Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012/mikrovalto.gr
ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ Η Γένεση του Ακάθιστου Ύμνου
...με τις δικές μας συμμετοχές!
Μια εμπνευσμένη και ευρηματική θεατρική παράσταση με τον τίτλο "ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ - Η Γένεση του Ακάθιστου Ύμνου", είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει το κοινό της Κοζάνης, το διήμερο Κυριακή 28 και Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012, στην Αίθουσα Τέχνης.
Ιστορικά ο συγγραφέας του έργου Νίκος Μανούδης το τοποθετεί στο έτος 626, με την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους και τη δημιουργία του Ακάθιστου Ύμνου. Τα ερωτήματα που πραγματεύεται, "κρυφοκοιτάζοντας" τους καθημερινούς ανθρώπους της εποχής εκείνης, είναι:
Πως αισθάνεται κάποιος όταν ξαφνικά ακούσει, πως ο σύμμαχος γίνεται εχθρός και βρίσκεται προ των πυλών; Πως μεταδίδονται οι πληροφορίες από το μέτωπο; Πως δημιουργούνται οι φήμες που μπορεί να φέρουν πανικό; Πως αντιμετωπίζουν το φόβο; Που στηρίζουν τις ελπίδες τους όταν όλα δείχνουν πως ο αγώνας είναι χαμένος; Ποιος ο ρόλος των ηγετών; Ποια η αξία της πίστης;
Οι εποχές αλλάζουν αλλά οι άνθρωποι παραμένουν πάντα οι ίδιοι και συμπεριφέρονται ανάλογα…
Και τέλος το θαύμα! Απρόβλεπτο και ανεξήγητο…
Το έργο ήταν μια συμπαραγωγή του Συλλόγου Ιεροψαλτών Βυζαντινής & Παραδοσιακής Μουσικής "ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ" και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης.
Προετοιμασία & Δνση Χορωδίας: Τάσος Καγκαράς
Παντελής Περγαδιώτης - Φρούραρχος
Στα θεατρικά δρώμενα και στο ρόλο του ηθοποιού, κλήθηκαν να ανταποκριθούν και τα περισσότερα από τα μέλη της χορωδίας Ιεροψαλτών και τα κατάφεραν περίφημα, ενώ τα υπόλοιπα αποτελούσαν την ακολουθία του Πατριάρχη με το ρόλο τους να περιορίζεται στην απόδοση των ύμνων.
Η παράσταση ήταν ενταγμένη στις εκδηλώσεις του Δήμου Κοζάνης για τα 100 χρόνια από την Απελευθέρωση της πόλης.
Υ.Γ. Και στα καθ’ ημάς, με τις …Μικροβαλτινές συμμετοχές!
Θα πρέπει πρώτα να θυμίσουμε ότι πρόεδρος του Συλλόγου Ιεροψαλτών Βυζαντινής & Παραδοσιακής Μουσικής "ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ" είναι ο Σάκης Χ. Τζιούτζιος, ο οποίος συμμετείχε και σαν ηθοποιός στους ρόλους του ταξιδιώτη, του θαμώνα της ταβέρνας και του γέρου καλόγερου. Η Ελένη Τζιούτζιου-Τελιοπούλου συμμετείχε επίσης και σαν ηθοποιός στους ρόλους της ταβερνιάρισσας και της γυναίκας στη βρύση. Ακόμη ο Γιάννης Μαστρογιαννόπουλος και ο Στέλιος Χ. Τζιούτζιος συμμετείχαν στην ακολουθία του Πατριάρχη, με βασικό τους ρόλο -όπως προαναφέραμε- την απόδοση του Ακάθιστου Ύμνου.
Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ερασιτέχνης ηθοποιός Κώστας Γ. Κοζικόπουλος, συνεργαζόμενος με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης, που συμμετείχε στην παράσταση στο ρόλο του Μάγιστρου Βώνου, κατάγεται από το Τρανόβαλτο.
Γ. Μαστρ.
Μια ιστορική αναδρομή
ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ
Τον Μάιο του 614, όταν ο βασιλιάς των Περσών Χοσρόης μπήκε στα Ιεροσόλυμα και σύλησε την Αγία Πόλη, αρπάζοντας το ιερότερο κειμήλιο της Χριστιανοσύνης, τον Τίμιο Σταυρό, ο πόλεμος άγγιξε το βαθύτατο θρησκευτικό συναίσθημα των Ρωμαίων. Στις φοβερές σφαγές που ακολούθησαν την κατάληψη της Ιερουσαλήμ έχασαν τη ζωή τους 66.500 Χριστιανοί, σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Αντίοχο Στρατηγό, ενώ καταστράφηκαν 300 εκκλησίες, μοναστήρια και άλλα εκκλησιαστικά ιδρύματα. Το 616 υποδουλώθηκε και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αυτοκρατορίας, η Αλεξάνδρεια και στη συνέχεια όλη η Αίγυπτος και η Καρχηδόνα. Στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε το κράτος, η Εκκλησία διέθεσε στο κρατικό νομισματοκοπείο όλους τους θησαυρούς της σε χρυσό και αργυρά σκεύη. Ο Ηράκλειος προχώρησε σε μια εσπευσμένη ανασυγκρότηση του στρατού και ήταν έτοιμος για την απελευθερωτική εκστρατεία το 622. Στις 4 Απριλίου, Κυριακή του Πάσχα, με τη στολή του απλού στρατιώτη κοινώνησε δημόσια. Τη φύλαξη της πόλης την ανέθεσε σε μια μικρή φρουρά. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια διεξήχθησαν αδυσώπητες συγκρούσεις στα βάθη της Μικράς Ασίας, στη Λαζική και στην Αρμενία. Τον Απρίλιο του 626 ο Ηράκλειος με όλο το στρατό βρισκόταν στη Σεβάστεια. Και τότε, ξαφνικά, πραγματοποιήθηκε ο χειρότερος εφιάλτης της βυζαντινής εξωτερικής πολιτικής, αυτό που πάντα προσπαθούσε να αποφύγει με απειλές, με συμμαχίες, με κατευνασμούς, με δωροδοκίες. Στις 29 Ιουλίου εμφανίστηκε μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης ένα τεράστιο πλήθος Αβάρων. Τα μονόξυλα πλοία τους, «πλήθος άπειρον» κατά τον Θεοφάνη, κάλυψαν όλο τον Κεράτιο Κόλπο, «τον κόλπον του Κέρατος επλήρωσαν». Ταυτόχρονα, στην απέναντι ακτή του Βοσπόρου, στη Χαλκηδόνα, έφτασε ο περσικός στρατός, έτοιμος να επιτεθεί από τη θάλασσα.
