού του Καραβία.
Η μάχη ήταν σκληρή και αιματηρή.
Μαζί του ο Γεώργιος Λασσάνης, που έχει ενταχθεί και αυτός στον Ιερό λόχο.
Έτσι ο Ιερός Λόχος δέχτηκε επίθεση από το τουρκικό ιππικό, αρνούμενος το κάλεσμα να παραδοθεί, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές απώλειες. Με 205 νεκρούς και 37 αιχμαλώτους .
Στη κρίσιμη στιγμή της μάχης, έφτασε ο Γεωργάκης Ολύμπιος ο οποίος διέσωσε τους υπόλοιπους, 136 ανάμεσα και ο Τσακάλωφ εκ των ιδρυτών της Φιλικής εταιρίας .
Ο Νικόλαος Υψηλάντης σώθηκε τυχαία από έναν φιλέλληνα Γάλλο αξιωματικό, που τον ανέβασε στο άλογό του.
Ο Λασσάνης, αφού πολέμησε ηρωικά μαζί με τον αρχηγό του, τον ακολούθησε στις 7 Ιουνίου 1821 στην απόφασή του να υποχωρήσουν προς τα Αυστριακά σύνορα, καθώς είχε διαφανεί πια, ότι η μάχη είχε χαθεί και ο στρατός με τις τεράστιες απώλειες, που υπέστη, είχε ουσιαστικά διαλυθεί.
Όλοι μαζί και οι άνδρες που είχαν διασωθεί, κατέφυγαν, αρχικά, προς το Ρίμνικο, μια πόλη βορειοδυτικά του Δραγατσανίου.
Εκεί,στις 8 Ιουνίου 1821, συνέταξε την τελευταία διαταγή του, με την οποία στιγμάτισε την προδοσία του πολιτικού και στρατιωτικού του επιτελείου και εξήρε την αυτοθυσία του Ιερού Λόχου.
Ο Υψηλάντης με τά αδέρφια του και τον Γ. Λασσάνη κατευθύνθηκαν στην μονή Κόζια, με σκοπό να περάσουν τα Αυστριακά σύνορα.
Οι δε οπλαρχηγοί μαζί με τους άνδρες τους απεφάσισαν να κατευθυνθούν προς βορειοανατολικά, για να περάσουν στην Βεσσαραβία και την Ρωσία και στην συνεχεία να κατευθυνθούν στην Ελλάδα, σε καμιά περίπτωση όμως να παραδοθούν στους Τούρκους.
Στην επόμενη δημοσίευση θα αναφερθούμε στις συγκρούσεις, που έγιναν στον δρόμο των οπλαρχηγών και των συντρόφων τους, προς την Βεσσαραβία και την Ρωσία και στην μεθεπόμενη, στην πορεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και αυτών που τον συντρόφευαν στο μοναστήρι Κοζιά, όπου και κατέληξαν.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ (ΛΑΣΚΟΣ ή ΣΑΠΟΥΝΤΖΗΣ ) (Μέρος 3ον )
ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΤΩΝ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΣΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙΟΥ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ Ο ΦΡΙΚΤΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΦΑΡΜΑΚΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΩΝ
Μετά την ήττα του Υψηλάντη στη Μάχη του Δραγατσανίου (7 Ιουνίου 1821), η Επανάσταση στη Μολδοβλαχία φυλλορρόησε και παρά τις κάποιες αναλαμπές, έσβησε τον Σεπτέμβριο του 1821.
Οι αδερφοί Υψηλάντη μαζί με τον Γεώργιο Λασσάνη,είχαν συλληφθεί και βρισκόταν στις φυλακές της Αυστρίας.
Οι σύντροφοι τους συνέχισαν να πολεμούν, προσπαθώντας να περάσουν σε ελεύθερες, από τους Οθωμανούς περιοχές, σε καμιά περίπτωση όμως δεν έδειξαν διάθεση να παραδοθούν αμαχητί.
ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΚΟΥΛΕΝΙΟΥ
13 Ιουνίου του 1821- 17 Ιουνίου 1821,
Ο Καντακουζηνός συγκέντρωσε τους εναπομείναντες οπλαρχηγούς και τους διαθέσιμους άνδρες στο χωριό Στίγκα της Μολδαβίας και τους πρότεινε να περάσουν μέσω Σκουλενίου τον Προύθο και να αποβιβαστούν στη συνέχεια δια θαλάσσης στις ακτές της Βλαχίας.
Όταν όμως έφτασαν στο Σκουλένι προφασιζόμενος ότι ήθελε να δει τη μητέρα του, η οποία βρισκόταν εκεί κοντά, πέρασε τον Προύθο και τους εγκατάλειψε, αποδεικνύοντας τον πραγματικό λόγο της κίνησης αυτής. Από την απέναντι ακτή κάλεσε τους αξιωματικούς να περάσουν μεμονωμένα, γιατί δεν ήταν δυνατό να περάσουν ως ένα σώμα και δεν υπήρχε λόγος να συνεχίσουν τον αγώνα.
Αυτοί τον εξύβρισαν ως προδότη δειλό και λιποτάκτη, και δεν θέλησαν να εγκαταλείψουν τους 500 περίπου άνδρες τους.
Επέστρεψαν στο Σκουλένι και οχυρώθηκαν.
Οι Τούρκοι μπήκαν στο Ιάσιο στις 13 Ιουνίου του 1821.
Στο Σκουλένι οχυρώθηκαν οι οπλαρχηγοί Καρπενησιώτης, Ιντσές, Δαγκλιόστρος, Σταύρακας, Μάγκλαρης, Σφαέλος, Κοντογόνης, Σοφιανός, Καραγιώργης και Μπαρμπαλιάρης, ενώ αρχηγός όλων των Ελλήνων ορίστηκε ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης.
Η σύγκρουση έγινε στις 17 Ιουνίου 1821, μπροστά στα μάτια των ρωσικών συνταγμάτων, που βρισκόταν από την άλλη μεριά του ποταμού, στο έδαφος που ελεγχόταν από το ρωσικό κράτος, με εντολή να μην παρέμβουν.
