Σε μία πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας, υπάρχει, όπως συμβαίνει συχνά για λόγους ασφάλειας, καγκελόπορτα πριν τα σκαλιά της εισόδου. Σύμφωνα με τον κανονισμό της πολυκατοικίας, η πόρτα κλείνει από τους ενοίκους της με το κλείσιμο της αγοράς.
Ένας όμως ένοικος ο οποίος διατηρεί στούντιο γυμναστικής, αλλά δεν κατοικεί εκεί, καθημερινά παραβιάζει τον κανονισμό. Βγάζει τη γλώσσα από την κλειδωνιά έτσι ώστε να μην μπορεί η πόρτα να κλείσει αν δεν έχει κάποιος κλειδί, με σκοπό αυτή να παραμένει ανοιχτή μέχρι της 10.30 για να μην είναι αναγκασμένος να κατεβαίνει όποτε έρχεται ή φεύγει πελάτης του. Μία μέρα επισκέπτεται έναν άλλο ένοικο που κατοικεί εκεί με την οικογένειά του για να του κάνει παρατήρηση επειδή εκείνος όποτε βρίσκει σε αυτή την κατάσταση την κλειδωνιά, την κλείνει όπως θα έπρεπε. Τον κατηγορεί μάλιστα ότι με αυτό τον τρόπο ζημιώνει τη δουλειά του και θα του κλείσει έτσι το στούντιο! Ο δεύτερος προσπαθεί να του εξηγήσει ότι αυτός είναι ο κανονισμός, ότι η πόρτα μπήκε για να μένει κλειστή για λόγους ασφάλειας και ότι ουκ ολίγες φορές έχουν συναντήσει χρήστες ναρκωτικών να παίρνουν τη δόση τους και αίματα. Το επιχείρημα του πρώτου είναι το εξής: «Ναι, αλλά δεν σας έχει επιτεθεί ποτέ κανείς!».
Αυτή είναι η αντίληψη περί ασφάλειας ενός νέου ανθρώπου μετά βίας 30 χρονών. Ότι αφού, δεν υπήρξε κάποιο θύμα στην πολυκατοικία από την αυθαιρεσία του, δεν είναι κακό να παραβιάζουν τον κανόνα. Μπορούν να του κάνουν τα «στραβά μάτια», να του κάνουν τη χάρη, χωρίς να έχει σκεφτεί ποιος θα έχει την ευθύνη όταν συμβεί το κακό και ειδικά αν συμβεί σε πελάτη του. Η ευθύνη θα βαραίνει μόνο τον ίδιο ή όλους τους ενοίκους που «βάζουν πλάτη»;
Την ίδια αντίληψη περί ασφάλειας είχαν και όσοι διαχειρίζονταν το σιδηροδρομικό μας δίκτυο, ότι αφού δεν θρηνήσαμε θύματα τα τελευταία χρόνια, απλά «πάμε και όπου βγει». Έπρεπε να συμβεί η ανείπωτη τραγωδία στα Τέμπη για να δείξει τη «γύμνια» μας και σε αυτόν τον τομέα, όπως έχει αποδειχθεί και πολλές άλλες φορές σε περιπτώσεις που η ασφάλεια του κόσμου ήταν παραμελημένη. Στην «πολυκατοικία» όμως που ζούμε, ευθύνη δεν φέρουν μόνο οι διαχειριστές που δεν βάλαν τους κατάλληλους κανόνες ασφάλειας ούτε μόνο αυτοί που δεν τους υπάκουσαν, αλλά και εμείς οι υπόλοιποι «ένοικοι» που ανεχτήκαμε και ανεχόμαστε την αυθαιρεσία που συμβαίνει γύρω μας.
