Χωρίον Λιβαδερόν...
Το χωρίον Λιβαδερόν ή Μόκρο, βρίσκεται στο όριο μεταξύ νομού Κοζάνης και νομού Λαρίσης. Ψόφος, κρύο το χειμώνα, ζέστη και δροσιά το καλοκαίρι. 1050μ. το υψόμετρό μας... Όλα τα κόβουμε εκεί, αφού τα φωνήεντα μας περισσεύουν και το στόμα παραμένει κλειστό και λένε ότι μιλάμε σαν ρώσοι.Σφυρίζουμε τα σύμφωνα κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Ορεσίβιοι "ουγκ" άνθρωποι είμαστε, κτηνοτρόφοι, μετανάστες, γεωργοί και διατηρούμε στο ακέραιο τα αλλοπρόσαλλα πολιτικά μας φρονήματα.
Χαρτοπαίζουμε στα καφενεία για το πρωτοχρονιάτικο έθιμο από Οκτώβρη μέχρι Μάρτη που κλείνουμε γίδια και πρόβατα στα χειμαδιά. Κάνουμε παρέα με κατσίκια, πρόβατα και τσομπανόσκυλα και θυμοσοφούμε, αγναντεύοντας τον Αμάρμπι (παρυφές Ολύμπου). Διατηρούμε τα έθιμά μας και την παράδοσή μας που είναι ΜΟΝΑΔΙΚΑ στον πλανήτη του ...χωριού μας! Όλα τα διπλανά χωριά έχουν ακριβώς τα ίδια, αλλά τα δικά μας είναι καλύτερα!.. Μεγιστοποιούμε τη σημασία που έχουν για την ύπαρξή μας τα θερινά πανηγύρια μας και ακούμε αρμόνιο και τσιριχτό κλαρίνο και φωνάρες από κάτι τραγουδιστές με ζελ στο μαλλί και γυαλιστερά κοστούμια. Τα ηχεία στη διαπασών, πίνουμε, τρώμε και καθόμαστε μόνο σε πλαστικές καρέκλες.
Τα παιδιά των μεταναστών μας, ομιλούν την " μοκριωτικήν", τι κι αν ενδύονται με Αρμάνι και Βερσάτσε και πάνε σε ελβετικά σχολεία. Διότι είμαστε πατροπαράδοτοι τύποι...
Είμαστε, βιαίως φιλόξενοι και ψωμί να μην έχουμε να φάμε, δίνουμε το καλύτερο πιάτο μας στον ξένο... Κοροϊδεύουμε εαυτούς και αλλήλους, διότι ναι, υπάρχει πάλη των τάξεων και στο Λιβαδερό! Έχει να κάνει με το μέγεθος της κατοικίας μας και αναλόγου ΕΝΦΙΑ, τον αριθμό γιδοπροβάτων και προσφάτως και με βιολογικά προϊόντα. Γινόμαστε πολιτικό προπύργιο ανάλογα με το ποιος κυβερνά.
Στα παραδοσιακά καφενεία, ακόμα δεν δεχόμαστε γυναίκες, αλλά έχουμε και μικτές καφετέριες αλλά και θερινά μπαράκια υπέροχα και πάνε εκεί. Κι οι γιαγιάδες έξω από τα μπαράκια τα καλοκαίρια κρατούν στασίδι για να μαζέψουν τα εγγόνια, που οι γονείς, τους έχουν αναθέσει να φυλάγουν.Οι γιαγιάδες έχουν προτεραιότητα και δεν πληρώνουν είσοδο για ποτό, αφού αποτελούν τον φόβο και τρόμο του πιτσιρικά, που κάνει "πόρτα".
Τα ζαρζαβατικά μας μυρίζουν, όπως της γιαγιάς μας κι ευτυχώς πλέον Ντιτιτί δεν χρησιμοποιούμε στα χωράφια μας, γιατί το απαγόρεψαν, ως δηλητήριο! Δανειζόμαστε από τους αλβανούς, που ήρθαν πεινασμένοι και κυνηγημένοι προ δεκαετιών και έκαναν τις χειρωνακτικές δουλειές, που εμείς βαριόμασταν. Κι επειδή τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια, που κλείνουν τα καλύτερα σπίτια, έχουν κλείσει και τα δικά μας, δανειζόμαστε από αυτούς.
Όλες οι άνω των πενήντα γυναίκες μας, βάφουν το μαλλί τους στο ίδιο σκούρο καστανό χρώμα διότι η Λορεάλ και η Γκαρνιέ δεν φέρνουν άλλα χρώματα στην κομμώτριά μας. Οι πιο νέες πηγαίνουν κομμωτήριο στην Κοζάνη, αφού οδηγούν κιόλας.
