Ταξιδιωτικά

Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει πρώτα να ξεπεραστούν ορισμένες φαινομενικά ανυπέρβλητες πρακτικές δυσκολίες, όπως η παρουσία και ο ρόλος της ΔΕΗ στην περιοχή, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των παραλίμνιων εκτάσεων και ιδίως αυτών που ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ, η έλλειψη πόρων για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων τουριστικών και αναπτυξιακών υποδομών, η εναλλαγή δημοτικών και περιφερειακών αρχών, που καθιστά δύσκολο το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό και τουριστικό σχεδιασμό, η έλλειψη οράματος εκ μέρους μιας μερίδας των τοπικών αρχών, των επαγγελματιών και των κατοίκων της περιοχής κ.ά..

Στο παρόν άρθρο, το οποίο χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, κατατίθενται 30 συνολικά προτάσεις και κατευθύνσεις για την αξιοποίηση των μεγάλων τουριστικών δυνατοτήτων της περιοχής, οι οποίες αφορούν στην κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (Μέρος Α΄), στην αστική ανάπλαση των πόλεων και οικισμών της Λίμνης Πολυφύτου (Μέρος Β΄), στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που μπορούν να συμβάλουν στην τουριστική ανάδειξη της περιοχής (Μέρος Γ΄) και, τέλος, στην προβολή της ευρύτερης περιοχής ως τουριστικού προορισμού και στη δημιουργία μιας νέας τουριστικής ταυτότητας (Μέρος Δ΄).

Λίμνη Πολυφύτου – Η νέα «Λίμνη Πλαστήρα» (© Δήμος Σερβίων)

ΜΕΡΟΣ Α΄ – ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

1. Κατασκευή μιας νέας σύγχρονης γέφυρας. Η περιοχή των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου βρέθηκε πρόσφατα στην επικαιρότητα λόγω του κλεισίματος της εμβληματικής Υψηλής Γέφυρας Σερβίων, εξαιτίας εκτεταμένων φθορών που την κατέστησαν επικίνδυνη για τη διέλευση οχημάτων. Το γεγονός αυτό αποτελεί την καλύτερη αφορμή για να στραφεί το ενδιαφέρον της Πολιτείας στην περιοχή και μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για το σχεδιασμό και την κατασκευή των μεγάλων έργων υποδομής που είναι απαραίτητα για την τουριστική της ανάπτυξη. Το πρώτο προτεινόμενο μεγάλο έργο υποδομής είναι η κατασκευή μιας νέας, σύγχρονης γέφυρας, η οποία, πέρα από την εξυπηρέτηση οχημάτων και πεζών, θα αποτελέσει και ένα νέο landmark για την περιοχή, σηματοδοτώντας έτσι το πέρασμά της σε μια νέα εποχή. Για τους λόγους που θα αναπτυχθούν παρακάτω, προτείνεται η νέα γέφυρα να κατασκευαστεί σε διαφορετικό σημείο της λίμνης, το οποίο θα βρίσκεται έξω από το «φωτογραφικό κάδρο» της σημερινής γέφυρας.

Η νέα γέφυρα, όπως και τα περισσότερα από τα προτεινόμενα στο παρόν άρθρο μεγάλα έργα υποδομής, εκτός από τη δημόσια χρηματοδότηση, μπορούν να κατασκευαστούν και με τη μέθοδο της (μερικής ή ολικής) ιδιωτικής χρηματοδότησης (αυτοχρηματοδότησης), μέσω συμβάσεως παραχώρησης (ν. 4413/2016) ή συμβάσεως ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), κατόπιν ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού. Η μέθοδος αυτή δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε και την πρόβλεψη διοδίων τελών για τη διέλευση των οχημάτων από τη γέφυρα, καθώς ο παραχωρησιούχος, αντί της είσπραξης διοδίων τελών, μπορεί να λάβει ως αντάλλαγμα την εκμετάλλευση ορισμένων οικιστικών, τουριστικών ή άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στην περιοχή.

2. Κατασκευή παραλίμνιου δρόμου περιμετρικά της Λίμνης Πολυφύτου. Η κατασκευή ενός παραλίμνιου δρόμου αποτελεί sine qua non προϋπόθεση για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς θα καταστήσει εύκολα προσβάσιμη, στους τουρίστες και τους επισκέπτες της περιοχής, τη λίμνη, τους οικισμούς της και τις τουριστικές δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν σταδιακά. Ο δρόμος αυτός θα πρέπει να κατασκευαστεί σε κατάλληλο και ασφαλές έδαφος, που θα απέχει από τις όχθες της λίμνης τόσο, όσο είναι αναγκαίο για να μην χρειαστούν σημαντικές παρεμβάσεις στο «ανάγλυφό» της, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα καλύπτει περιμετρικά το σύνολο της λίμνης. Ο προτεινόμενος παραλίμνιος δρόμος μπορεί να κατασκευαστεί και ως ενιαίο project με τη νέα γέφυρα και να αποτελέσει αυτοτελές τμήμα μιας ενιαίας σύμβασης παραχώρησης ή ΣΔΙΤ.
3. Δημιουργία παραλίμνιας ζώνης ήπιων δραστηριοτήτων, με ποδηλατόδρομο, ζώνη περιπάτου και διάδρομο (κουλουάρ) τρεξίματος, περιμετρικά της Λίμνης Πολυφύτου. Η ζώνη αυτή θα πρέπει να δημιουργηθεί δίπλα στις όχθες της λίμνης, με όλες τις απαραίτητες ήπιες παρεμβάσεις στο «ανάγλυφό» της και θα πρέπει επίσης να καλύπτει περιμετρικά το σύνολο της λίμνης. Ο δε διάδρομος τρεξίματος, καλυμμένος με ειδικό τάπητα (στα πρότυπα αντίστοιχου διαδρόμου περιμετρικά του νησιού της Μαργαρίτας στη Βουδαπέστη), θα εξυπηρετεί και την ανάπτυξη των αθλητικών δραστηριοτήτων που θα αναφερθούν παρακάτω. Και η ζώνη αυτή μπορεί να αποτελέσει ενιαίο project με τη νέα γέφυρα και τον παραλίμνιο δρόμο και να ενταχθεί στην προαναφερθείσα σύμβαση παραχώρησης ή ΣΔΙΤ.

Η ζώνη περιπάτου θα αναδείξει τις κρυφές γωνιές της Λίμνης Πολυφύτου (© Δήμος Σερβίων)

4. Μετατροπή της παλαιάς (υπάρχουσας) γέφυρας Σερβίων σε νέο τουριστικό τοπόσημο της περιοχής. Η Υψηλή Γέφυρα Σερβίων, έργο του Ιταλού πολιτικού μηχανικού Ρικάρντο Μοράντι, αποτελεί μία εμβληματική γέφυρα – τοπόσημο για την περιοχή εδώ και περίπου 50 χρόνια. Για το λόγο αυτό προτείνεται, μετά την κατασκευή της νέας γέφυρας που αναφέρθηκε παραπάνω, η παλαιά γέφυρα να παραμείνει στη θέση της και να μετατραπεί σε ένα νέο τουριστικό τοπόσημο της περιοχής. Ειδικότερα, προτείνεται να διαμορφωθεί κατάλληλα, ώστε να μετατραπεί σε γέφυρα αποκλειστικά για πεζούς και ποδηλάτες. Επιπλέον, να βαφτεί σε διάφορα έντονα χρώματα, ώστε να αποτελέσει ένα πολύχρωμο ινσταγκραμικό αξιοθέατο, που θα προκαλέσει το φωτογραφικό ενδιαφέρον, θα ταξιδεύσει σε όλο τον κόσμο μέσω των social media και θα δημιουργήσει αντίστοιχο τουριστικό ενδιαφέρον για την περιοχή. Για τη νύχτα προτείνεται η τοποθέτηση κατάλληλου φωτισμού, σε διάφορα χρώματα (κόκκινο, μπλε, πράσινο, κίτρινο), που θα εναλλάσσονται ανά 10 – 15 δευτερόλεπτα, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό θέαμα για τους τουρίστες και τους επισκέπτες της περιοχής.
   

