Τρίτη 5 Μαρτίου 2013/mikrovalto.gr
Η Μάχη του Φαρδύκαμπου Σιάτιστας, που πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο του 1943, υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μάχες των δυνάμεων της Αντίστασης (στην προκειμένη περίπτωση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και της ΠΑΟ) ενάντια στις δυνάμεις Κατοχής. Η έκβαση της μάχης υπήρξε νικηφόρα για τις Αντιστασιακές δυνάμεις.
Τον Ιανουάριο του 1943 δυνάμεις του ΕΛΑΣ εισέβαλαν στο σταθμό Χωροφυλακής της Σιάτιστας καταλύοντας την κατοχική εξουσία στην συγκεκριμένη πόλη. Αρκετοί χωροφύλακες προσχώρησαν τότε στον ΕΛΑΣ. Μια σύγκρουση ενός ιταλικού λόχου με δυνάμεις του ΕΛΑΣ το Φεβρουάριο στα Γρεβενά ήταν το πρελούδιο των συγκρούσεων που θα ακολουθήσουν.
Το Μάρτιο το ΕΑΜ Σιάτιστας πληροφορείται πως μεγάλη φάλαγγα του Ιταλικού στρατού με πολεμοφόδια και τρόφιμα θα κινούνταν από την Κοζάνη με κατεύθυνση τη Σιάτιστα και τα Γρεβενά. Ο ΕΛΑΣ υπό τον Αλέκο Ρόσιο τότε προχώρησε σε μαζική κινητοποίηση των κατοίκων της Σιάτιστας, για την αντιμετώπιση των δυνάμεων των κατακτητών. Το κάλεσμα του βρήκε θετική ανταπόκριση στον ντόπιο πληθυσμό.
Στις 4 Μαρτίου, δυνάμεις του ΕΛΑΣ αποτελούμενες από 200-250 αντάρτες συνέτριψαν μια ιταλική φάλαγγα 180 ανδρών, από τους οποίους 15 σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι παραδόθηκαν. Μεγάλες ποσότητες τροφίμων και όπλων έπεσαν στα χέρια των ανταρτών, οι οποίοι είχαν μόνο 3 τραυματίες σε αυτή τη φάση.
Ο Ιταλός διοικητής της Φρουράς Γρεβενών Περόνε Πασκονέλι έστειλε ένα λόχο πρός ενίσχυση των μαχόμενων τμημάτων. Εντούτοις, ο λόχος αυτός καθηλώθηκε από δυνάμεις του ΕΛΑΣ στη γέφυρα του Αλιάκμονα. Μετά και από αυτό το πλήγμα, ο Πασκονέλι κινητοποίησε ολόκληρο το τάγμα προκειμένου να συντρίψει τις αντάρτικες δυνάμεις και να ανακαταλάβει τη Σιάτιστα.
Στο μεταξύ ο ΕΛΑΣ είχε κινητοποιήσει όλα τα αντάρτικα τμήματά του στις γύρω περιοχές (Τσοτύλι, Βογατσικό κλπ), συγκεντρώνοντας 600 άνδρες. Το πρωινό της 5ης Μαρτίου 600 Ιταλοί στρατιώτες πέρασαν τη γέφυρα του Αλιάκμονα, και το μεσημέρι επιτέθηκαν στις θέσεις των ανταρτών στα υψώματα της Σιάτιστας. Αρχικά, οι αντάρτες απώθησαν τους Ιταλούς, αλλά με την αντιπίθεσή τους οι Ιταλοί κέρδισαν έδαφος μπαίνοντας στις πρώτες κατοικίες της Κάτω Σιάτιστας, αντιμετωπίζοντας όμως την σκληρή ένοπλη άμυνα των Σιατιστινών. Για να ανακόψει την ιταλική αντεπίθεση, ο ΕΛΑΣ έπληξε τους Ιταλούς από τα δυτικά ενώ ένα άλλο τμήμα του ΕΛΑΣ υπό τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Μήτσο Ζυγούρα (Καπετάν Παλαιολόγο) κολυμπώντας τον Αλιάκμονα έφτασε να παρενοχλεί στο Σταθμό Διοίκησης των Ιταλών. Έπειτα, ο ΕΛΑΣ Γρεβενών υπό τον Βασίλη Γκανάτσιο (Καπετάν Χείμαρρο) πραγματοποίησε νότια πλευρική επίθεση στους Ιταλούς αναγκάζοντάς τους τρεις λόχους τους να συμπτηχθούν. Οι αντάρτες το βράδυ έφτασαν κοντά στη σκηνή του Ιταλού διοικητή, αλλά αναγκάστηκαν να σταματήσουν εξαιτίας της νύχτας.
Την επόμενη μέρα, το ΕΑΜ Σιάτιστας κάλεσε τον απόστρατο Ταγματάρχη και στέλεχος της ΠΑΟ Ιωάννη Κοντονάσιο να διευθύνει τις αντάρτικες δυνάμεις. Με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ ενώθηκαν και ένοπλοι της ΠΑΟ. Ο Κοντονάσιος διέταξε την περικύκλωση και την εξόντωση των Ιταλών αλλά τεχνικές δυσκολίες οδήγησαν στην απόκρουση της πρώτης επίθεσης. Μια νέα επίθεση των ανταρτών κατά τις απογευματινές ώρες απέτυχε. Τα αεροπλάνα καθιστούσαν δύσκολη τη δράση των ανταρτών, που όμως μπόρεσαν να κλέψουν πλήθος εφοδίων που προορίζονταν για τους ιταλικούς λόχους από τις ρίψεις των αεροπλάνων.
Η πίεση των ανταρτών και η πείνα και η κούραση που γονάτιζε συνεχώς τους Ιταλούς οδήγησε τον Πασκονέλι στην παράδοση. Η 7η Μάρτη χαρακτηρίστηκε από την άνευ όρων παράδοση των Ιταλών στους Έλληνες αντάρτες.
Εκτιμήσεις και απολογισμοί
Η Μάχη του Φαρδύκαμπου έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη μάχη που έδωσαν οι δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης ενάντια στους κατακτητές.
Σύμφωνα με τον Μήτσο Ζυγούρα, οι απώλειες των Ιταλών υπήρξαν 95 ενώ οι αιχμαλωτοί τους 644 από τους οποίους οι 79 τραυματίες. Ο Φοίβος Γρηγοριάδης υπολογίζει τους Ιταλούς παραδοθέντες σε 536 οπλίτες και 17 αξιωματικούς. Χαρακτηριστικό της αποτελεσματικότητας των ελληνικών αντάρτικων δυνάμεων είναι πως μόνο 3 νεκροί αντάρτες και 13 νεκροί Σιατιστινοί ήταν οι απώλεις από μια τετραήμερη μάχη.
Η νίκη των Ελλήνων ανταρτών στον Φαρδύκαμπο, δεν θεωρήθηκε αποτέλεσμα κάποιου κεντρικού στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά περισσότερο δείγμα λαϊκού ενθουσιασμού των άσχημα εξοπλισμένων ανταρτών κατά την πρώτη περίοδο της ένοπλης Αντίστασης οι οποίοι όμως μπορούσαν από τότε να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον τακτικό στρατό των κατακτητών.
Πηγή: el.wikipedia.org