Βλέπουμε επανειλημμένως από τους αναρμόδιους αρμόδιους, αφού γίνει το κακό να τρέχουν να διορθώσουν τα αδιόρθωτα, αυτά που εκκρεμούσαν τόσα χρόνια αλλά τους βόλευε να υπάρχουν, τους εξυπηρετούσαν κιόλας. Από την άλλη κι εμείς οι «απλοί πολίτες» , τότε που τρώμε τη σφαλιάρα, γινόμαστε αυτό που λένε «ενεργοί πολίτες». Κι αυτό αποδείξαμε πάλι μετά τα Τέμπη. Τώρα οι περισσότεροι γκούγκλαραν να ψάξουν στοιχεία για ΟΣΕ,ΤΡΕΝΟΣΕ, Hellenic Train και πώς τα διαχειρίστηκαν όλα αυτά οι προηγούμενες Κυβερνήσεις. Τώρα ψάξανε να βρούνε δηλώσεις υπουργών, τι έταξαν, τι έκαναν και τι όχι, βιογραφικά πολιτικών, παρασκηνιακές κινήσεις. Τώρα σοκαρίστηκαν που δύο βδομάδες πριν το δυστύχημα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας παρέπεμψε στο Δικαστήριο της ΕΕ για μη συμμόρφωση του σιδηροδρομικού μας δικτύου σε Ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Τώρα μάθαμε ότι είμαστε τεκμηριωμένα εδώ και χρόνια από τις πιο επικίνδυνες σιδηροδρομικά χώρες της Ευρώπης αν και έχουμε πάρει από την ΕΕ πάνω από 700 εκ. την τελευταία δεκαετία για τον εκσυγχρονισμό του και ότι η Θράκη θα μείνει σύντομα χωρίς τρένα!Τώρα όχι πριν από κάθε εκλογές τουλάχιστον, ώστε είμαστε ενημερωμένοι και να υπάρχει ένας πολιτισμένος, νηφάλιος κοινωνικός διάλογος.
«Κατόπιν εορτής» μάγκες γινόμαστε για να κατηγορήσουμε όλους τους ιθύνοντες που επίσης «κατόπιν εορτής» λένε πως θα διορθώσουν την κατάσταση. Και η απόδειξη ότι τελικά είμαστε «τζάμπα μάγκες» είναι ότι εκεί σταματάει το πόσο «ενεργοί πολίτες» είμαστε, αφού δεν μπαίνουμε στον κόπο να ελέγξουμε με το ίδιο πάθος, εάν διορθώθηκε στη συνέχεια εν τέλει η κατάσταση με τα σωστά και νόμιμα βήματα. Εκφραζόμαστε στα κοινωνικά δίκτυα κυρίως με το θυμικό και όχι με τη λογική και με κριτική σκέψη. Είναι πιο εύκολο να κρίνεις άλλωστε από το να σκέφτεσαι. Και πάντα θα έχουμε δυστυχώς ανάγκη ένα Κράτος «πατερούλη», από τη μία για να το βρίζουμε κάθε φορά που κάτι δεν πάει καλά και από την άλλη για να μην έχουμε εμείς τις ευθύνες που αναλογούν σε ενεργούς πολίτες.
Ο πόνος και η οργή είναι τεράστιος αυτές τις μέρες, αλλά φοβάμαι ότι και αυτό θα ξεχαστεί με τον τρόπο του. Επειδή έχουμε συνηθίσει την αυθαιρεσία στην καθημερινότητά μας, επειδή με την ανοχή μας την έχουμε νομιμοποιήσει και είναι πλέον μέρος της καθημερινής αισθητικής και αντίληψής μας. Και ακόμη και αν δεν είμαστε εμείς που αυθαιρετούμε, η ανοχή της μας κάνει εν μέρει συνένοχους. Είμαστε συνυπεύθυνοι για ότι συμβαίνει γύρω μας με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ακόμη και αν αποφεύγουμε την ευθύνη, κρυμμένοι πίσω από την έλλειψη βούλησης και δράσης. Ακόμη κι αν δεν διαβάζει κάποιος ποίηση, δυστυχώς ο Ελύτης γίνεται κυριολεκτικά επίκαιρος:
«για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή
Θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς
Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους».
* Η Ρένα Καλπάκη είναι κόρη του Θεόδωρου Καλπάκη και της Ευδοκίας Πούτα, που κατάγεται από το Μικρόβαλτο.
Γράφει-Συνεργάζεται με τον πολιτιστικό ιστότοπο της Θεσσαλονίκης Kulturosupa.gr
Σε μία πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας, υπάρχει, όπως συμβαίνει συχνά για λόγους ασφάλειας, καγκελόπορτα πριν τα σκαλιά της εισόδου. Σύμφωνα με τον κανονισμό της πολυκατοικίας, η πόρτα κλείνει από τους ενοίκους της με το κλείσιμο της αγοράς.