   Η φωτισμένη Γέφυρα των Σερβίων τη νύχτα (© Δήμος Σερβίων)

5. Κατασκευή ενός τελεφερίκ τύπου γόνδολας, το οποίο θα έχει ως αφετηρία την πόλη των Σερβίων και ως τερματικό σταθμό ένα κατάλληλο σημείο στο βουνό πάνω από την πόλη, το οποίο θα προσφέρει πανοραμική θέα στη Λίμνη Πολυφύτου. Θα μπορούσε μάλιστα να δημιουργηθεί και ένας ενδιάμεσος σταθμός κοντά στο βυζαντινό κάστρο των Σερβίων, ως τερματικός σταθμός και σταθμός μετεπιβίβασης για τη δεύτερη γραμμή. Το τελεφερίκ αυτό θα μεταφέρει τους επισκέπτες σε μία εντυπωσιακή εναέρια διαδρομή πάνω από την πόλη των Σερβίων, το μεγάλο φαράγγι «Χούνη», τη βυζαντινή καστροπολιτεία των Σερβίων και τον ορεινό όγκο των Πιερίων. Πέρα από την προφανή χρησιμότητά του για τη μεταφορά τουριστών προς το Κάστρο και το μεγάλο φαράγγι των Σερβίων, αλλά και προς τον τελικό προορισμό του (όπου θα μπορούσαν να αναπτυχθούν διάφορες τουριστικές δραστηριότητες, καφετέριες και εστιατόρια), οι πανοραμικές φωτογραφίες και τα βίντεο των τουριστών από την εντυπωσιακή διαδρομή του τελεφερίκ θα διαδοθούν ευρέως μέσω των social media και θα αποτελέσουν την καλύτερη (και ανέξοδη) προβολή και διαφήμιση για την περιοχή. Είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν για την τουριστική ανάπτυξη των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου.
   

   Η πανοραμική θέα πάνω από την πόλη των Σερβίων (© Δήμος Σερβίων)

6. Δημιουργία ζωνών κολύμβησης στη Λίμνη Πολυφύτου. Η έλλειψη παραθαλάσσιου μετώπου αποτελεί ίσως το σημαντικότερο μειονέκτημα για την τουριστική ανάπτυξη του νομού Κοζάνης. Η αξιοποίηση της Λίμνης Πολυφύτου και η δημιουργία ζωνών κολύμβησης σε διάφορα κατάλληλα και οριοθετημένα σημεία της λίμνης, θα μπορούσε να καλύψει σε μεγάλο βαθμό αυτό το μειονέκτημα. Μπορεί τα νερά της λίμνης να μην είναι τα ιδανικότερα για κολύμβηση, πλην όμως η δημιουργία οργανωμένων παραλιών, με beach bars, εστιατόρια, πισίνες, χώρους για beach volley, ρακέτες κλπ., θα μπορούσε να προσελκύσει τους καλοκαιρινούς μήνες, τόσο τους κατοίκους του νομού Κοζάνης και άλλων γειτονικών νομών, όσο και ξένους τουρίστες, συμβάλλοντας έτσι στην τουριστική ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιοχής. Αυτό συμβαίνει άλλωστε στις περισσότερες λίμνες της Κεντρικής Ευρώπης, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Λίμνη Μπάλατον (Balaton) στην Ουγγαρία (την αποκαλούμενη και «Θάλασσα της Κεντρικής Ευρώπης»). Αλλά και τη φημισμένη λίμνη Bled στη Σλοβενία ή τη λίμνη Ada στο γειτονικό μας Βελιγράδι.
7. Κατασκευή νέων πρότυπων οικισμών για την ανάπτυξη του τουρισμού τρίτης ηλικίας και της silver economy, με σκοπό την προσέλκυση εύπορων αλλοδαπών συνταξιούχων για μακρά διαμονή ή μόνιμη εγκατάσταση, όπως έχω αναπτύξει σε σχετικό άρθρο. Πρόκειται για μία αγορά, η οποία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης προσεγγίζει σήμερα τα 5 τρισεκατομμύρια ευρώ, με αυξητικές τάσεις, σύμφωνα με σχετική έρευνα της διαΝΕΟσις.

Η χωροθέτηση των προτεινόμενων οικισμών θα πρέπει να γίνει βάσει κεντρικού ή περιφερειακού σχεδιασμού, προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλες περιοχές που προσφέρονται για μια τέτοια οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη, όπως είναι ιδίως οι περιοχές κοντά στους υπάρχοντες παραλίμνιους οικισμούς ή σε οικισμούς (υφιστάμενους ή εγκαταλελειμμένους) που είναι κτισμένοι αμφιθεατρικά και προσφέρουν εντυπωσιακή θέα στη Λίμνη Πολυφύτου, όπως είναι η Παλιά Καστανιά. Οι περιοχές αυτές θα χαρακτηριστούν ως ειδικές οικιστικές ζώνες και η ανάπτυξή τους θα εξυπηρετεί σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, με ότι αυτό συνεπάγεται (αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, ειδικοί πολεοδομικοί όροι, οικονομικά και φορολογικά κίνητρα κλπ.). Στην περιοχή άλλωστε υπάρχει η αντίστοιχη εμπειρία και τεχνογνωσία λόγω της κατασκευγής της ΖΕΠ Κοζάνης. Οι προτεινόμενοι πρότυποι οικισμοί για την ανάπτυξη της silver economy μπορούν να κατασκευαστούν είτε με αμιγώς ιδιωτική χρηματοδότηση (σε ιδιωτικές εκτάσεις), είτε μέσω συμβάσεων παραχώρησης ή ΣΔΙΤ (σε εκτάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο, σε ΟΤΑ ή σε ΝΠΔΔ).

8. Κατασκευή παραλίμνιων ξενοδοχείων με overwater bungalows στη Λίμνη Πολυφύτου. Τα overwater bungalows, τα δημοφιλή ξενοδοχεία σε εξωτικούς προορισμούς με δωμάτια που είναι κτισμένα πάνω στο νερό, αποτελούν ίσως την πιο εμβληματική εικόνα του παγκόσμιου τουρισμού. Στην Ελλάδα βέβαια η προοπτική της κατασκευής τέτοιων ξενοδοχείων φαντάζει σήμερα ουτοπική, για τους λόγους που αναλύω σε σχετικό άρθρο. Παρόλα αυτά, εκτιμώ ότι στο άμεσο μέλλον θα μπορούσαμε να δούμε και στην Ελλάδα ξενοδοχεία με overwater bungalows. Στο ίδιο άρθρο προτείνονται και ορισμένες περιοχές της χώρας, οι οποίες προσφέρονται για την ανάπτυξη τέτοιων ξενοδοχείων, όχι μόνο στη θάλασσα, αλλά και σε λίμνες και λιμνοθάλασσες, όπου οι κατασκευές αυτές είναι τεχνικά πιο ασφαλείς.