Τους επιτέθηκε πρώτος ο Κεχαγιάμπεης με 2000 πεζούς,4000 χιλιάδες ιππείς και 6 κανόνια.
Ο αγώνας ήταν άνισος και παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι προς στιγμών οπισθοχώρησαν, οι τουρκικές επιθέσεις επαναλαμβάνονταν επί 8 ώρες.
Οι 400 Έλληνες όλο και λιγόστευαν όλοι οι οπλαρχηγοί φονεύθηκαν. Μόνο ο Καραγιώργης διασώθηκε, αν και πληγωμένος, περνώντας στην απέναντι όχθη.
Έμεινε να πολεμάει ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης. Όταν ο γενναίος καπετάνιος έριξε και τις τελευταίες βολές εναντίον των Τούρκων, πέταξε τα δύο πιστόλια του στο ποτάμι και κραδαίνοντας το σπαθί του όρμησε εναντίον των Τούρκων και έπεσε νεκρός.
Όλοι οι υπερασπιστές του Σκουλενίου έπεσαν νεκροί, μόνο λίγοι τραυματισμένοι σώθηκαν, αφού μεταφέρθηκαν στην απέναντι όχθη.
Οι συνολικές απώλειες της Μάχης στο Σκουλένι υπολογίζονται για μεν τους Έλληνες σε 300 νεκρούς και 50 τραυματίες, για δε τους Τούρκους σε 1.600 νεκρούς και 200 τραυματίες.
ΜΟΝΗ ΣΕΚΟΥ -Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Φαρμάκης.
Μετά τις ήττες των επαναστατών στο Δραγατσάνι και το Σκουλένι, το κυριότερο επαναστατικό σώμα που απέμενε ήταν αυτό του Ολυμπίου, το οποίο είχε συνενωθεί με το τμήμα του Ιωάννη Φαρμάκη, αριθμώντας συνολικά 800 περίπου εκλεκτούς ιππείς.
Συναποφάσισαν να απομακρυνθούν από την περιοχή και να φτάσουν μέχρι τη Βεσσαραβία, από όπου θα μπορούσαν να βρουν κάποιο τρόπο να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Ο Ολύμπιος έκανε αυτή τη διαδρομή πάνω σε φορείο, καθώς ήταν άρρωστος από τις ταλαιπωρίες και τη λύπη του.
Τελικά, έμειναν μαζί με τους Ολύμπιο και Φαρμάκη, μόνο 350 περίπου πολεμιστές, με τους υπόλοιπους, ιδιαίτερα όσους προέρχονταν από γειτονικά μέρη, να εγκαταλείπουν τον αγώνα.
Οι δύο οπλαρχηγοί κατευθύνθηκαν στη Μονή Σέκου, η οποία απείχε 24 ώρες από το Ιάσιο.
Στην αρχή, ο Σελήχ πασάς έστειλε εναντίον τους 300 ιππείς οι οποίοι έπεσαν σε ενέδρα τμήματος ανδρών του Φαρμάκη, με αποτέλεσμα 200 Τούρκοι νεκροί και 3 αιχμάλωτοι.
Από αυτούς οι Έλληνες έμαθαν πως μεγάλη εχθρική δύναμη πλησίαζε στη Μονή, πράγμα που τους έβαλε σε σκέψεις να την εγκαταλείψουν. Από τους αρχηγούς, ο Ολύμπιος ήταν υπέρ της διάσχισης της Μολδαβίας με κατεύθυνση τη Βεσσαραβία.
Ο Φαρμάκης θεωρούσε πως το σχέδιο ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί λόγω του μεγάλου αριθμού Τούρκων στρατιωτών στην περιοχή. Αντ' αυτού πρότειναν τη διαφυγή στην Αυστρία, της οποίας τα σύνορα ήταν κοντά.
Ωστόσο, ο Ολύμπιος δεν δεχόταν να τους ακολουθήσει καθώς πίστευε ότι οι Αυστριακοί θα τους συνελάμβαναν. Τελικά, από αίσθημα αλληλεγγύης, έμειναν όλοι στη Μονή.
ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ
Στις 8 Σεπτεμβρίου το κύριο εχθρικό σώμα άρχισε να κατεβαίνει προς τη Μονή μέσω εκείνων των μονοπατιών, έχοντας ντόπιους οδηγούς.
Για να τους αντιμετωπίσει, ο Ολύμπιος έβαλε τους άνδρες του στις επάλξεις της μονής, από όπου πυροβολούσαν τους Τούρκους, μη επιτρέποντάς τους να μπουν.
Εν τω μεταξύ, ο Φαρμάκης με τους άντρες του, οι οποίοι είχαν αποκοπεί καθώς φρουρούσαν την είσοδο της κοιλάδας, κατάφεραν το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου να μπουν στη κοιλάδα που οδηγούσε στο Μοναστήρι.
Έτσι, από το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου άρχισε η πλήρης πολιορκία της Μονής από τους Τούρκους, οι οποίοι διέθεταν και ένα κανόνι .
Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, αρνούμενος να συνδιαλλαγεί με τους Τούρκους, ζήτησε από τους συντρόφους του να φύγουν, όσοι ήθελαν να γλυτώσουν, από το κωδωνοστάσιο.
Αλλά κανείς δεν έφυγε. Τότε, πυροβόλησε ένα βαρέλι με πυρίτιδα και ανατίναξε το κωδωνοστάσιο, συμπαρασύροντας και Τούρκους που βρέθηκαν εκεί κοντά
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΡΜΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΛΑΣΤΗ
Μαρτυρικό τέλος, φρικτότερο μάλιστα, είχε μετά από λίγες μέρες ο συναγωνιστής του Γεωργάκη στη Μονή του Σέκου,από την Βλάστη Κοζάνης ήρωας Γιάννης Φαρμάκης και θείος του Γ. Κασομούλη.
Μετά από ηρωική αντίσταση και σκοτωμό εκατοντάδων Τούρκων, αρνούμενος να συμβιβαστεί με τους αφερέγγυους εχθρούς που έστειλαν Αυστριακό διπλωμάτη ,να συζητήσουν τους όρους παράδοσης, στερημένος τροφές και πολεμικά εφόδια υπέκυψε στις προτροπές του Αυστριακού και παρά τις αμφιβολίες του προκειμένου να διασωθούν οι άνδρες που απέμειναν και παραδόθηκε.
