Θερμὸς καὶ ποιητικὸς κήρυκας τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Μὲ τὴν Ἀνάστασι ζυγίζει καὶ τὸν θάνατο ὀνομάζοντάς τον ὅπως ὁ Κύριος καὶ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς μας κοίμησι. Ἀφοῦ ὁ θάνατος εἶναι ἕνας μεγάλος ὕπνος, θἄρθη καὶ ἡ μεγάλη μέρα τοῦ μεγάλου ξυπνήματος.
Αὐτὸ εἶναι ἡ ἀνάστασι. Πηγὴ πολλῶν ἀγαθῶν. Ὅπως ἦταν πηγὴ πολλῶν κακῶν καὶ ἡ πρώτη ἁμαρτία.
«Εἶδες λοιπὸν ὅτι παντοῦ ὁ θάνατος ὀνομάζεται κοίμησι καὶ ὕπνος; Αὐτὸς ποὺ εἶχε πρῶτα φοβερὸ πρόσωπο, μετὰ τὴν ἀνάστασι ἔγινε εὐκαταφρόνητος. Εἶδες πόσο λαμπρὴ εἶναι ἡ νίκη τῆς ἀναστάσεως;
Μὲ τὴν δύναμί της μᾶς δωρήθηκαν πάμπολλα ἀγαθά.
Μὲ αὐτὴν καταλύθηκε ἡ ἀπάτη τῶν δαιμόνων.
Μὲ τὴν δύναμί της γελοῦμε μπροστὰ στὸν θάνατο.
Μὲ αὐτὴν περιφρονοῦμε τὴν παροῦσα ζωή.
Μὲ τὴν δύναμί της σπεύδουμε πρὸς τὴν λαχτάρα τῶν μελλοντικῶν ἀγαθῶν.
Μὲ τὴν δύναμί της, ἐνῶ ἔχουμε σῶμα γήϊνο, ζοῦμε σὰν τοὺς ἀσώματους ἀγγέλους, ἐὰν βέβαια τὸ θέλουμε.
Σήμερα ἔγινε ἡ λαμπρὴ νίκη μας.
Σήμερα ὁ Δεσπότης μας νίκησε τὸν θάνατο.
Σήμερα κατέλυσε τὴν τυραννία τοῦ διαβόλου.
Σήμερα χάρισε τὴν σωτηρία μὲ τὸν δρόμο τῆς ἀναστάσεως.
Σήμερα χαιρόμαστε καὶ σκιρτοῦμε ἀγαλλιασμένοι.
Βέβαια ὁ Δεσπότης μας νίκησε καὶ ἔστησε τὸ τρόπαιο, ἀλλὰ ἡ χαρὰ καὶ ἡ εὐφροσύνη εἶναι κοινὴ σὲ ὅλους. Χαιρόμαστε διότι ὅλα αὐτὰ τὰ πραγματοποίησε γιὰ χάρι μας.
Μὲ αὐτὰ τὰ ὅπλα δὲ ποὺ μᾶς νίκησε ὁ διάβολος, μὲ τὰ ἴδια τὸν νίκησε καὶ ὁ Χριστός.
Τὰ ἴδια ὅπλα πῆρε ὁ Χριστὸς καὶ μὲ αὐτὰ τὸν νίκησε.
Ἄκου, λοιπόν, πῶς ἔγινε αὐτό. Τὰ ὅπλα τῆς δικῆς μας ἥττας ἦταν ἡ παρθένος, τὸ ξύλο καὶ ὁ θάνατος.
Παρθένος ἦταν ἡ Εὔα. Διότι ὡς τὴν στιγμὴ τῆς ἀπάτης δὲν εἶχε σαρκικὴ σχέσι μὲ τὸν ἄνδρα.
Τὸ ξύλο ἦταν τὸ δένδρο.
Θάνατος ἦταν τὸ ἐπιτίμιο ἐναντίον τοῦ Ἀδάμ. Νὰ λοιπόν, μὲ ποιὸν τρόπο ἡ παρθένος, τὸ ξύλο καὶ ὁ θάνατος ἔγιναν τὰ σύμβολα τῆς ἥττας μας.
Πρόσεξε τώρα πῶς καὶ γιὰ τὴ νίκη μας πάλι ἀπαιτήθηκαν τὰ ἴδια.
Ἀντὶ γιὰ τὴν Εὔα ἔχουμε τὴν Μαρία.
Ἀντὶ γιὰ τὸ ξύλο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ ἔχουμε τὸ ξύλο τοῦ σταυροῦ.
Ἀντὶ γιὰ τὸν θάνατο τοῦ Ἀδάμ, ἔχουμε τὸν θάνατο τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ.
Εἶδες πῶς μαὐτὰ ποὺ νίκησε μὲ τὰ ἴδια νικήθηκε;
Μὲ τὸ δένδρο νίκησε τὸν Ἀδὰμ ὁ διάβολος.
Μὲ τὸν σταυρὸ νίκησε τὸν διάβολο ὁ Χριστός.
Ἐκεῖνο βέβαια τὸ δένδρο ἔστελνε στὸν ἅδη.
Ὁ σταυρὸς ὅμως κι αὐτοὺς ποὺ εἶχαν πεθάνει τοὺς ἀνεκάλεσε πάλι ἀπὸ τὸν ἅδη.
Ἐκεῖνο, τὸν ἡττηθέντα Ἀδάμ, τὸν ἀνάγκασε νὰ κρυφτῆ σὰν νὰ ἦταν αἰχμάλωτος καὶ γυμνός.
Ὁ σταυρὸς ὅμως ἔδειχνε ἀπὸ τὸ ὕψος του σὲ ὅλους τὸν Νικητὴ καρφωμένο καὶ γυμνό...
Ἤμασταν θνητοὶ καὶ γίναμε ἀθάνατοι.
Ἤμασταν πεσμένοι καὶ σηκωθήκαμε.
Ἤμασταν νικημένοι καὶ γίναμε νικηταί.
Αὐτὰ εἶναι τὰ κατορθώματα τοῦ σταυροῦ. Αὐτὰ εἶναι ἡ μεγάλη ἀπόδειξι τῆς ἀναστάσεως.
Σήμερα σκιρτοῦν οἱ ἄγγελοι.
Σήμερα οἱ οὐράνιες δυνάμεις ἀγάλλονται. Χαίρονται γιὰ τὴν σωτηρία ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους...
Σήμερα ὁ Χριστὸς ἐλευθέρωσε τὴν ἀνθρώπινη φύσι ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ διαβόλου καὶ τὴν ἐπανέφερε στὴν πρώτη εὐγενικὴ καταγωγή της...
Σήμερα σὲ ὅλην τὴν οἰκουμένη κυριαρχεῖ χαρὰ καὶ εὐφροσύνη.
Σήμερα τὰ πλήθη τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἄνω δυνάμεων ἀγάλλονται γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων».
Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὸ ἅγιον Πάσχα, ΕΠΕ 36,74-76
μετάφρασι ἀρ.νι.μα.