Μια τέτοια λίμνη, λοιπόν, η οποία προσφέρει ασφαλείς συνθήκες και ειδυλλιακό τοπίο για την κατασκευή παραλίμνιων ξενοδοχείων με overwater bungalows, είναι και η Λίμνη Πολυφύτου. Με βάση τα ξενοδοχεία αυτά θα μπορούσε να αναπτυχθεί μία ήπια μορφή οικοτουρισμού στην περιοχή, με σεβασμό στο περιβάλλον και στο οικοσύστημα, καθώς και συναφείς δραστηριότητες, όπως canoe kayak, βόλτες με βάρκα (boat trips), ψάρεμα και παρατήρηση πουλιών (bird watching). Η κατασκευή των ξενοδοχείων αυτών θα μπορούσε να βγάλει από την τουριστική αφάνεια την ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου και να την τοποθετήσει δυναμικά στον εγχώριο και ευρωπαϊκό τουριστικό χάρτη.

9. Αναβάθμιση του αεροδρομίου της Κοζάνης. Τελευταίο στο κεφάλαιο των μεγάλων έργων υποδομής άφησα το θέμα του αεροδρομίου της Κοζάνης. Είναι προφανές, ότι ο στόχος της ανάδειξης της περιοχής σε ευρωπαϊκό τουριστικό προορισμό προϋποθέτει την ύπαρξη ενός σύγχρονου διεθνούς αεροδρομίου. Το αεροδρόμιο της Κοζάνης, λοιπόν, θα πρέπει να παραχωρηθεί σε ανάδοχο εταιρία, μαζί με άλλα κρατικά αεροδρόμια της χώρας, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στη σύμβαση παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων που υπογράφηκε με την εταιρία Fraport. Τα 22 αυτά κρατικά αεροδρόμια, μεταξύ των οποίων και αυτό της Κοζάνης, περιλαμβάνονται στο σχεδιασμό του Υπερταμείου για μια νέα σύμβαση παραχώρησης.

ΜΕΡΟΣ Β΄ – ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ

10. Αστική ανάπλαση της πόλης των Σερβίων. Περνώντας στο κεφάλαιο της αστικής ανάπλασης των πόλεων και οικισμών της περιοχής, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι αναμφίβολα η πόλη των Σερβίων. Μια πόλη, η οποία, αξιοποιώντας τη θέση της στην καρδιά της Λίμνης Πολυφύτου, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια νέα Καστοριά. Για να συμβεί όμως αυτό, απαιτείται να χαραχθεί μία γραμμή με το «πολεοδομικό παρελθόν» της πόλης. Και να προβλεφθεί, πως κάθε νέο κτίριο θα κατασκευάζεται πλέον ακολουθώντας συγκεκριμένους αρχιτεκτονικούς κανόνες που θα είναι σύμφωνοι με τα πρότυπα της παραδοσιακής μακεδονικής αρχιτεκτονικής. Ενώ για τα υφιστάμενα κτίρια θα πρέπει να σχεδιαστεί και να χρηματοδοτηθεί ένα ειδικό πρόγραμμα «πρόσοψη – ανάπλαση», αντίστοιχο με αυτό του Δήμου Αθηναίων, για την αποκατάσταση, συντήρηση και αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων και ιδίως των προσόψεων τους. Με τον τρόπο αυτό, η πόλη των Σερβίων θα μπορούσε, σε βάθος εικοσαετίας, να μετατραπεί σε μια νέα και τουριστικά ελκυστική πόλη, με ιδιαίτερο στυλ και παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που δεν θα θυμίζει σε τίποτα τη σημερινή αδιάφορη πόλη.
    

    Η πόλη των Σερβίων μπορεί να εξελιχθεί σε μια νέα «Καστοριά» (© Δήμος Σερβίων)

11. Πολύχρωμα κτίρια στην πόλη των Σερβίων. Πέρα από το προαναφερθέν πρόγραμμα «πρόσοψη – ανάπλαση», τα υπάρχοντα κτίρια της πόλης των Σερβίων (ή ένα μέρος αυτών), θα μπορούσαν να βαφτούν με έντονα χρώματα, δίνοντας μία ιδιαίτερη ταυτότητα στην πόλη και δημιουργώντας ένα πολύχρωμο φωτογραφικό background για την προσέλκυση τουριστών στην περιοχή. Τα παραδείγματα από την διεθνή πρακτική είναι πάρα πολλά: Τα πολύχρωμα ιταλικά χωριά των Cinque Terre, της Costiera Amalfitana και της Ιταλικής Ριβιέρας στη Liguria, το γραφικό χωριό Trinidad της Κούβας, η πολύχρωμη Campeche και το κατακίτρινο Izamal στη χερσόνησο Yucatan του Μεξικού κ.ά. Ή ακόμα και η πόλη των Τιράνων, όπου ο πρώην Δήμαρχος και νυν Πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα προχώρησε στο βάψιμο με έντονα χρώματα των γκρίζων και άχαρων σοβιετικής αρχιτεκτονικής κτιρίων της αλβανικής πρωτεύουσας, αλλάζοντας σημαντικά την όψη της και κερδίζοντας το 2004 τον τίτλο του Δημάρχου της χρονιάς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Δίνοντας λοιπόν χρώμα στην πόλη των Σερβίων, βάφοντας κάθε παλαιό ή άχαρο κτίριο με διαφορετικό χρώμα, «παίζοντας» με τις χρωματικές αντιθέσεις σε πόρτες και παράθυρα, μπορεί να δημιουργηθεί μία πολύχρωμη κτιριακή παλέτα, η οποία θα συγκεντρώσει το φωτογραφικό ενδιαφέρον, θα ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο μέσω των social media και θα προκαλέσει και αντίστοιχο τουριστικό ενδιαφέρον για την πόλη των Σερβίων και την ευρύτερη περιοχή.

12. Τοιχογραφίες στην πόλη των Σερβίων. Όπως ανέφερα σε παλαιότερο άρθρο, οι τοιχογραφίες σε διάφορα άχρωμα και άχαρα κτίρια μπορούν να αλλάξουν εντελώς την εικόνα και την τουριστική αξία μιας πόλης. Τέτοιες τοιχογραφίες υπάρχουν σε πολλά μέρη του κόσμου, αλλού ως μεμονωμένα δημιουργήματα και αλλού ως στοχευμένη μορφή αστικής ανάπλασης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η πόλη Santa Marta της Κολομβίας και το χωριό Erriadh στο νησί Djerba της Τυνησίας, το οποίο μετατράπηκε, από χωριό φάντασμα, σε βασικό τουριστικό αξιοθέατο του νησιού.

Ορισμένες από τις εντυπωσιακότερες τοιχογραφίες βρίσκονται και στο μικρό νησί Holbox του Μεξικού, κοντά στο διάσημο τουριστικό θέρετρο του Cancun. Το 2014 πραγματοποιήθηκε στο νησί το πρώτο street art festival, το οποίο συγκέντρωσε καλλιτέχνες από ολόκληρο τον κόσμο και άλλαξε εντελώς την εικόνα του νησιού, τοποθετώντας το δυναμικά στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Η επιτυχία του εγχειρήματος οδήγησε στη δημιουργία του International Public Art Festival, το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο σε διαφορετικό μέρος του κόσμου και οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν αναλαμβάνουν να αλλάξουν εντελώς την εικόνα της εκάστοτε πόλης. Το φεστιβάλ αυτό ή κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε τα αμέσως επόμενα χρόνια να διοργανωθεί και στην πόλη των Σερβίων, προσκαλώντας τους καλλιτέχνες του είδους να δημιουργήσουν με «καμβά» τους τοίχους της πόλης. Έτσι θα μπορούσε να αναβαθμιστεί η σημερινή αδιάφορη εικόνα της και να μετατραπεί σε έναν ιδιαίτερο και δημοφιλή τουριστικό προορισμό.