Αλλά, όπως το περίμενε οι Τούρκοι δε σεβάστηκαν τη συμφωνία παράδοσης.
Τους άνδρες τους τους σκότωσαν και τον ίδιο τον έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποκεφαλίστηκε με εντολή του Σουλτάνου. . Έτσι, έσβησε η επτάμηνη πορεία της Ελληνικής Επανάστασης στη Μολδοβλαχία.».
ΠΟΙΕΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΟ
Τις αιτίες της αποτυχίας εκείνης της προσπάθειας την αφήνουμε σε ένα από τους πρωταγωνιστές της μάχης στην μονή Σέκου τον Γεωργάκη Ολύμπιο, που λίγες ημέρες πριν έγραψε σε ένα γράμμα απευθυνόμενος προς τους συμπολεμιστές του .
«Ανδρείοι Έλληνες! ΄Oλoι μας, ευγενείς αδελφοί, υποκύψαμε σε μια τρομερή μοίρα. Από τους ομοδόξους γείτονές μας εκείνοι που μας υποσχέθηκαν βοήθεια μας εγκατέλειψαν, οι άλλοι με συκοφαντίες εχαρακτήρισαν σαν έγκλημα τους αιματηρούς αγώνες μας για τη θρησκεία μας και την ύπαρξη μας! Ψηλά το κεφάλι αδέρφια! Δείξτε πως είστε αντάξιοι των προγόνων σας. Έσώσαμε εν τούτοις την τιμή μας.
Ή Ευρώπη εγνώρισε τους γιους της Ελλάδας ! Ή βοήθεια που υποσχέθηκε ή Ρωσσία έρχεται αργά για μας, Εμπρός αδέρφια! Ας πεθάνωμε κοιτάζοντας άφοβα το θάνατο στα μάτια. Ζήτω ή θρησκεία και ή ελευθερία της Ελλάδας ! Θάνατος στους βαρβάρους.
ΓΙΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ».
Η συνέχεια ......
Στην επόμενη δημοσίευση η σύλληψη και η φυλάκιση του Αλέξανδρου Υψηλάντη και των συντρόφων μεταξύ των οποίων και ο Γεώργιος Λασσάνης από τις Αυστριακές αρχές, παρά την αντίθετη διαβεβαίωση και η παραμονή τους για 7 περίπου χρόνια στις φυλακές και ο θάνατος του λίγους μήνες, μετά την αποφυλάκιση του (στο πλευρό του μέχρι την τελευταία στιγμή ο Λασσάνης).....
Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗ ΤΩΝ ΑΥΣΤΡΙΑΚΩΝ (5)
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑΡΧΗΣΤΡΑΤΗΓΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 20/6/1821 ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Όπως είδαμε στην προηγούμενη δημοσίευση ο Γεώργιος Λασσάνης τον Ιούλιο του 1828 κατορθώνει να επιβιβασθεί σε μια φρεγάτα των Γάλλων από το λιμάνι της Τουλόν για να φθάσει στην Ελλάδα, καθώς αυτό στάθηκε αδύνατον να το κάνει πιο μπροστά, μέσω Τεργέστης, λόγω της απαγόρευσης και παρεμπόδισης των Αυστριακών αρχών. Οι μάχες με τους Οθωμανούς που είχαν αρχίσει το 1821 δεν έχουν τελειώσει ακόμη .
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ανατολική Στερεά υπήρχαν Οθωμανικές δυνάμεις και μόνο στην περιοχή της Θήβας υπήρχαν 1.500 Τούρκοι πεζοί και 200 ιππείς, στο Πυρί, τους Αγίους Θεοδώρους και τον Πύργο.
Στην Αθήνα, επίσης, υπήρχαν Οθωμανοί και πάνω στην Ακρόπολη, φρουρά.
Και στην Εύβοια υπήρχε ο Ομέρ πασάς ο οποίος μπορούσε ανά πάσα στιγμή να εκστρατεύσει εναντίον της Αττικής και της Βοιωτίας.
Στη Λαμία υπήρχαν Τούρκοι και η έλευση δυνάμεων από αυτή ,αλλά και από τη Λάρισα, σε περίπτωση συγκρούσεων, ήταν εύκολη.
Η κατάσταση ήταν ρευστή, διότι οι μεγάλες δυνάμεις επρόκειτο να συνέλθουν στο Λονδίνο, για να εγγυηθούν την ύπαρξη του Ελληνικού κράτους μόνον στην Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες, οπότε οι όποιες κατακτήσεις Ελλήνων στη Στερεά Ελλάδα επρόκειτο να χαθούν.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Δ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ
Σε αυτή ακριβώς την περίοδο φθάνει ο Λασσάνης στην Ελλάδα και συναντά το Δημήτριο Υψηλάντη.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης . Ήταν αδελφός του Αλέξανδρου
Το 1821 ανέλαβε πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου Αρχής στην Πελοπόννησο και στις 20 Ιουνίου την αρχιστρατηγία . Προσπάθησε να περιορίσει τους Κοτζαμπάσηδες και αυτοί τον έδιωξαν ,αλλά τον επανέφερε ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος είχε πολεμήσει σε πολλές μάχες της Πελοποννήσου και της Αττικής .
Ο Ι.Καποδίστριας,όταν ανέλαβε Κυβερνήτης τον διόρισε Στρατάρχη και του έδωσε εντολή να οργανώσει τακτικό στρατό, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα
O Δημήτριος Υψηλάντης, τιμώντας τη μνήμη του αδελφού του κι αποδίδοντας δίκαια αμοιβή για προηγούμενες επιφανείς υπηρεσίες του Λασσάνη προς την πατρίδα του, αλλά κυρίως εκτιμώντας τις οργανωτικές και όχι μόνον ικανότητες τον συστήνει στον Καποδίστρια κι αυτός τον διορίζει στρατοπεδάρχη της Ανατολικής Ελλάδας.
