Ο πόλεμος του 1940-1941 στο Μικρόβαλτο (Από το βιβλίο ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟ του Ηλ. Λαμπρέτσα)

: Δημοσιεύθηκε : 28 Οκτωβρίου 2022

Η ομαλή και ειρηνική ζωή που ζούσαν όλοι οι Έλληνες διακόπηκε με την κήρυξη του πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου 1940, από μέρους της φασιστικής Ιταλίας. Ακολούθησε τότε και ο Μικρόβαλτος την κοινή μοίρα του Έθνους, συμμετέχοντας σε όλους τους αγώνες, τις δοκιμασίες και τις περιπέτειες του.

Στη φωνή της πατρίδας, όπως όλα τα Ελληνόπουλα, έτσι και οι νέοι του Μικροβάλτου που κλήθηκαν στα όπλα με υψηλό και ακμαίο το εθνικό τους φρόνημα, έσπευσαν με πατριωτικό ενθουσιασμό και ντύθηκαν το τιμημένο Ελληνικό χακί.

Στάλθηκαν τότε στο μέτωπο της Αλβανίας, όπου έλαβαν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις, που διεξήχθησαν πάνω στα χιονισμένα βορειοηπειρωτικά βουνά, αποκρούοντας την επίθεση και συντρίβοντας και ταπεινώνοντας τον άνανδρο επιδρομέα, παρά την ασύγκριτη υπεροχή του σε αριθμούς και πολεμικά μέσα.

Η νίκη του στρατού μας στα βουνά της Βορείου Ηπείρου προκάλεσε έκπληξη και θαυμασμό σ' όλο τον κόσμο, που με αγωνία παρακολουθούσε την εξέλιξη των πολεμικών γεγονότων. Ο στρατός μας με τον άθλο του εκείνο χάρισε την πρώτη νίκη στην παράταξη των ελεύθερων εθνών, δοξάζοντας την πατρίδα μας και διαλύοντας την πλάνη, που επικρατούσε ως τότε, για το αήττητο του περίφημου Άξονα.

Και ενώ οι ηρωικοί μας φαντάροι με ομοψυχία μάχονταν στην πρώτη γραμμή του πυρός, δημιουργώντας το ηρωικό έπος του 1940-41, οι άμαχοι κάτοικοι ζούσαν στο χωριό έντονα την αγωνία του μετώπου. Οι γυναίκες, νέες και γριές, έπλεκαν αδιάκοπα, νύχτα-μέρα, μάλλινες φανέλες, πουλόβερ, κουκούλες, κάλτσες, χειρόκτια, που τα έστελναν στο μέτωπο.

Οι έφεδροι του Μικροβάλτου των κλάσεων 1924 ως το 1939, που στρατεύθηκαν και πολέμησαν στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 είναι οι εξής:

1) Αλεξόπουλος Αθανάσιος του Αντωνίου

2) Αλεξόπουλος Αλέξιος του Ευθυμίου (τραυματίστηκε)

3) Αλεξόπουλος Γεώργιος του Ευθυμίου

4) Γιαννόπουλος Νικόλαος του Αθανασίου

5) Καβουρίδης Νικόλαος του Γεωργίου

6) Λαμπρόπουλος Πασχάλης του Ιωάννου

7) Νατσιόπουλος Αθανάσιος του Ευαγγέλου

8) Νατσιόπουλος Ιωάννης του Αθανασίου (Ανθ/γός)

9) Παλιανόπουλος Κων/τίνος του Χαρισίου

10) Παπαδημητρίου Νικόλαος του Δημητρίου

11) Παπαδόπουλος Κων/ντίνος του Χαρισίου

12) Παπαδόπουλος Δημήτριος του Δημητρίου

13) Παπαντωνίου Κων/ντίνος του Αντωνίου

14) Παπαντωνίου Ευάγγελος του Αντωνίου

15) Σταθόπουλος Βασίλειος του Ιωάννου

16) Σταθόπουλος Γεώργιος του Νικολάου

17) Σταθόπουλος Ιωάννης του Βασιλείου

18) Τζιώνας Γεώργιος του Δημητρίου

19) Τζιώνας Ευάγγελος του Δημητρίου

20) Τζουκόπουλος Αγησίλαος του Νικολάου

21) Τσαμόπουλος Ιωάννης του Γεωργίου και

22) Χαρισόπουλος Ιωάννης του Ευαγγέλου.

Η αποτυχία της Ιταλικής επίθεσης εναντίον της πατρίδας μας ανάγκασε τον Χίτλερ να παρέμβει, για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση στη Βαλκανική, προτού αρχίσει την επίθεση εναντίον της Ρωσίας. Ότι δεν μπόρεσε να πετύχει ο Μουσολίνι, θα το κατορθώσει αυτός.

Έτσι στις 6 Απριλίου 1941, η πατρίδα δέχτηκε την επίθεση των θωρακισμένων μεραρχιών και της φοβερής αεροπορίας (αεροπλάνα, στούκας κατακόρυφης εξόρμησης) της Ναζιστικής Γερμανίας.