13. Μετατροπή του οικισμού της Νεράιδας σε παραδοσιακό διατηρητέο οικισμό. Το μικρό χωριό της Νεράιδας είναι κτισμένο σε στρατηγικό σημείο σε λόφο πάνω από τη Λίμνη Πολυφύτου, προσφέροντας πανοραμική θέα στη λίμνη και αποτελώντας το βασικότερο πόλο έλξης τουριστών στην περιοχή. Το μικρό μέγεθος του οικισμού και οι (ευτυχώς) λίγες «καταστροφικές» παρεμβάσεις στην αρχιτεκτονική του, επιτρέπουν την εύκολη μετατροπή του σε παραδοσιακό διατηρητέο οικισμό. Βάσει ενός ειδικού πολεοδομικού σχεδίου, που θα περιλαμβάνει την αποκατάσταση των σημερινών κτιρίων και των υφιστάμενων πολεοδομικών παρατυπιών, την αναπαλαίωση των παλαιών κτιρίων και την πρόβλεψη της κατασκευής των νέων κτιρίων σύμφωνα με ειδικούς αρχιτεκτονικούς κανόνες, που θα προσδώσουν στον οικισμό έναν ιδιαίτερο παραδοσιακό χαρακτήρα. Έχοντας πάντοτε ως χρονικό ορίζοντα την εικοσαετία, ο σημερινός οικισμός της Νεράιδας θα μπορούσε σταδιακά να εξελιχθεί σε έναν πρότυπο παραδοσιακό οικισμό, ο οποίος θα εκτίνεται περιμετρικά του λόφου (στα πρότυπα των οικισμών των Φηρών και της Οίας στη Σαντορίνη), φτάνοντας ακόμη και ως τη βάση αυτού. Έναν διατηρητέο οικισμό που θα αποτελείται από παραδοσιακά κτίρια, κατοικίες, ξενοδοχεία, εστιατόρια και άλλες τουριστικές εκμεταλλεύσεις, που θα προσφέρουν πανοραμική θέα στη Λίμνη Πολυφύτου.
    

    Ο γραφικός οικισμός της Νεράιδας, με την πανοραμική θέα στη Λίμνη Πολυφύτου (© Δήμος Σερβίων)

14. Αναπαλαίωση παλαιών οικισμών στα Πιέρια όρη. Πάνω από την πόλη των Σερβίων υπάρχουν παλαιοί, εγκαταλελειμμένοι και μη οικισμοί, κτισμένοι μέσα σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον, με πανοραμική θέα στη Λίμνη Πολυφύτου. Οι οικισμοί αυτοί, όπως π.χ. το Πολύφυτο και η Παλιά Καστανιά, θα μπορούσαν να αναπαλαιωθούν, στα πρότυπα του Παλαιού Παντελεήμονα Πιερίας, του Παλαιού Αγίου Αθανασίου Πέλλας, του Παρθενώνα Χαλκιδικής και του Νυμφαίου Φλώρινας, και να μετατραπούν σε παραδοσιακούς διατηρητέους οικισμούς που θα αποτελούν πόλο έλξης Ελλήνων και ξένων τουριστών. Αλλά και να προσελκύσουν εγχώριους και ξένους επενδυτές, για την κατασκευή νέων πολυτελών κατοικιών με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, προκειμένου αυτές να πωληθούν σε ενδιαφερόμενους αγοραστές, είτε μεμονωμένα είτε στα πλαίσια μιας οργανωμένης αξιοποίησης της περιοχής για την ανάπτυξη της silver economy, όπως αναφέρθηκε στην αρχή του παρόντος.

ΜΕΡΟΣ Γ΄ – ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

15. Πτήσεις με αερόστατο πάνω από τη Λίμνη Πολυφύτου και τη «Μικρή Καππαδοκία». Αφήνοντας το κεφάλαιο της αστικής ανάπλασης και περνώντας σε αυτό του σχεδιασμού και της ανάπτυξης δραστηριοτήτων που μπορούν να συμβάλουν στην τουριστική ανάδειξη της περιοχής, η πρώτη εικόνα που έρχεται στο μυαλό μου είναι τα αερόστατα της Καππαδοκίας στην Τουρκία. Μία εμβληματική επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία έχει εκτοξεύσει τουριστικά την περιοχή της Καππαδοκίας. Αναφέρω χαρακτηριστικά, ότι μόνο κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριήμερου Φεστιβάλ Αερόστατων Καππαδοκίας, 281.000 τουρίστες πέταξαν με αερόστατα πάνω από την περιοχή. Αν κάνουμε τους σχετικούς υπολογισμούς, 281.000 Χ 180€ (μέση τιμή εισιτηρίου, η οποία φτάνει έως και τα 250€ το άτομο) = 50.580.000 ευρώ. Και αυτά μόνο κατά τη διάρκεια ενός τριήμερου φεστιβάλ. Γιατί λοιπόν να μην αναπτυχθεί μια τέτοια τουριστική δραστηριότητα και στη Λίμνη Πολυφύτου; Η ομορφιά της λίμνης και του ορεινού όγκου των Πιερίων, το πολύχρωμο σκηνικό που δημιουργούν οι καλλιέργειες στα χωράφια και η βλάστηση γύρω από τη λίμνη, τα γενικότερα χρώματα της περιοχής, τα οποία αποτυπώνουν όλες τις αποχρώσεις των γήινων χρωμάτων, οι γεωλογικοί σχηματισμοί «Μπουχάρια» και «Νοχτάρια», που θυμίζουν έντονα Καππαδοκία και έχουν προσδώσει στην περιοχή το χαρακτηρισμό «Μικρή Καππαδοκία», και οι χαρακτηριστικές γεωλογικές «καμινάδες», που θα μπορούσαν επίσης να ονομαστούν «Νεραϊδοκαμινάδες», όπως και οι αντίστοιχες της Καππαδοκίας (μιας και υπάρχει ο γνωστός οικισμός Νεράιδα στην περιοχή), συνθέτουν το ιδανικό σκηνικό για την ανάπτυξη τουριστικών επιχειρήσεων που θα προσφέρουν πτήσεις με αερόστατα σε τουρίστες, προκειμένου αυτοί να απολαύσουν από ψηλά τη μοναδική ομορφιά της λίμνης και της περιοχής. Κάτι που προφανώς θα προσελκύσει σταδιακά χιλιάδες Έλληνες και ξένους τουρίστες, όπως συμβαίνει και στην Καππαδοκία, και θα μετατρέψει την περιοχή σε ιδιαίτερα δημοφιλή ευρωπαϊκό τουριστικό προορισμό

Η εντυπωσιακή θέα της Λίμνης Πολυφύτου από ψηλά (© Δήμος Σερβίων)