Ο στρατοπεδάρχης ήταν μια πολύ σημαντική θέση σε εποχή πολέμου, ο όρος σήμαινε στρατιωτικός διοικητής ή
ο επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Ως αξίωμα στην σύγχρονη εποχή δεν έχει την αξία και την ευθύνη που είχε εκείνη την εποχή.
Έκτοτε, ο Γεώργιος Λασσάνης συμμετείχε σε όλες τις μάχες που έγιναν στην Ανατολική Στερεά Ελλάδος, όπως στη μάχη του Στεβένικου, της Λιβαδειάς, των Θηβών και στην τελευταία μάχη των Ελλήνων με τους Τούρκους στην Πέτρα των Θηβών.
Για τη μάχη αυτή θα αναφερθούμε διεξοδικά, αργότερα. Εκεί,ο Λασσάνης πέρα από την συμβολή του στην επιτυχία της μάχη, συνέβαλε, σημαντικά, και στις διαπραγματεύσεις συνθηκολόγησης των Τούρκων, που οδήγησαν και στο οριστικό τέλος των μαχών και το πέρασμα όλης της Ανατολικής Στερεάς στα χέρια των Ελλήνων
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΤΟΥ 1829
Οι Έλληνες ήταν απογοητευμένοι με τη Συνθήκη του Λονδίνου (10/3/1829), που προέβλεπε ελληνικό κράτος με σύνορα τη γραμμή Παγασητικού - Αμβρακικού, υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου.
Στις 22 Μαρτίου 1829 όμως, οι Μεγάλες Δυνάμεις, υπόγραψαν το νέο Πρωτόκολλο του Λονδίνου, σύμφωνα με το οποίο αναγνωριζόταν αυτόνομο ελληνικό κράτος με βόρειο σύνορο τη γραμμή Παγασητικού – Αμβρακικού.
Ένας ειδικός όρος, που υπήρχε όμως στη Συνθήκη, προκάλεσε αναστάτωση στην ελληνική πλευρά.
Έπρεπε να τερματιστούν οι εχθροπραξίες και να αποχωρήσουν άμεσα, οι ελληνικές δυνάμεις από τη Στερεά Ελλάδα.
Ο Καποδίστριας, με τη γνωστή διπλωματική του ικανότητα και προβλέποντας επικράτηση των Ρώσων στον πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία,στον πόλεμο που είχε ξεσπάσει μεταξύ τους, άρχισε να κωλυσιεργεί, δηλώνοντας στους πληρεξούσιους των Μεγάλων Δυνάμεων, ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι με τους πολεμιστές της Στερεάς Ελλάδας, καθώς δεν ήταν άνδρες της κυβέρνησης αλλά επαναστατημένοι ντόπιοι πληθυσμοί!
Για να εξαργυρωθεί όμως η διπλωματική ευστροφία του Καποδίστρια, έπρεπε να υπάρξουν και στρατιωτικές επιτυχίες στο πεδίο της μάχης.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης, επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων στην Αττική, είχε κατορθώσει ως τις αρχές Μαΐου 1829, να εκδιώξει τους Τούρκους από όλα τα στρατηγικά σημεία της περιοχής, εκτός από την Αττική και τη Θήβα.
Το καλοκαίρι του 1829, η Πελοπόννησος με τα νησιά και μεγάλο μέρος της Στερεάς Ελλάδας είχαν απελευθερωθεί.
Τη διακυβέρνηση των περιοχών αυτών είχε αναλάβει με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης ο Ιωάννης Καποδίστριας. Πρώτο μέλημα του Κυβερνήτη ήταν η δημιουργία τακτικού στρατού και η εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας από τα υπολείμματα των Οθωμανών.
Ο Καποδίστριας είχε πληροφορίες ότι στο μελλοντικό ελληνικό κράτος θα συμπεριλαμβάνονταν όσες περιοχές θα είχαν απελευθερωθεί δι' ιδίων δυνάμεων.
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
Η Μάχη της Πέτρας υπήρξε η τελευταία μάχη του Αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία.
Έλαβε χώρα στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, μεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς.
Πριν την αποξήρανση της Κωπαΐδας, τα νερά της λίμνης έφθαναν ως τον βράχο (γι’ αυτό και ονομαζόταν Πέτρα) και άφηνε μόνο ένα στενό πέρασμα.
Την οχύρωση της τοποθεσίας, την ανέθεσε ο Υψηλάντης στον πεντακοσίαρχο Κούστια Μάκου που φρόντισε να χτιστούν οχυρώματα στις κατάλληλες θέσεις.
Κατασκευάστηκαν συνολικά έξι οχυρώματα, που περιγράφει λεπτομερώς ο άλλος Κοζανίτης, που συμμετείχε στη μάχη ο Κασομούλης στα «Ενθυμήματα».
Τον Αύγουστο του 1829 ο τουρκαλβανός πολέμαρχος Ασλάν Μπέης Μουχουρδάρης, σταλμένος από τη Λάρισα με 4.000 άνδρες, προέλασε ανενόχλητος και διαμέσου Λαμίας και Θήβας έφθασε στην Αθήνα.
Στόχος του, να ανεφοδιάσει τη φρουρά της Ακροπόλεως και στη συνέχεια να οδηγήσει στη Θράκη όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις για την αντιμετώπιση του ρωσικού κινδύνου.
Αφού συγκέντρωσε περί τους 7.000 άνδρες, άρχισε την προς βορρά πορεία του.
Μαζί του ήταν και ο Οσμάναγας Ουτσιάκαγας, επικεφαλής των τουρκικών δυνάμεων της Αττικής.
Ο Υψηλάντης είχε πληροφορηθεί έγκαιρα τις προθέσεις των Τούρκων και επέλεξε τη στενή δίοδο της Πέτρας για να εμποδίσει το πέρασμα του εχθρού, που διέθετε πυροβολικό και ισχυρές δυνάμεις πεζικού και ιππικού.
Η ελληνική δύναμη εμφανίσθηκε στην περιοχή στις 28 Αυγούστου. Ανερχόταν σε περίπου 3.000 άνδρες και ήταν χωρισμένη σε 4 χιλιαρχίες.