Στα Πευκάκια, πίσω από το Γυμνάσιο, όπου παλιά πήγαιναν ραντεβού, όλα τα ζευγαράκια, τώρα κυκλοφόρησε η φήμη, ότι υπάρχουν άγρια θηρία, λιοντάρια, πίθηκοι, αρκούδες και λοιπά τέρατα.. Πάω στοίχημα ότι κάποιος απατημένος το κυκλοφόρησε, διότι, πού να βρεθούν λιοντάρια στα Χάσια;!! Και τις αρκούδες των γύφτων, τις μάζεψε όλες στο Νυμφαίο ο Μπουτάρης κι έτσι δεν έχουμε πλέον. Κι αυτός , βρε παιδί μου, ο Μπουτάρης, παντού ανακατεύεται! Τα άφραγκα ζευγαράκια, πηγαίνουν τώρα στα ξωκλήσια αφού ακόμα και τις αχυρώνες-όπου είχε και μια ζέστη το άχυρο-τις έχουν γκρεμίσει όλες!
Ευτυχώς πλέον, πάψαμε να αγοράζουμε μηχανήματα ανίχνευσης μετάλλων για να βρούμε κατοχικές λίρες, αφού δεν έχει μείνει βουνό για βουνό, που να μην το έχουμε ψάξει...Κάτι νύχτες μάλιστα σκοντάφταμε με τους φακούς ο ένας πάνω στον άλλον και κάναμε τους αδιάφορους. Κάποιοι για τους οποίους λένε ότι βρήκαν λίρες, επειδή έφτιαξαν καινούργια σπίτια, φθόνος είναι, αφού ακόμα στο χωριό μένουν κι αν έχουν αλλάξει ρούχο από την Κατοχή, εμένα να με φτύσεις!
Οι γυναίκες, τώρα πια για να ενημερωθούν δεν βγάζουν τα ψάθινα καρεκλάκια στο δρόμο για να κόβουν κίνηση με το εργόχειρο ανά χείρας. Αυτά τα έκαναν οι παλιές. Εμείς, τώρα βλέπουμε όλη μέρα τηλεόραση και το τηλέφωνο παίρνει φωτιά. Έχουμε, ωραία σπίτια αφού το ελβετικό φράγκο, ρέει άφθονο για να μη μας περνάτε για παρακατιανούς και φτωχούς, όπως ήμασταν κάποτε.
Ντιζέζες, πλέον δεν έχουμε, γιατί οι νέοι δεν πάνε στα μαγαζιά, που τις φέρνουν κι αυτές μόνο για τους παππούδες, δεν έρχονται. Αυτό βοήθησε πολύ να ενισχυθούν οι συζυγικοί δεσμοί γιατί αφού δεν έρχονται, οι οικογένειες είναι πιο μονοιασμένες.Τα νέα τα παιδιά είναι όλη μέρα στο ίντερνετ κι εκεί οι ντιζέζες είναι καλύτερες! Και μόνο άμα πέφτει το τηλεφωνικό δίκτυο, μας λένε και καμιά κουβέντα και τους φεύγει το αναψοκοκκίνισμα στα μάγουλα.
Πολιτικά (της πόλης) μιλούμε μόνο, όταν πάμε στους γιατρούς στην Κοζάνη ή στη Θεσσαλονίκη γιατί είναι καλύτεροι από τον αγροτικό μας. Πάλι όμως δεν μας καταλαβαίνουν, όταν μιλάμε! Δείτε λοιπόν πόσο πιο πολύ κοντά είναι η γλώσσα μας στα αρχαία ελληνικά:
Το ρήμα " είμαι" κλίνεται ως εξής: ίμι, ίσι, ίντους, (ίντιν), ίμιστι, ίστι, ίντς, (ίντις)
Έχουμε πολιτιστικό σύλλογο, χορωδία, πολλούς γραμματιζούμενους, που ζουν εκτός χωριού, αλλά τα καλοκαίρια πάντα έρχονται.Διαθέτουμε επίσης και ποδοσφαιρική ομάδα, την Αναγέννηση! Όποιος δεν υποστηρίζει την Αναγέννηση, στηρίζει τον ΠΑΟΚ που είναι θρησκεία και εμείς κυκλοφορούμε τα παιδιά μας στο χωριό ως Παοκάκια νίντζα! Η υπογράφουσα έφαγε πολύ ξύλο μικρή από τα ξαδέλφια της, διότι τολμούσε να δηλώσει Ολυμπιακός, χωρίς να τον γνωρίζει και απλά της άρεσε το κόκκινο χρώμα. Γι αυτό στα νιάτα της, της βγήκε, πάλι λόγω χρώματος, μια ΚΚΕ διάθεση, που όμως δεν της άρεσε, γιατί ο καθοδηγητής ήταν από τα Τρίκαλα και το ακσάν του ήταν χειρότερο από του χωριού της.
Εμείς, αυτοί είμαστε, αυτό είναι το χωριό μας, το προπύργιο των πύργων, όλης της οικουμένης. Και είναι μοναδικό! Κι αν σας αρέσουμε!
που μόλις κυκλοφόρησε…
Η Δώρα Μακρή γεννήθηκε στη Ζυρίχη της Ελβετίας από γονείς μετανάστες (από το Λιβαδερό Κοζάνης) και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσια Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ζει στη Μαδρίτη, πάνω από είκοσι χρόνια και εργάζεται ως ανταποκρίτρια της ΕΡΤ.