16. Ανάδειξη της περιοχής σε κορυφαίο ευρωπαϊκό προορισμό αιωροπτερισμού και αλεξίπτωτου πλαγιάς (παραπέντε). Ο αιωροπτερισμός αποτελεί μία δραστηριότητα που ήδη αναπτύσσεται στην περιοχή, καθώς κάθε χρόνο διεξάγεται στην Καστανιά το πανελλήνιο πρωτάθλημα αιωροπτερισμού. Η δραστηριότητα αυτή θα πρέπει καταρχήν να επεκταθεί και στο αλεξίπτωτο πλαγιάς, το λεγόμενο «παραπέντε» (paragliding), που έχει χιλιάδες φίλους σε όλο τον κόσμο. Σταδιακά, η περιοχή των Σερβίων θα μπορούσε να προσελκύσει και ξένους ερασιτέχνες και επαγγελματίες αεραθλητές, πιλότους και φίλους αυτών των δραστηριοτήτων και να εξελιχθεί σε έναν από τους κορυφαίους προορισμούς στην Ευρώπη και στον κόσμο για αιωροπτερισμό και αλεξίπτωτο πλαγιάς. Κάτι που θα προσελκύσει και χιλιάδες τουρίστες και λάτρεις του είδους, όπως ακριβώς συνέβη με την αναρρίχηση στο νησί της Καλύμνου.
17. Ziplines (εναέριες τροχαλίες). Μια νέα μόδα που απευθύνεται στους λάτρεις της περιπέτειας και όχι μόνο. Πρόκειται για καλώδια (συρματόσχοινα) που τοποθετούνται, με διαφορά ύψους από το σημείο εκκίνησης με το σημείο άφιξης, πάνω από ένα όμορφο φυσικό τοπίο, όπως ποτάμι, λίμνη, κλπ. και ο τουρίστας έχει την ευκαιρία να «γλιστρήσει» σε αυτό το καλώδιο με τη χρήση τροχαλίας, περνώντας πάνω από την περιοχή και έχοντας βεβαίως ανοιχτή την κάμερα του κινητού του ή μια action camera. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα δημοφιλή δραστηριότητα σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Το μεγαλύτερο zipline στον κόσμο βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και έχει μήκος 2,8 χλμ., ενώ το διασημότερο είναι το Eiffel Tower zipline στο Παρίσι. Στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο zipline βρίσκεται στον ποταμό Αχέροντα και έχει μήκος 320 μέτρα.

Πέρα από τα οικονομικά οφέλη που έχουν οι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύονται τα ziplines (αλλά και οι υπόλοιποι επαγγελματίες της ευρύτερης περιοχής όπου αυτά εγκαθίστανται), τα εντυπωσιακά βίντεο και οι πανοραμικές φωτογραφίες των τουριστών/χρηστών, που αποτυπώνουν την ομορφιά του τοπίου, ταξιδεύουν μέσω των social media, προβάλλοντας και διαφημίζοντας (ανέξοδα) την περιοχή. Μια τέτοια δραστηριότητα, λοιπόν, θα μπορούσε να αναπτυχθεί και στην περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου, με την εγκατάσταση ενός ή περισσότερων ziplines σε κατάλληλα σημεία, όπως είναι ιδίως ο λόφος της Νεράιδας με κατεύθυνση προς την πλευρά του Ναυτικού Ομίλου Κοζάνης, αλλά και πάνω από το μεγάλο φαράγγι «Χούνη».

18. Ανάδειξη της περιοχής ως προορισμού τέλεσης γάμων (destination wedding). Όπως ανέπτυξα σε σχετικό άρθρο, η κατηγορία του destination wedding, δηλαδή του φαινομένου της επιλογής ειδυλλιακών προορισμών για την τέλεση γάμων, συνιστά μία ειδική κατηγορία θεματικού τουρισμού, που μπορεί να αποφέρει σημαντικά έσοδα στον ελληνικό τουρισμό.

Η περιοχή των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου διαθέτει δεκάδες ιστορικές και περίτεχνες εκκλησίες και γραφικά εξωκκλήσια με μοναδική πανοραμική θέα στη λίμνη, ιδανικά για την τέλεση της γαμήλιας τελετής, όπως είναι ιδίως ο Άγιος Γεώργιος στη Νεράιδα, ο Άη Λιας στα Κρανίδια, η Αγία Βαρβάρα, η κεντρική εκκλησία Γουλών κ.ά. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε δημοφιλή προορισμό για destination wedding στην Ελλάδα. Οι γαμήλιες εικόνες στις γραφικές εκκλησίες και εξωκκλήσια, τη λίμνη και τα ειδυλλιακά τοπία της περιοχής, σε συνδυασμό με την κατάλληλη επικοινωνιακή εκστρατεία, θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον αρκετών ζευγαριών από τη Θεσσαλονίκη και άλλους γειτονικούς νομούς για την τέλεση του γάμου τους. Σταδιακά, με τη δύναμη των social media, οι ειδυλλιακές γαμήλιες εικόνες στην περιοχή θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα σύνορα της Ελλάδας και να προσελκύσουν και ζευγάρια αλλοδαπών μελλόνυμφων (όπως συμβαίνει σε πολλά ελληνικά νησιά), με προφανή οφέλη για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

Το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στη Νεράιδα (© Δήμος Σερβίων)Λίμνη Πολυφύτου – Η νέα «Λίμνη Πλαστήρα» (© Δήμος Σερβίων)

19. Ανάδειξη της Λίμνης Πολυφύτου σε κέντρο αθλητικών δραστηριοτήτων. Πέρα από τους αγώνες αλιείας, που ήδη διεξάγονται στη Λίμνη Πολυφύτου, υπάρχει και πληθώρα άλλων αθλητικών δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να διεξαχθούν στη λίμνη ή γύρω από αυτή. Αγώνες κολύμβησης, ιστιοπλοΐας, κωπηλασίας, canoe kayak ή ακόμα και αγώνες δρόμου περιμετρικά της λίμνης. Οι αγώνες αυτοί θα μπορούσαν να προσελκύσουν πολλούς επαγγελματίες και ερασιτέχνες αθλητές και επισκέπτες στην περιοχή και να αποκτήσουν σταδιακά και διεθνή χαρακτήρα, προβάλλοντας και διαφημίζοντας την περιοχή στο εξωτερικό.
20. Δημιουργία αθλητικών κέντρων για την προετοιμασία ομάδων και αθλητών. Η περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου έχει ήπιο και δροσερό κλίμα το καλοκαίρι και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανικό προορισμό για την προετοιμασία αθλητικών ομάδων ή και μεμονωμένων αθλητών (Ελλήνων και ξένων), όχι μόνο για ναυτικά αθλήματα και αθλήματα του υγρού στίβου (κολύμβηση, κωπηλασία, ιστιοπλοΐα, canoe kayak κ.ά.), αλλά ακόμη και για ομάδες ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϊ και στίβου, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα δημιουργηθούν και οι αντίστοιχες αθλητικές και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και υποδομές.
21. Πολύχρωμες τρισδιάστατες επιγραφές. Οι πολύχρωμες τρισδιάστατες επιγραφές με τα ονόματα πόλεων, χωριών ή νησιών, αποτελούν φωτογραφικούς «μαγνήτες», προκαλούν το φωτογραφικό ενδιαφέρον των τουριστών και διαδίδονται με ταχύτητα φωτός μέσω των social media. Τέτοιες τρισδιάστατες επιγραφές υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν φυσικά και στη χώρα μας, αν και αποτελούν μεμονωμένες περιπτώσεις. Τις πιο εντυπωσιακές πολύχρωμες 3D ταμπέλες τις συναντούμε στις τουριστικές πόλεις του Μεξικού. Μπροστά τους σχηματίζονται καθημερινά μεγάλες ουρές τουριστών, που περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους για να φωτογραφηθούν με φόντο τις ταμπέλες αυτές. Γιατί λοιπόν τα Σέρβια, ο Βελβεντός, η Νεράιδα και η Λίμνη Πολυφύτου να μην αποκτήσουν και αυτά από μία πολύχρωμη τρισδιάστατη ταμπέλα, με ενιαίο μοτίβο και τεχνοτροπία, που θα προσελκύσει το φωτογραφικό ενδιαφέρον των τουριστών;
22. Πολύχρωμες αιώρες και κούνιες. Είναι μια πολύ απλή και εύκολα εφαρμόσιμη πρόταση. Θα μπορούσαν να τοποθετηθούν μερικές χρωματιστές αιώρες στα ρηχά νερά της Λίμνης Πολυφύτου, μπροστά από ξενοδοχεία, εστιατόρια ή beach bars που θα αναπτυχθούν στο μέλλον περιμετρικά της λίμνης, και να κρεμαστούν κούνιες σε δέντρα που βρίσκονται κοντά στις όχθες της λίμνης ή έχουν θέα προς αυτή. Αμέσως θα αρχίσουν να σχηματίζονται ουρές τουριστών και επισκεπτών που θα θέλουν να φωτογραφηθούν πάνω στις αιώρες και τις κούνιες, με φόντο τη λίμνη.