Για πρώτη, ίσως, φορά οι Έλληνες παρουσίασαν τακτικό στρατό, που οφείλεται στις στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Καποδίστρια, με τη δημιουργία το 1828 του Λόχου των Ευελπίδων.
Ο Υψηλάντης είχε σχέδιο για τη μάχη, προχωρώντας σε πρώτη φάση στην κατασκευή οχυρωματικών έργων.
Το απόγευμα της 10ης Σεπτεμβρίου φάνηκε, επιτέλους, ο τουρκικός στρατός, που στρατοπέδευσε σε μικρή απόσταση από τις ελληνικές δυνάμεις.
Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου το σύνολο των τουρκικών δυνάμεων κινήθηκε εναντίον των ελληνικών οχυρωματικών θέσεων.
Ένα βήμα πριν από την εισπήδηση των οχυρωμάτων, οι Τούρκοι δέχτηκαν καταιγισμό πυρών από τους Έλληνες, οι οποίοι στη συνέχεια βγήκαν από τα χαρακώματα και με τα ξίφη τους επέπεσαν επί των επιτιθεμένων.
Οι Τουρκαλβανοί, άτακτοι γρήγορα υποχώρησαν, παρασύροντας και τους υπόλοιπους Τούρκους, που κινδύνευαν να περικυκλωθούν.
Η Μάχη της Πέτρας, παρότι δεν επέφερε την τελειωτική ήττα του εχθρού, αποτελεί οπωσδήποτε λαμπρή νίκη των ελληνικών όπλων.
Το ηθικό των Τούρκων καταρρακώθηκε, ενώ δεν πέτυχαν και τον στόχο τους να διαβούν το στενά. Οι απώλειες και από τις δύο πλευρές δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλες.
Οι Έλληνες είχαν 3 νεκρούς και 12 τραυματίες, ενώ οι Τούρκοι άφησαν στο πεδίο της μάχης περίπου 100 νεκρούς και 4 σημαίες.
Την επομένη της μάχης (13 Σεπτεμβρίου) ο Τούρκος διοικητής Οσμάναγας Ουτσιάκαγας, που ενδιαφερόταν να εκτελέσει τις διαταγές της Πύλης και να βρεθεί στη Θράκη, προσφέρθηκε να συνθηκολογήσει με τους Έλληνες, προκειμένου να περάσει τα στενά της Πέτρας.
Τις διαπραγματεύσεις ανέλαβαν ο Ιωάννης Φιλήμων, που ήταν ο γραμματέας του επιτελείου του Υψηλάντη και ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο και ο Γεώργιος Λασσάνης.
Έπειτα από διαπραγματεύσεις που κράτησαν όλη τη μέρα, η συνθήκη υπογράφηκε τη νύχτα της 13ης προς τη 14η Σεπτεμβρίου.
Οι Έλληνες δέχθηκαν, την διέλευση τους, υπό τον όρο να παραδώσουν την περιοχή από τη Λιβαδιά ως τις Θερμοπύλες και την Αλαμάνα.
Οι Τούρκοι θα παραχωρούσαν όλη την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, εκτός από την Αθήνα και τη Χαλκίδα.
Οι Έλληνες, από την πλευρά τους, ανέλαβαν την υποχρέωση να αφήσουν τον εχθρό να διέλθει ακωλύτως από το στενό της Πέτρας.
Και εκτέλεσαν στο ακέραιο τα συμφωνηθέντα το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου 1829.
Την ίδια ημέρα, οι ηττημένοι του Ρωσοτουρκικού πολέμου, Τούρκοι, υπέγραφαν τη συνθήκη της Ανδριανουπόλεως με την οποία ουσιαστικά αναγνώριζαν την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Η Μάχη της Πέτρας έχει ιδιαίτερη αξία, γιατί ήταν η πρώτη και μοναδική φορά,κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 21, που μία επίλεκτη τουρκική στρατιά συνθηκολόγησε επί του πεδίου της μάχης.
ΤΑ ΑΛΛΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΕΛΑΒΕ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Διετέλεσε γενικός επιθεωρητής του στρατού της Aνατολικής Ελλάδας,
Γενικός Έφορος,
Διοικητής,
Πρώτος νομάρχης Αττικοβοιωτίας (μέχρι το 1857, επί δύο περιόδους)
Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο επί των οικονομικών και μετά των Στρατιωτικών.
Αργότερα έγινε υπουργός των Οικονομικών (1837 ) και των Στρατιωτικών.
Όπου διοίκησε, άφησε καλές αναμνήσεις βαθιάς, αμερόληπτης και σοβαρής διοίκησης, και αποτέλεσε υπόδειγμα για την σωστή διαχείρισης της εξουσίας.
Αφού ορίστηκε Συνταγματάρχης απ’ την Επιτροπή που όρισε τους βαθμούς που πρέπει ν’ αποδοθούν στους αγωνιστές, αναλόγως με τις υπηρεσίες τους και τον βαθμό που έφεραν κατά τον αγώνα, ο Λασσάνης προβιβάστηκε το έτος 1868 στο βαθμό του Υποστράτηγου...
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ ή
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΥΣΑΝΙΑΣ (Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο )
Μια πλευρά του Λασσάνη, που εν πολλοίς, είναι άγνωστη στην Κοζάνη είναι αυτή του ανθρώπου των γραμμάτων.
Έχει γράψει πάρα πολλά βιβλία, κυρίως, για την επιμόρφωση των παιδιών σε μια εποχή που το σωστό βιβλίο σε Ελληνική γραφή ήταν σχεδόν άγνωστο αλλάκαι θεατρικά έργα,ποιήματα, κ.α.
Άν δεν ήταν γνωστός για την Εθνική του προσφορά στην απελευθέρωση της Ελλάδος και τον τιμούσαν μόνο γι’ αυτό, θα έπρεπε στην πατρίδα του την Κοζάνη και μόνον ,ως λόγιος να τιμάται ιδιαιτέρως.
Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ
Έλαβε ευρεία και άρτια μόρφωση, αρχικά, στην Σχολή της Κοζάνης, την οποία αποκαλούσαν Στοά και μετέπειτα (το 1813)
Επί μία τετραετία στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, όπου παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής και Φιλολογίας.
