Τοπικά Προβλήματα

Τι γίνεται με την ανασκαφή της Αγια-Σοφιάς στο Μικρόβαλτο;

Τι είναι η Αγια-Σοφιά στο Μικρόβαλτο;

Επιφανειακά διακρίνεται ένας σωρός ερειπίων από σχιστολιθικές πλάκες, πωρόλιθους και κεραμικά, σε μια συστάδα από θάμνους στην περιοχή Παλιάμπελα (1_^ο χλμ προς Σέρβια, περί τα 70-80 μ. από το δρόμο αριστερά). Δυο μαρμάρινες κολόνες του ναού -γιατί περί παλιού ναού πρόκειται-, ύψους περί τα δυο μέτρα, είναι κακόγουστα στημένες* στο χώρο των μνημείων στην πλατεία του χωριού. Η αναζήτηση δυο άλλων κολόνων του ναού, που από πληροφορίες είχαν μεταφερθεί στην Κοζάνη(;), δεν έφερε αποτέλεσμα...

Ο θρύλος γενιών και γενιών Μικροβαλτινών, έλεγε ότι η εκκλησία βούλιαξε στη γη, την ώρα που έπεφτε στα χέρια των Τούρκων η Αγια-Σοφιά της Κωνσταντινούπολης!  Ήταν τόσο έντονος ο μύθος, ώστε το σύνολο -τρόπος του λέγειν- των παλιότερων κατοίκων του χωριού να ισχυρίζεται ότι όταν κάποιος πλησίαζε και έστηνε αυτί, άκουγε ψαλμωδίες! Κι άλλοι διαβεβαίωναν ότι υπήρχε μαρτυρία βοσκού, ότι είχε δει έναν ρασοφόρο να βγαίνει από τα χαλάσματα του ναού, να κατηφορίζει στον παρακείμενο λάκκο και να γεμίζει από το πηγάδι δοχείο με νερό, να επιστρέφει και να χάνεται στα ερείπια!

 Έτσι εδώ και πολλά χρόνια ήταν εκφρασμένη η σφοδρή επιθυμία των μεγαλύτερων σε ηλικία κατοίκων του χωριού για την ανασκαφή της Αγια-Σοφιάς!

Με το 868/18.11.2004 έγγραφο της Ι. Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης διαβιβάζεται στην 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει -τότε- στη Βέροια, αίτημα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Μικροβάλτου, για «παραχώρηση άδειας αποκάλυψης ναού στη θέση Παλιάμπελα». Σε απάντησή της η 11η Εφορεία (ΑΠ4936/22.12.2004) αναφέρει ότι «η διερεύνηση και αποκάλυψη του ανωτέρω ναού αποτελεί αντικείμενο της Υπηρεσίας μας» και δεσμεύεται για την αποστολή αρχαιολόγου «για να αποφανθεί σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη άμεσης παρέμβασης για την αποκάλυψη και διάσωση του μνημείου».

Στις 18.8.2005 πράγματι έκανε αυτοψία στο χώρο της Αγια-Σοφιάς αρχαιολόγος της 11^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (κα Ν. Τσιλιπάκου), όπου και έκανε θετική αξιολόγηση των ευρημάτων, εκφράζοντας την αναγκαιότητα να γίνει δοκιμαστική ανασκαφή με 2-3 «τομές»(«τομή» νοείται ανασκαφή επιλεγμένου τμήματος διαστάσεων περί τα 3Χ3 μ.). Με το 3498/20.9.2005 έγγραφο της 11^ης Εφορείας, με αποδέκτη τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο Μικροβαλτινών Ν. Κοζάνης και κοινοποίηση στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Μικροβάλτου, με θέμα «Δυνατότητα ανασκαφής - αποκάλυψης ναού στη θέση Παλιάμπελα Μικροβάλτου Ν. Κοζάνης», επιβεβαιώνεται η σπουδαιότητα των ευρημάτων που -σύμφωνα με το έγγραφο- «χρονολογούνται στην υστερορωμαϊκή με παλαιοχριστιανική περίοδο». Επαναλαμβάνεται όμως -όπως και κατά την αυτοψία-, ότι «η Εφορεία δεν διαθέτει προς το παρόν τις αιτούμενες πιστώσεις για την προκαταρκτική έρευνα (τομές), τα αποτελέσματα των οποίων θα κρίνουν τη διεξαγωγή ή μη συστηματικής ανασκαφικής έρευνας».

Προφορικά είχε εκτιμηθεί από την αρχαιολόγο κα Τσιλιπάκου, ότι το κόστος των δοκιμαστικών τομών ήταν περί τα 10.000 €. Η αναζήτηση του ποσού αυτού από τον Δήμο Καμβουνίων δεν ευοδώθηκε…

Έτσι το θέμα, που μας το θυμίζει συχνά ο π. Χαράλαμπος και κάτοικοι του χωριού, παραμένει από τότε σε εκκρεμότητα. Καιρός να επανέλθουμε…

* ΥΓ 1. Αφορμή για την ως άνω επαναφορά του θέματος μας την έδωσε ο εθελοντικός καθαρισμός των δύο κολόνων της Αγια-Σοφιάς στην πλατεία (είχαν βαφεί με λαδομπογιές!), από τον Γιάννη Ε. Χαρισόπουλο, εργολάβο καθαρισμών που δραστηριοποιείται στην Κοζάνη.

ΥΓ 2. Η θέση των δυο κολόνων του μνημείου της Αγια-Σοφιάς είναι -κατά τη γνώμη μας, που έχει εκφραστεί από 10ετίας περίπου- στην συλλογή υλικού (κυρίως λαογραφικού) που πρέπει να διαμορφωθεί σε ειδική προθήκη ή μικρή αίθουσα στο -υπό ανακατασκευή- «Σπίτι Παιδιού». Και γι αυτό το θέμα θα επανέλθουμε…

ΔΕΙΤΕ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ...

- 1η Επιστολή 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων από 22.12.2004

- Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Εν Μικροβάλτω...", Απρίλιος 2005

- ΦΩΤΟ από αυτοψία της αρχαιολόγου Ν. Τσιλιπάκου (18.8.2005)

(10 χρόνια ακριβώς αδράνειας! Σύμπτωση;)

 - Χάρτης Google

Γιώργος Μαστρ./mikrovalto.gr