Πρόκειται για μία απλή πρόταση, η οποία μπορεί κυριολεκτικά να απογειώσει έναν τουριστικό προορισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το νησί Holbox στο Μεξικό, όπου βρίσκονται ίσως οι πιο διάσημες και πολυφωτογραφημένες αιώρες στον κόσμο. Μια μάλλον τυχαία έμπνευση κάποιου ξενοδόχου στο νησί, δημιούργησε ένα από τα πιο δημοφιλή φωτογραφικά αξιοθέατα του κόσμου. Οι πρώτες φωτογραφίες τουριστριών πάνω στις αιώρες του νησιού άρχισαν να ταξιδεύουν μέσω των social media σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα σήμερα το νησί να αποτελεί πόλο έλξης για κάθε είδους celebrity, instagrammer ή travel blogger που ψάχνει για την απόλυτη «ινσταγκραμική» καλοκαιρινή φωτογραφία.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις κούνιες που είναι κρεμασμένες σε δέντρα κοντά στη θάλασσα, οι οποίες αποτελούν δημοφιλές αξιοθέατο σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς της Ασίας. Δεκάδες τουρίστριες συνωστίζονται για μία «ποζάτη» φωτογραφία «εξωφύλλου» πάνω στην κούνια, την οποία βεβαίως στη συνέχεια μοιράζονται στα social media, δημιουργώντας τουριστικό ενδιαφέρον για την περιοχή. Στην Ασία βέβαια οι κούνιες αυτές είναι συνήθως τοποθετημένες πάνω σε φοίνικες, γεγονός που βοηθάει στο φωτογραφικό concept. Ποιος όμως μπορεί να ισχυριστεί, ότι μία κούνια πάνω σε δέντρο μπροστά από τη Λίμνη Πολυφύτου δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξίσου ειδυλλιακό φωτογραφικό σκηνικό;

23. Σχεδιασμός και ανάπτυξη διάφορων τουριστικών δραστηριοτήτων (activities) ή ημερήσιων εκδρομών (daytrips). Η ευρύτερη περιοχή των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου προσφέρεται για την ανάπτυξη δεκάδων τουριστικών δραστηριοτήτων παντός είδους. Για πεζοπορία στο φαράγγι Τριγωνικού, ορειβασία στην περιοχή του Πλατανορρεύματος και τα Πιέρια όρη, περιήγηση στο βυζαντινό λόφο των Σερβίων, με το τριπλό τείχος και την ακρόπολη με τους πύργους και τις εκκλησίες, ψάρεμα (fishing trips), αγώνες ψαρέματος, βαρκάδα στη λίμνη (boat trips), canoe kayak, παρατήρηση πουλιών (bird watching), ziplines, αιωροπτερισμό, παραπέντε, πτήση με αερόστατο, επίσκεψη σε φάρμες, αγροκτήματα, οινοποιεία κλπ. Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να αναπτυχθούν επιχειρηματικά και να προσφέρονται στους ενδιαφερόμενους τουρίστες, είτε ως τοπικές δραστηριότητες (activities) είτε ως ημερήσιες εκδρομές (daytrips) από γειτονικές πόλεις (όπως η Θεσσαλονίκη) ή δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς (όπως η Πιερία και η Χαλκιδική). Τα σχετικά διαφημιστικά flyers θα μπορούσαν να μοιράζονται στις πύλες εισόδου της χώρας, σε μεγάλα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, της Χαλκιδικής και της Πιερίας, σε εστιατόρια της Νεράιδας, καθώς και σε διάφορα άλλα κατάλληλα σημεία. Οι προσφερόμενες δραστηριότητες θα απευθύνονται στους επισκέπτες της περιοχής, ενώ οι ημερήσιες εκδρομές θα απευθύνονται σε τουρίστες γειτονικών τουριστικών προορισμών και θα περιλαμβάνουν επιπλέον τη μεταφορά στην περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου και γεύμα σε τοπικά εστιατόρια της περιοχής, σε ένα ενιαίο ημερήσιο τουριστικό πακέτο.
24. Servia food fest (ή bazaar). Η ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου είναι γνωστή για το καλό φαγητό, τις τοπικές γεύσεις, το τσίπουρο και τα εστιατόρια της. Οι περισσότεροι επισκέπτες της περιοχής επιλέγουν τα εστιατόρια της Νεράιδας, για να συνδυάσουν το καλό φαγητό με την εντυπωσιακή θέα της λίμνης. Έτσι, τα εστιατόρια και οι ταβέρνες της πόλης των Σερβίων (και άλλων οικισμών) δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή των επισκεπτών της περιοχής. Για να μπορέσουν λοιπόν να «ανταγωνιστούν» τη θέα που προσφέρουν τα εστιατόρια της Νεράιδας, θα πρέπει να προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο, το οποίο θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την προσέλκυση επισκεπτών και τουριστών.

Μια καλή ιδέα θα ήταν η καθιέρωση ενός «food fest» ή «food bazaar» στην πόλη των Σερβίων, σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως π.χ. κάθε πρώτο Σαββατοκύριακο του μήνα. Τις ημέρες αυτές, τα εστιατόρια και οι ταβέρνες της πόλης θα μπορούσαν να προβλέψουν ειδικές τιμές με μεγάλη έκπτωση στα προσφερόμενα γεύματα του καταλόγου τους ή να καθιερώσουν ειδικά μενού σε χαμηλές τιμές, έτσι ώστε να καταφέρουν να προσελκύσουν όχι μόνο τους συνήθεις επισκέπτες της περιοχής, αλλά και πελάτες από γειτονικούς νομούς (Θεσσαλονίκη, Πιερία, Λάρισα, Γρεβενά κ.ά.). Η είδηση ότι στα Σέρβια «τα αφεντικά τρελάθηκαν» και προσφέρουν τοπικές γεύσεις σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές στις ταβέρνες της πόλης, είναι ικανή για να «ξεσηκώσει» τους «καλοφαγάδες» των γειτονικών πόλεων, ώστε να πάρουν τις οικογένειες τους για μια ημερήσια εκδρομή σε έναν μέχρι τότε άγνωστο για αυτούς τουριστικό προορισμό.

Το προτεινόμενο «food fest» ή «food bazaar» προφανώς θα λειτουργήσει ως διαφημιστικός «κράχτης», όχι μόνο για την πόλη των Σερβίων αλλά και για την ευρύτερη περιοχή, δίνοντας την αφορμή σε πολλούς κατοίκους όμορων νομών να έρθουν και να τη γνωρίσουν. Και αν κάνουν την αρχή και «μάθουν το δρόμο», τότε είναι σίγουρο ότι η φυσική ομορφιά και η γευστική κουζίνα της περιοχής θα τους «αναγκάσουν» να την επισκεφτούν και πάλι (και όχι μόνο το πρώτο Σαββατοκύριακο του μήνα).