Έγινε Διδάκτωρ της Φιλολογίας και κάτοχος της Γερμανικής, Ρωσικής και Γαλλικής γλώσσας.
Φυσικά, μιλούσε την Ελληνική και την Τουρκική γλώσσα.
ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Δίδαξε στην ελληνική σχολή Οδησσού. Πριν την Οδησσό ο Λασσάνης εργαζόταν στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, ως οικοδιδάσκαλος σε επίσημες οικογένειες του τόπου,
Το 1817 προσεκλήθη στην Οδησσό για να διδάξει στην εκεί Ελληνοεμπορική Σχολή, μαζί με τον περίφημο διδάσκαλο του Γένους, Γεννάδιο.
Διδάσκει την ελληνική παιδεία στους μαθητές του για μεγάλο διάστημα χωρίς αμοιβή και παράλληλα προετοιμάζει το έδαφος για την αναστήλωση του Γένους και την ανάσταση των Ελλήνων, γράφοντας πατριωτικά ποιήματα, δημοσιεύοντας άρθρα, διοργανώνοντας διαλέξεις.,
Την αγάπη του για την παιδεία την έδειξε και στην πατρίδα βοηθώντας οικονομικά και τα σχολεία της Κοζάνης.
Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Κάποια στιγμή θέλησε να ασχοληθεί με την διάσωση των αρχαίων στην Ελλάδα, πριν την ενεργή ανάμιξη του στην Φιλική εταιρία.
Έπεσε στα χέρια μου μια επιστολή που έστειλε ένας ‘Ελληνας από το Κισνόβιο της Βεσαραβίας στις 24 /10/1820
****« Ήγαπητέ μοι φίλε κύριε Γεόργιε Λασσάνη ! "Εμαθον οτι εκδίδεις Έλληνικήν άρχαιολογίαν και οτι μελετάς νά ταξιδεψησης είς τήν φιλτάτην μας πατρίδα διά νά θεώρησης και νά περιγράψης οσα ερείπια σώζονται ακόμη διασκορπισμένα εδώ κ' εκεί. 'Αλλ' επειδή είς τάς παρούσας περιστάσεις, είναι κίνδυνος νά ταξιδεύη τις χωρίς συνοδίαν, και μάλιστα διά τοιούτον έργον διά τούτο εγώ αποφασίζω αυτοπροαιρέτως νά ευκολύνω τήν όδοιπορίαν σας συνοδεύοντας μέ τριακόσια παλικάρια μου τά όποΐα εγώ νά τά συνάξω οπόταν αποφασίσετε νά μέ ειδοποιήσετε περί τού ταξιδείου σας. Υγίαινε καί νόμιζε φίλον πιστόν,καί εύπιθέστατον άδελφόν. '' Ναούμην Παναγιώτην'' ******
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
Ως λόγιος ο Γ. Λασσάνης δεν είναι τόσο γνωστός ιδιαίτερα στην πατρίδα του.
'Έχει, ωστόσο, αφήσει πολύ μεγάλο συγγραφικό έργο .
Η συγγραφική παραγωγή του Γ. Λασσάνη περιλάμβανε σχολικά εγχειρίδια, θεατρικά έργα, ποιήματα αλλά και ιστορικά κείμενα και πολιτικά δοκίμια καθώς και διάφορες μεταφράσεις.
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ
Στην Μόσχα εκδόθηκαν από το 1919-1921 έξι τόμοι της, που έγραψε μαζί με τον Γεώργιο Γεννάδιο στην Οδησσό, αυτοί της "Προπαιδευτική εγκυκλοπαίδεια".
Ένα μέρος της ήταν μετάφραση από αντίστοιχη Γερμανική εγκυκλοπαίδεια.
Ο Γεώργιος Γεννάδιος,που συνεργάσθηκε ηταν λόγιος και δάσκαλος του Γένους συνάδελφός του Λασσάνη στην Ελληνοεμπορική Σχολή, υπήρξε σπουδαίο παράδειγμα εκπαιδευτικού παράγοντα του 19ου αιώνα. Κατάφερε όχι μόνο να μεταβιβάσει γνώσεις στους μαθητές του, αλλά και να τους εξοικειώσει με το βαθύτερο νόημα της κλασικής παιδείας οδηγώντας τους στη βίωση των ιδανικών της ελευθερίας. Υπήρξε ο πρώτος Διευθυντής της Εθνικής βιβλιοθήκης της Ελλάδος
ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΕΡΓΑ-ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ-ΗΘΟΠΟΙΟΣ
Τα δυο πρώτα έργα που έγραψε στην Οδησσό ο Λασσάνης τα ανέβασε ο ίδιος στην σκηνή και έπαιξε ως ηθοποιός.
Το θέατρο ήταν μία από τις πλευρές της επαναστατικής προετοιμασίας των εθελοντών.
Το 1819, στην Οδησσό, το πρώτο του έργο ανέβηκε από τον Λασσάνη ήταν αυτό με τον τίτλο ''Ελλάς και ένας αλλοδαπός'', στο οποίο ο Λασσάνης έπαιξε και ως ηθοποιός.
Στην πρεμιέρα παραβρέθηκαν ο δήμαρχος, ο Αλέξανδρος Λανγκερον καλά λόγια αυτό δημοσίευσε και το περιοδικό "The Scientist Hermes" της Βιέννης.
Την ίδια χρονιά, στην Οδησσό, ανέβασε το έργο με τον τίτλο «Αρμόδιος και Αριστογείτων».
Τα θεατρικά έργα του κορυφαίου φιλικού και αγωνιστή του '21, Γεωργίου Λασσάνη, γράφτηκε ότι δεν πρέπει να διαβάζονται μόνο ως δραματικά κείμενα, αλλά κυρίως ως πολιτικά μανιφέστα της επικείμενης Επανάστασης κι ως ιστορικά ντοκουμέντα μιας σημαδιακής καμπής του Νέου Ελληνισμού.
