Το τεύτλο, Beta vulgaris είναι φυτό της οικογένειας Chenopodiaceae. Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες αλλά πιο γνωστά τα είναι επιτραπέζια παντζάρια ή κοκκινογούλια με μοβ χρώμα.
Ιδιαίτερα γνωστά ήταν τα ζαχαρότευτλα, καλλιεργούμενα σε μεγάλη έκταση στην Ελλάδα μέχρι την ένταξη της στην ΕΟΚ (σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση) που κάλυπταν με την επεξεργασία τους στα 5 μεγάλα εργοστάσια που υπήρχαν όλες τις ανάγκες σε ζάχαρη και δυστυχώς όλα έκλεισαν με αποτέλεσμα όλη η ποσότητα της σάκχαρις να είναι εισαγόμενη,στερώντας σημαντικό εισόδημα στους Έλληνες παραγωγούς.
Το παντζάρι της επιτραπέζιας ποικιλίας μπορεί να καταναλωθεί ωμό, να χρησιμοποιηθεί για εξαγωγή χυμού, ψημένο ή βραστό. Τα κόκκινα τεύτλα είναι νόστιμα ψητά, τουρσί, τρώγονται σε σαλάτες ή γίνονται σούπα, η οποία είναι δημοφιλής σε πολλές χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ
Τα παντζάρια είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νιτρικά άλατα, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο, βιταμίνη C και φολικό οξύ. Το έντονο κόκκινο χρώμα τους οφείλεται στην παρουσία βουλγαξανθίνης.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μια χημική ουσία που βρίσκεται στα παντζάρια μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση των εναποθέσεων λίπους στο ήπαρ. Περιέχουν επίσης μια χημική ουσία που μπορεί να έχει αντιοξειδωτική δράση. Το μαγνήσιο που περιέχουν βοηθάει την απορρόφηση του ασβεστίου.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι ρίζες και τα φύλλα του τεύτλου έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική για τη θεραπεία μιας μεγάλης ποικιλίας ασθενειών.
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν το παντζάρι ως θεραπεία για τον πυρετό και τη δυσκοιλιότητα , μεταξύ άλλων παθήσεων.
Επίσης συνιστούσαν την λήψη παντζαριού με σκόρδο σε ανθρώπους που απόφευγαν να τρώνε το σκόρδο για να εξουδετερώσουν την έντονη ενοχλητική μυρωδιά του
Τα παντζάρια χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική για εκατοντάδες χρόνια εκτός από την θεραπεία της δυσκοιλιότητας, στην θεραπεία των ενοχλήσεων του εντέρου και του πόνου , στις αρθρώσεις και την πιτυρίδα .
Τα κόκκινα παντζάρια κατατάσσονται ι μεταξύ των πιο ισχυρών αντιοξειδωτικών λαχανικών.
– Επιδρούν στο γαστρεντερικό σύστημα
Η κατανάλωση κόκκινου τεύτλου παρέχει σημαντική επίδραση σε όλα σχεδόν τα όργανα του πεπτικού σωλήνα: το πάγκρεας, το συκώτι, το παχύ έντερο. Το κόκκινο παντζάρι είναι γνωστό ως «εσωτερική καθαριστική» ουσία και παρέχει ήπιο καθαρτικό αποτέλεσμα
– – Μείωση χοληστερόλης
Μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα . Προστατεύοντας άτομα που κινδυνεύουν από καρδιακές παθήσεις .
– Προσφέρουν υποστηρικτική θεραπεία για το λιπώδες ήπαρ και άλλες ηπατικές παθήσεις .
– Μειώνουν την αρτηριακή πίεση .
Η κατανάλωση χυμού παντζαριών , οδηγεί σε σημαντική μείωση της αρτηριακής τους πίεση
-- Διαβήτης
Τα παντζάρια περιέχουν ένα αντιοξειδωτικό, γνωστό ως άλφα-λιποϊκό οξύ, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης και αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Μελέτες για το άλφα-λιποϊκό οξύ έχουν επίσης δείξει μειώσεις στην περιφερική νευροπάθεια ή και την αυτόνομη νευροπάθεια σε διαβητικούς.
– Βελτιώνουν την αθλητική απόδοση .
Σύμφωνα με έρευνες τα παντζάρια βελτιώνουν την αντοχή κατά 16%
– Άνοια
Η κατανάλωση χυμού από παντζάρια μπορεί να βελτιώσει την οξυγόνωση του εγκεφάλου, επιβραδύνοντας την εξέλιξη της άνοιας σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
– Αντίδοτο στην τοξικότητα των βαρέων μετάλλων.
Ο χυμός κόκκινου παντζαριού παρέχει αντίδοτο στην τοξικότητα των βαρέων μετάλλων.
– Πέψη και δυσκοιλιότητα
Λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε ίνες, τα παντζάρια βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Οι φυτικές ίνες είναι το κυριότερο συστατικό των κυτταρικών τοιχωμάτων των φυτών και είναι ανθεκτικές στα ένζυμα που πέπτουν την τροφή.
– Φλεγμονές
Η χολίνη που περιέχει το παντζάρι βοηθά στο να διατηρηθεί η δομή των κυτταρικών μεμβρανών και συμβάλλει στην μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων, την απορρόφηση του λίπους και μειώνει τη χρόνια φλεγμονή.
– Ύπνος – κίνηση μυών – μάθηση και μνήμη .
Η χολίνη που περιέχει το παντζάρι είναι ένα πολύ σημαντικό και πολύπλευρο θρεπτικό συστατικό που βοηθά στον ύπνο, στην κίνηση των μυών, την μάθηση και τη μνήμη.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Τα παντζάρια για τους περισσότερους ανθρώπους όταν λαμβάνονται στις ποσότητες που χρησιμοποιούνται συνήθως στην διατροφή δεν προκαλούν προβλήματα.
– Εγκυμοσύνη και θηλασμός .
Υπάρχουν προβληματισμοί στην χρήση των παντζαριών σε μεγάλες ποσότητες κατά τη διάρκεια της κύησης ή του θηλασμού. Καλόν είναι οι ποσότητες να μην ξεπερνούν το μέτρο.
– Νεφροπαθείς
Η κατανάλωση πολλών τεύτλων μπορεί να επιδεινώσει τη νεφρική νόσο .
Τα παντζάρια μπορούν να προκαλέσουν χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και βλάβη στα νεφρά.
– Ουρολιθίαση
Το οξαλικό οξύ που περιέχει μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Το κόκκινο τεύτλο ανήκει σε φυτά που συσσωρεύουν οξαλικά. Επομένως, η τακτική κατανάλωση κόκκινου τεύτλου αντενδείκνυται σε άτομα με ουρολιθίαση.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η κατάλληλη δόση τεύτλων για φαρμακευτικούς σκοπούς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία του χρήστη, η υγεία του και πολλές άλλες καταστάσεις.
Καλόν είναι η χρήση για τέτοιους σκοπούς ,να συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν από τη χρήση.