25. Ανάδειξη του χωριού της Καστανιάς σε πόλο έλξης της περιοχής. Το πανέμορφο χωριό της Καστανιάς, κτισμένο αμφιθεατρικά σε ένα καταπράσινο τοπίο, αποτελεί αναμφίβολα τον γραφικότερο οικισμό της περιοχής. Θα πρέπει λοιπόν να τύχει ιδιαίτερης προβολής, καθώς μπορεί να προσελκύσει πολλούς τουρίστες και λάτρεις της φωτογραφίας που αγαπούν τέτοια γραφικά χωριά, όπως άλλωστε συνέβη και με τον Παλαιό Παντελεήμονα στην γειτονική Πιερία.
    

    Η πανέμορφη Καστανιά (© Δήμος Σερβίων)

26. Δημιουργία ενός ενιαίου τουριστικού χώρου με το Ελατοχώρι Πιερίας και το Λιβάδι Ολύμπου. Τελευταία πρόταση στο κεφάλαιο του σχεδιασμού και της ανάπτυξης δραστηριοτήτων που μπορούν να συμβάλουν στην τουριστική ανάδειξη της περιοχής, είναι η δημιουργία ενός ενιαίου τουριστικού χώρου με το χιονοδρομικό κέντρο στο Ελατοχώρι Πιερίας (Δημοτική Ενότητα Πιερίων του Δήμου Κατερίνης) και το Λιβάδι Ολύμπου (Δημοτική Ενότητα Λιβαδίου του Δήμου Ελασσόνας).

Το χιονοδρομικό κέντρο Ελατοχωρίου δεν βρίσκεται σε πολύ μακρινή απόσταση από την πόλη των Σερβίων, πλην όμως το υπάρχον οδικό δίκτυο είναι σήμερα σε πολύ κακή κατάσταση (επικίνδυνος χωματόδρομος με συνεχείς στροφές) και έτσι η διαδρομή διαρκεί περίπου 1,5 ώρα. Η σημασία ενός χιονοδρομικού κέντρου για την τουριστική ανάπτυξη ενός χειμερινού προορισμού είναι προφανής. Και μιας και η ευρύτερη περιοχή των Σερβίων δεν διαθέτει (ούτε και φαίνεται πως μπορεί να αποκτήσει) χιονοδρομικό κέντρο, θα πρέπει για το σκοπό αυτό να «εκμεταλλευτεί» το πιο κοντινό χιονοδρομικό κέντρο, που είναι αυτό του Ελατοχωρίου. Απαιτείται λοιπόν να βελτιωθεί το οδικό δίκτυο, έτσι ώστε να καθιστά ταχύτερη και ασφαλέστερη την οδική σύνδεση του Ελατοχωρίου με την ευρύτερη τουριστική περιοχή των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου.

Το Λιβάδι Ολύμπου απέχει περίπου 50 χλμ. από την πόλη των Σερβίων, αλλά και εδώ το οδικό δίκτυο δεν είναι σε καλή κατάσταση και έτσι η διαδρομή διαρκεί περίπου 1 ώρα. Πρόκειται για ένα πανέμορφο ημιορεινό κεφαλοχώρι, το οποίο, λόγω θέσης και σχετικής δυσκολίας πρόσβασης, είναι αρκετά αδικημένο τουριστικά, σε σύγκριση λ.χ. με το ευκολότερα προσβάσιμο Λιτόχωρο. Η βελτίωση του οδικού δικτύου και η δημιουργία ενός ενιαίου τουριστικού χώρου με την περιοχή των Σερβίων είναι προφανές ότι θα ωφελήσει τουριστικά και τις δύο περιοχές.

Για τη δημιουργία ενός ενιαίου τουριστικού χώρου απαιτείται η συνεργασία και των τεσσάρων εμπλεκόμενων Δήμων (Σερβίων, Βελβεντού, Κατερίνης και Ελασσόνας), ενδεχομένως με τη σύναψη μιας σχετικής προγραμματικής σύμβασης ή με τη δημιουργία ενός ενιαίου διαδημοτικού τουριστικού και αναπτυξιακού φορέα. Με την προτεινόμενη τουριστική ενοποίηση της περιοχής θα δημιουργηθεί ένας νέος ελκυστικός τουριστικός προορισμός, που θα περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου, ένα χιονοδρομικό κέντρο (Ελατοχώρι) και ένα πανέμορφο γραφικό ημιορεινό κεφαλοχώρι (Λιβάδι). Ένας τουριστικός προορισμός που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις κάθε τουρίστα και θα προσφέρει ένα «γεμάτο» εκδρομικό πρόγραμμα. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει, σε πρώτη φάση στον σχεδιασμό και στην προσφορά διήμερων και τριήμερων εκδρομικών πακέτων προς την περιοχή από τα τουριστικά πρακτορεία της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλίας, σε δεύτερη φάση θα προσελκύσει εκδρομές και από τα πρακτορεία της Αθήνας και σε επόμενο στάδιο θα μπορέσει να προσελκύσει και τουριστικές ροές από το εξωτερικό.

ΜΕΡΟΣ Δ΄ – ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

27. Σέρβια Κοζάνης. Ένα όνομα με δύο brands. Τελευταίο άφησα το πιο σημαντικό: Την προβολή και τη δημιουργία μιας νέας τουριστικής ταυτότητας. Στο κομμάτι αυτό, τα Σέρβια Κοζάνης έχουν το πλεονέκτημα να διαθέτουν δύο ισχυρά brands σε ένα όνομα. Αφενός την ονομασία «Σέρβια», που είναι μία ονομασία μοναδική, ιδιαίτερη και γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Και αφετέρου το τοπωνύμιο «Κοζάνης» που παραπέμπει στο γνωστό σε όλους λαϊκό τραγούδι «Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη». Έτσι, λοιπόν, το όνομα «Σέρβια Κοζάνης» αποτελεί από μόνο του ένα αναγνωρίσιμο και ισχυρό brand name και θα πρέπει αυτό να αξιοποιηθεί με τη δημιουργία ενός κατάλληλου σλόγκαν, όπως π.χ. «Σέρβια Κοζάνης, μοναδικά (ή ιδιαίτερα), όπως και το όνομά τους».
28. Λίμνη Πολυφύτου: Rainbow lake, Multicolor lake, Λίμνη των 7 χρωμάτων ή των 50 αποχρώσεων της γης. Το τοπίο της Λίμνης Πολυφύτου αποτελεί ένα πολύχρωμο μωσαϊκό, συνδυάζοντας, αφενός το μπλε χρώμα των νερών της λίμνης και αφετέρου, όλες τις γήινες αποχρώσεις του πράσινου, του καφέ και του κίτρινου, που προσφέρει το ορεινό τοπίο και οι πολύχρωμες καλλιέργειες γύρω από τη λίμνη, αλλά και το κόκκινο και κίτρινο χρώμα των λουλουδιών. Το πολύχρωμο αυτό σκηνικό της Λίμνης Πολυφύτου θυμίζει έντονα τους κίτρινους ή πράσινους (ανάλογα με την εποχή του χρόνου) ορυζώνες της Ασίας, οι οποίοι βρίσκονται στις όχθες λιμνών ή ποταμών και αποτελούν σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο των περιοχών αυτών (π.χ. στο Βόρειο Βιετνάμ). Έτσι, στις περιοχές αυτές διοργανώνονται ημερήσιες εκδρομές με βάρκες στις λίμνες και τους ποταμούς, προκειμένου οι τουρίστες να μπορέσουν θαυμάσουν αυτό το ιδιαίτερο θέαμα των πράσινων ή κίτρινων «χαλιών» των ορυζώνων.