Επίσης, μπορούν να εκληφθούν και ως τεκμήρια
Τα δυο αυτά έργα εκδόθηκαν και σε βιβλίο, με τον Λασσάνη να φέρνει το φιλολογικό ψευδώνυμο Γεώργιος Λυσανίας.
Εξέδωσε την τραγωδία "Ελλάς" (1820) Αρμόδιος και Αριστογείτων, τραγωδία.
Αργότερα, εξέδωσε και το τρίτο βιβλίο , όπως και τα ακόλουθα
4.Δια Φωνής αριθμητική
5.Διατριβές στον Λόγιο Ερμή
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
6.Ιστορία της Ελλάδος (Η Τρίτη Εποχή), ιστορικό δοκίμιο. 7.Στρατιωτικόν της Ελλάδος, ιστορικό δοκίμιο.
8.Και μια νεκρολογία για τον Αλ. Υψηλάντη ''QUI ME PROTEJEA''
9. Η Ελλάς και ο Ξένος μονόπρακτο δράμα.
10 .Ο αρνησίθρησκος του Μοριά, δράμα.
11 .Ποιήματα με το τίτλο ''Φυλακή
12 Εξηγήσεις για την προετοιμασία της Ελληνικής Επαναστάσεως (Aufschlüsse über die Vorbereitungen zur Griechischen Insurrection), ιστορικό δοκίμιο.
13.Η πρόσληψη
14 Εκδόθηκαν στην Αθήνα και 2 ημερολόγια του Γ. Λασσάνη.
Δεν σώζεται ολόκληρο άρχισε να το γράφει, για να αποκαταστήσει τον Αλ. Υψηλάντη που συκοφαντήθηκε αγρίως Ο Βακαλόπουλος αναφέρεται σε τρία ανέκδοτα ιστορικά δοκίμια του Φιλικού Γεωργίου Λασσάνη (Θεσσαλονίκη 1973) και πολύ πιθανόν να υπάρχουν και άλλα έργα που δεν μπόρεσα να εντοπίσω.
ΥΠΗΡΞΕ Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ,ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΑΧΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ ΤΟΥ
Η προκήρυξη του Υψηλάντη: «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος! » Η ώρα ήλθεν, ω άνδρες Έλληνες! Προ πολλού οι λαοί της Ευρώπης πολεμούντες υπέρ ιδίων δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν!… » Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασσικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των πατέρων μας, οι οποίοι διά να μας αφήσουν ελευθέρους επολέμησαν και απέθανον εκεί!… Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι, η Πατρίς μάς προσκαλεί!
ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΟΚΥΡΗΞΗΣ
Την 24 Φεβρουαρίου 1821Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου Αλέξανδρος Υψηλάντης»
''Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος''
Είναι ο τίτλος της επαναστατικής προκήρυξης που κυκλοφόρησε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας (σημερινό Ιάσι Ρουμανίας) στις 24 Φεβρουαρίου 1821 και σηματοδότησε την έναρξη της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Η προκήρυξη καλεί όλους τους Έλληνες να ξεσηκωθούν και αναφέρεται στους αγώνες που έκαναν οι ευρωπαϊκοί λαοί για να διώξουν τους τυράννους τους. Ακόμη, διαβεβαιώνει έμμεσα ότι η Ρωσία (η «Κραταιά δύναμις» του κειμένου) θα βοηθήσει την Ελληνική Επανάσταση.
Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος
Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Προ πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν, αυτοί, καίτοι οπωσούν ελεύθεροι, επροσπάθησαν όλαις δυνάμεσι να αυξήσωσι την ελευθερίαν, και δι’ αυτής πάσαν αυτών την Ευδαιμονίαν.
Οι αδελφοί μας και φίλοι είναι πανταχού έτοιμοι, οι Σέρβοι, οι Σουλιώται, και όλη η Ηπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένωσιν· ας ενωθώμεν λοιπόν με Ενθουσιασμόν! η Π α τ ρ ί ς μ α ς π ρ ο σ κ α λ ε ί!
Η Ευρώπη, προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί διά την ακινησίαν μας, ας αντηχήσωσι λοιπόν όλα τα Όρη τής Ελλάδος από τον Ήχον τής πολεμικής μας Σάλπιγγος, και αι κοιλάδες από την τρομεράν κλαγγήν των Αρμάτων μας. Η Ευρώπη θέλει θαυμάση τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών τρέμοντες και ωχροί θέλουσι φύγει απ’ έμπροσθέν μας.
Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης ενασχολούνται εις την αποκατάστασιν της ιδίας ευδαιμονίας· και πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των Προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.
Ημείς, φαινόμενοι άξιοι της προπατορικής αρετής και του παρόντος αιώνος, είμεθα Εύελπεις, να επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν· πολλοί εκ τούτων φιλελεύθεροι θέλουσιν έλθη, διά να συναγωνισθώσι με ημάς. Κινηθήτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδή μίαν Κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθή τα δίκαιά μας! Θέλετε ιδή και εξ αυτών των εχθρών μας πολλούς, οίτινες, παρακινούμενοι από την δικαίαν μας αιτίαν, να στρέψωσι τα Νώτα προς τον εχθρόν και να ενωθώσι με ημάς· ας παρρησιασθώσι με ειλικρινές φρόνημα, η Πατρίς θέλει τους εγκολπωθή! Ποίος λοιπόν εμποδίζει τους ανδρικούς σας Βραχίονας; ο άνανδρος εχθρός μας είναι ασθενής και αδύνατος. Οι στρατηγοί μας έμπειροι και όλοι οι ομογενείς γέμουσιν ενθουσιασμού! ενωθήτε λοιπόν, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες! ας σχηματισθώσι φάλαγκες εθνικαί, ας εμφανισθώσι Πατριωτικαί λεγεώνες, και θέλετε ιδή τους παλαιούς εκείνους Κολοσσούς του δεσποτισμού να πέσωσιν εξ ιδίων, απέναντι των θριαμβευτικών μας Σημαίων! Εις την φωνήν της Σάλπιγκός μας όλα τα παράλια του Ιωνίου και Αιγέου πελάγους θέλουσιν αντηχήση· τα Ελληνικά πλοία, τα οποία εν καιρώ ειρήνης ήξεραν να εμπορεύωνται, και να πολεμώσι, θέλουσι σπείρη εις όλους τους λιμένας του τυράννου με το πυρ και την μάχαιραν, την φρίκην και τον θάνατον...