Οι ηρωικοί υπερασπιστές των οχυρών Ρούπελ, Περιθωρίου, Ιστίμπεη στη βουλγαρική μεθόριο, παρά τις φονικές μάχες, και τους συνεχείς αεροπορικούς βομβαρδισμούς των στούκας, κατόρθωσαν να συγκρατήσουν τρία ολόκληρα ημερόνυχτα τον εχθρό.

Τον άφταστο ηρωισμό των στρατιωτών μας αναγνώρισε και ο ίδιος ο Χίτλερ, ο οποίος ανέφερε σε ομιλία του τα εξής:

"Η ιστορική δικαιοσύνη με υποχρεώνει να διαπιστώσω ότι απ' όλους τους αντιπάλους που αντιμετωπίσαμε, ο Έλληνας στρατιώτης ιδίως πολέμησε με ύψιστο ηρωισμό και αυτοθυσία".

Τελικά ο εχθρός, λόγω της κατάρρευσης της Γιουγκοσλαβικής άμυνας, μπήκε στα εδάφη μας από την κοιλάδα του Αξίου και από το Μοναστήρι και στις 8 Απριλίου κατέλαβε τη Θεσ/νίκη. Στην Κοζάνη μπήκε στις 13 Απριλίου και στις 15 κατέλαβε τα Σέρβια.

Στην περιοχή των Καμβουνίων, ενόψει των διαφαινομένων πολεμικών εξελίξεων, από τις αρχές Μαρτίου 1941, είχε έλθει η 6η αυστραλιανή μεραρχία του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, που κατέλαβε τη γραμμή δεξιά του Αλιάκμονα, με αποστολή να ανακόψει ή να επιβραδύνει την προέλαση του εχθρού. Δημιουργήθηκαν τότε στην περιοχή Μικροβάλτου καταυλισμοί στις τοποθεσίες "Σταυρός", "Βαμβακιές", "Αμπέλια", "Καλάμι" και Γούρνες".

Ο συμμαχικός αυτός στρατός μπροστά στην προέλαση των θωρακισμένων γερμανικών μεραρχιών αναγκάστηκε να συμπτυχθεί. Υποχωρώντας έβαλε φωτιά στα υγρά καύσιμα, που είχε αποθηκευμένα, με αποτέλεσμα να προξενήσει τεράστιες καταστροφές στα γύρω δασωμένα μέρη. Τότε καταστράφηκαν τα αμπέλια με τα οπωροφόρα δέντρα που υπήρχαν στην περιοχή αυτή. Στις τοποθεσίες των καταυλισμών εγκαταλείφθηκε άφθονο πολεμικό υλικό και διάφορα άλλα εφόδια. Τα τρόφιμα (κονσέρβες, ζάχαρη), οι κουβέρτες, οι κουνουπιέρες, οι αρβύλες και άλλα είδη (σκεύη κλπ.) έγιναν ανάρπαστα από τους κατοίκους του Μικροβάλτου και των γύρω χωριών. Έμεινε όμως το πολεμικό υλικό (φυσίγγια, χειροβομβίδες, βλήματα πυροβόλων όπλων), από το οποίο προκλήθηκαν πολλά ατυχήματα*.

*Το 1947, μια ομάδα μικρών παιδιών, ηλικίας 8-12 χρονών, παίζοντας στην αγροτική περιοχή νοτιοανατολικά του Σχολείου Μικροβάλτου βρήκαν κάποια μέρα μέσα σε βατσινιές μια χειροβομβίδα μιλς. Αγνοώντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν, άρχισαν, περίεργα όπως ήταν, να την περιεργάζονται με αποτέλεσμα να εκραγεί και από τα θραύσματα της να βρουν τραγικό θάνατο τέσσερα παιδιά. Τα παιδιά που σκοτώθηκαν ήταν τα εξής:

Τζιώνας Κων/ντίνος του Αθανασίου

Τζουκόπουλος Νικόλαος του Βασιλείου

και οι αδελφοί Οδυσσέας και Νικόλαος Νατσιού του Κων/ντίνου.

Από έκρηξη επίσης πυρομαχικών σκοτώθηκε και ο Γιαννόπουλος Κων/ ντίνος του Αθανασίου στη θέση "Μπατζιλίκια".

Με αφορμή τις εκρήξεις ο Σταθμός Χωρ/κής Μικροβάλτου περισυνέλεξε τότε αρκετά από τα εγκαταλειμμένα βλήματα, που τα κατάστρεψε με φωτιά. Έμειναν όμως αρκετά διάσπαρτα σε διάφορες τοποθεσίες, τα οποία περισυνέλεξε αργότερα ο στρατός με ειδικευμένα συνεργεία ανίχνευσης και περισυλλογής βλημάτων, που είχε καταρτίσει.

Από το βιβλίο του Η. Λαμπρέτσα ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