Αυτό λοιπόν το μοναδικό πολύχρωμο σκηνικό της Λίμνης Πολυφύτου θα πρέπει να αξιοποιηθεί και για την τουριστική προβολή της περιοχής, με την δημιουργία κατάλληλων σλόγκαν, όπως π.χ. «Rainbow lake», «Multicolor lake», «Λίμνη των 7 χρωμάτων», Λίμνη των 50 αποχρώσεων της γης κ.ά.

Η Λίμνη των 50 αποχρώσεων της γης (© Δήμος Σερβίων)

29. Μπουχάρια – Νοχτάρια. Η «Μικρή Καππαδοκία» των Σερβίων με τις ιδιαίτερες «Νεραϊδοκαμινάδες». Το μοναδικό γεωλογικό πάρκο με τους ανθρωπόμορφους και ζωόμορφους βράχους και τις ιδιαίτερες «καμινάδες», που έχουν την ονομασία «Μπουχάρια» και «Νοχτάρια», αποτελεί αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες τουριστικές ατραξιόν της περιοχής. Μια περιοχή που θυμίζει (τηρουμένων των αναλογιών) την Καππαδοκία της Τουρκίας και τις περιβόητες «Νεραϊδοκαμινάδες» της και έχει προσδώσει στην περιοχή το χαρακτηρισμό της «Μικρής Καππαδοκίας».
    

    Τα χιονισμένα Μπουχάρια (© Δήμος Σερβίων)

Το γεωλογικό αυτό πάρκο προφανώς και θα πρέπει να αξιοποιηθεί κατάλληλα για την τουριστική προβολή της ευρύτερης περιοχής. Καταρχάς θα πρέπει να δοθεί ένα ιδιαίτερο και τουριστικά ελκυστικό όνομα σε κάθε χαρακτηριστικό βράχο με ανθρωπόμορφη, ζωόμορφη ή άλλη μορφή. Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε πολλές τουριστικές χώρες, οι οποίες αξιοποιούν κάθε βράχο ή αξιοθέατο που ομοιάζει με ζώο ή αντικείμενο, προκειμένου να αναδείξουν τουριστικά την περιοχή. Αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως το Chicken island και το Donald Duck bay στην Ταϊλάνδη, το Snake island στις Φιλιππίνες και σε άλλα μέρη, το Turtle και το Mosquito island επίσης σε πολλά μέρη, το Chopstick island, το Monster head islet και τους Kissing rocks στο Βιετνάμ κ.ά. Είναι κάτι τόσο απλό, αλλά παράλληλα και τόσο δυνατό, ώστε να μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο τουριστικό προορισμό και να προσελκύσει σημαντικό αριθμό Ελλήνων και ξένων τουριστών. Είναι ένα φυσικό πλεονέκτημα της περιοχής, το οποίο θα πρέπει να το αναδείξει και να το εκμεταλλευτεί τουριστικά.

Οι χαρακτηριστικοί βράχοι του γεωλογικού πάρκου (© Δήμος Σερβίων)

Επιπλέον, για τις χαρακτηριστικές «καμινάδες» του γεωλογικού πάρκου θα μπορούσε να καθιερωθεί ο όρος «Νεραϊδοκαμινάδες», όπως ονομάζονται οι αντίστοιχες «καμινάδες» της Καππαδοκίας (μιας και στην περιοχή υπάρχει και ο οικισμός Νεράιδα). Πρόκειται για μία ισχυρή και ελκυστική ονομασία, η οποία εκμεταλλεύεται τις πολύ γνωστές στο ευρύ τουριστικό κοινό Νεραϊδοκαμινάδες της Καππαδοκίας, προϊδεάζοντας τον επισκέπτη των Μπουχαριών ότι θα δει κάτι αντίστοιχο (σε μικρότερη βεβαίως κλίμακα).

Η «Μικρή Καππαδοκία» των Σερβίων (© Δήμος Σερβίων)

30. Προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών (Film tourism). Κλείνοντας τις προτάσεις μου θα αναφερθώ στο πολύ σημαντικό ζήτημα της προσέλκυσης κινηματογραφικών παραγωγών στην περιοχή, όπως συμβαίνει πλέον σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας. Η περιοχή των Σερβίων και της Λίμνης Πολυφύτου, με το εντυπωσιακό πολύχρωμο και ειδυλλιακό φυσικό και γεωλογικό τοπίο, αποτελεί ιδανικό σκηνικό για την προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών παντός είδους. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και οι Δήμοι της περιοχής θα πρέπει να στραφούν προς αυτή την κατεύθυνση, ακολουθώντας το επιτυχημένο παράδειγμα της Θεσσαλονίκης και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, συνάπτοντας ενδεχομένως και σχετική προγραμματική σύμβαση. Τα οφέλη για την τουριστική προβολή της περιοχής θα είναι τεράστια, τόσο βραχυπρόθεσμα (κατά την περίοδο των γυρισμάτων) όσο και μακροπρόθεσμα.

Κινηματογραφικό «τοπίο στην ομίχλη» της Λίμνης Πολυφύτου (© Σάββας Βασιλειάδης)

Κοιτάζοντας την Λίμνη Πολυφύτου από τη Νεράιδα και αγναντεύοντας τα Σέρβια και τα Πιέρια όρη, σου έρχονται στο μυαλό αντίστοιχες εικόνες από την Αυστρία, την Ελβετία ή ακόμα και από το μακρινό Βόρειο Βιετνάμ. Κλείνοντας για λίγο τα μάτια μπορείς να φανταστείς χιλιάδες τουρίστες, Έλληνες και ξένους, να απολαμβάνουν την ανυπέρβλητη φυσική ομορφιά της περιοχής και τις δεκάδες τουριστικές δραστηριότητες που μπορεί αυτή να προσφέρει στους επισκέπτες της. Ανοίγοντας και πάλι τα μάτια, σκέφτεσαι ότι αυτό που χωρίζει τη φαντασία από την πραγματικότητα είναι απλά ένα όραμα. Μία απόφαση των εμπλεκόμενων δημόσιων αρχών και ιδιωτικών φορέων, που θα μπορέσει να οδηγήσει στην κατάρτιση ενός ολιστικού σχεδίου τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής με ορίζοντα εικοσαετίας. Ενός στρατηγικού πλάνου, που θα αξιοποιήσει τις μεγάλες τουριστικές και αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής και θα εκμεταλλευτεί όλα τα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, μεταξύ των οποίων και οι συμβάσεις παραχώρησης και ΣΔΙΤ, για να μετατρέψει σταδιακά την ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Πολυφύτου, όχι απλά σε μια νέα «Λίμνη Πλαστήρα», αλλά σε έναν δημοφιλή ευρωπαϊκό τουριστικό προορισμό τεσσάρων εποχών.

Σ.Σ. Ευχαριστώ πολύ τον Δήμαρχο Σερβίων κ. Χρήστο Ελευθερίου, για το φωτογραφικό υλικό και τις χρήσιμες πληροφορίες που μου παρείχε για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου.

(*) Ο Δρ. Ιωάννης Γκιτσάκης (twitter @gitsakis) είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω στη Θεσσαλονίκη, με ειδίκευση στις Δημόσιες Συμβάσεις και στις Συμβάσεις Παραχώρησης και ΣΔΙΤ, Διδάκτωρ Διοικητικού Δικαίου και Σύμβουλος Επενδύσεων και Τουριστικών Επιχειρήσεων.

Πηγή:money-tourism.gr