Ποία ελληνική ψυχή θέλει αδιαφορήση εις την πρόσκλησιν της Πατρίδος; Εις την Ρώμην ένας του Καίσαρος φίλος σείων την αιματομένην χλαμύδα του τυράννου εγείρει τον λαόν. Tι θέλετε κάμη Σεις ω Έλληνες, προς τους οποίους η Πατρίς γυμνή δεικνύει μεν τας πληγάς της και με διακεκομμένην φωνήν επικαλείται την βοήθειαν των τέκνων της; Η θεία πρόνοια, ω φίλοι Συμπατριώται, ευσπλαγχνισθείσα πλέον τας δυστυχίας μας ηυδόκησεν ούτω τα πράγματα, ώστε με μικρόν κόπον θέλομεν απολαύση με την ελευθερίαν πάσαν ευδαιμονίαν. Αν λοιπόν από αξιόμεμπον αβελτηρίαν αδιαφορήσωμεν, ο τύραννος γενόμενος αγριώτερος θέλει πολλαπλασιάση τα δεινά μας, και θέλομεν καταντήση διά παντός το δυστυχέστερον πάντων των εθνών.
Στρέψατε τους οφθαλμούς σας, ω Συμπατριώται, και ίδετε την ελεεινήν μας κατάστασιν! ίδετε εδώ τους Ναούς καταπατημένους! εκεί τα τέκνα μας αρπαζόμενα διά χρήσιν αναιδεστάτην της αναιδούς φιληδονίας των βαρβάρων τυράννων μας! τους οίκους μας γεγυμνωμένους, τον αγρούς μας λεηλατισμένους και ημάς αυτούς ελεεινά ανδράποδα!
Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν! λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα, και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασεβών Καταφρόνησιν.
Μεταξύ ημών ευγενέστερος είναι, όστις ανδρειοτέρως υπερασπισθή τα δίκαια της Πατρίδος, και ωφελιμοτέρως την δουλεύση. Το έθνος συναθροιζόμενον θέλει εκλέξη τους Δημογέροντάς του, και εις την ύψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσιν υπείκει όλαι μας αι πράξεις...
Ας κινηθώμεν λοιπόν μέ εν κοινόν φρόνιμα, oι πλούσιοι ας καταβάλωσιν μέρος της ιδίας περιουσίας, oι ιερoί ποιμένες ας εμψυχώσωσι τον λαόν με το ίδιόν των παράδειγμα, και oι πεπαιδευμένοι ας συμβουλεύσωσιν τα ωφέλιμα. Oι δε εν ξέναις αυλαίς υπουργούντες στρατιωτικοί και πολιτικοί ομογενείς, αποδίδοντες τας ευχαριστίας εις ην έκαστος υπουργεί δύναμιν, ας ορμήσωσιν όλοι εις το ανοιγόμενον ήδη μέγα και λαμπρόν στάδιον, και ας συνεισφέρωσιν εις την πατρίδα τον χρεωστούμενον φόρον, και ως γενναίoι ας ενοπλισθώμεν όλοι άνευ αναβολής καιρού με το ακαταμάχητον όπλον της ανδρείας και υπόσχομαι εντός ολίγου την νίκην και μετ' αυτήν παν αγαθόν. Πoίoι μισθωτοί και χαύνοι δούλοι τολμούν να αντιπαραταχθώσιν απέναντι λαού, πολεμούντος υπέρ της ιδίας ανεξαρτησίας; Μάρτυρες oι Ηρωικοί αγώνες των προπατόρων μας· Μάρτυς η lσπανία, ήτις πρώτη και μόνη κατετρόπωσε τας αηττήτους φάλαγκας ενός τυράννου.
Με την Ένωσιν, ω Συμπολίται, με το προς την ιεράν Θρησκείαν Σέβας, με την προς τους Νόμους και τους Στρατηγούς υποταγήν, με την ευτολμίαν και σταθηρότητα, η νίκη μας είναι βεβαία και αναπόφευκτος, αυτή θέλει στεφανώση μέ δάφνας αειθαλείς τους Ηρωικούς αγώνας μας, αυτή με χαρακτήρας ανεξαλείπτους θέλει χαράξη τα ονόματα ημών εις τον ναόν της αθανασίας, διά το παράδειγμα των επερχομένων γενεών. Η Πατρίς θέλει ανταμείψη τα ευπειθή και γνήσιά της τέκνα με τα βραβεία της δόξης και τιμής· τα δε απειθή και κωφεύοντα εις την τωρινήν της πρόσκλησιν, θέλει αποκηρύξη ως νόθα και Ασιανά σπέρματα, και θέλει παραδώση τα ονόματά των, ως άλλων προδότων, εις τον αναθεματισμόν και κατάραν των μεταγενεστέρων.
Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των Πατέρων μας, οι οποίοι, διά να μάς αφήσωσιν ελευθέρους, επολέμησαν και απέθανον εκεί! Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν τον Επαμεινώνδου Θηβαίου, και του Αθηναίου Θρασυβούλου, οίτινες κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους, εις εκείνας του Αρμοδίου και Αριστογείτωνος, οι οποίοι συνέτριψαν τον Πεισιστρατικόν ζυγόν, εις εκείνην του Τιμολέοντος, όστις απεκατέστησε την ελευθερίαν εις την Κόρινθον και τας Συρακούσας, μάλιστα εις εκείνας τον Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους, του Λεωνίδου και των τριακοσίων, οίτινες κατέκοψαν τοσάκις τους αναριθμήτους στρατούς των βαρβάρων Περσών, των οποίων τους βαρβαροτέρους και ανανδροτέρους απογόνους πρόκειται εις ημάς σήμερον, με πολλά μικρόν κόπον, να εξαφανίσωμεν εξ ολοκλήρου.
Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι η Πατρίς Μας Προσκαλεί!
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Την 24ην Φεβρεαρίου 1821 Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου...