Η κατάσταση ήταν απελπιστική για τους πολιορκούμενους και αυτό το γνώριζε και ο Χαγάνος, ο βασιλιάς των Αβάρων. Απέρριψε όλες τις προτάσεις εκεχειρίας, που περιλάμβαναν την πληρωμή τεράστιων ετήσιων ποσών σε χρυσό καθώς και μεγάλη εφάπαξ πληρωμή, λέγοντας χαρακτηριστικά πως δεν είχαν ελπίδα σωτηρίας ούτε κι αν γίνονταν ψάρια για να διαφύγουν κολυμπώντας ή πουλιά για να πετάξουν στον ουρανό («άλλως γαρ υμάς ουκ ένι σωθήναι, μη ιχθύες έχετε γενέσθαι και δια θαλάσσης απελθείν ή πτερωτοί και εις τον ουρανόν ανελθείν» σημειώνει το «Πασχάλιο Χρονικό», πηγή σύγχρονη με τα γεγονότα).
Στις 6 Αυγούστου οι Άβαροι κατέλαβαν με έφοδο την εκκλησία των Βλαχερνών στο ευάλωτο βορειοανατολικό άκρο της πόλης και ετοιμάστηκαν για την τελική επίθεση σε συνεννόηση με τους Πέρσες. Έδωσαν εντολή στα μονόξυλα να επιτεθούν όταν δουν φωτιές στο ακραίο σημείο των θαλάσσιων τειχών, ώστε να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στον ρωμαϊκό στόλο και να μεταφερθούν με ασφάλεια οι Πέρσες με τα υπόλοιπα πλοία.
Εκείνη τη δραματική νύχτα ο πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε τα τείχη με την εικόνα της Παναγίας για να ενθαρρύνει τους υπερασπιστές και οι κάτοικοι της Βασιλεύουσας ανέπεμπαν δεήσεις στην Υπεραγία Θεοτόκο. Νωρίς τα ξημερώματα οι αμυνόμενοι άναψαν φωτιές στην άκρη των θαλάσσιων τειχών, προκαλώντας την άκαιρη επίθεση των μονόξυλων. Δημιουργήθηκε πανικός και τα σχέδια των Αβάρων απέτυχαν. Για λόγους αδιευκρίνηστους οι Άβαροι αποχώρησαν. Την επόμενη μέρα, 8 Αυγούστου, έφτασε στο Βόσπορο, μετά από πορεία 800 χιλιομέτρων, ο αδερφός του αυτοκράτορα, Θεόδωρος, επικεφαλής μεγάλης ρωμαϊκής στρατιάς. Η Βασιλεύουσα είχε σωθεί οριστικά από τη χειρότερη δοκιμασία της μέχρι τότε ιστορίας της.
Οι κάτοικοι της Πόλης δεν είχαν καμιά αμφιβολία για το ποιος τους είχε σώσει: «μόνην γαρ οίμαι την Τεκούσαν ασπόρως τα τόξα τείναι και βαλείν την ασπίδα, και ταις αδήλοις συμπλοκαίς μεμιγμένην βάλλειν, τιτρώσκειν, αντιπέμπειν το ξίφος, ανατρέπειν τε και καλύπτειν τα σκάφη δούναι τε πάσι τον βυθόν κατοικίαν», έγραφε ο Γεώργιος Πισίδης που παραβρέθηκε στα γεγονότα. Όλος ο λαός, με επικεφαλής τον πατριάρχη Σέργιο, έτρεξε στην εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών για να ευχαριστήσει την Παναγία. Εκείνο το βράδυ της 8ης Αυγούστου 626, όρθιοι έψαλαν τον ύμνο που από τότε ονομάστηκε «Ακάθιστος», δοξολογώντας και αποδίδοντας την σωτηρία «τη υπερμάχω στρατηγώ», γνωρίζοντας ότι αυτή αποδείχθηκε «της βασιλείας το απόρθητον τείχος».
Δυο χρόνια αργότερα, ο Ηράκλειος εισήλθε θριαμβευτικά στην περσική πρωτεύουσα, την Κτησιφώντα, και υπέταξε οριστικά τον αιώνιο αντίπαλο. Βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και τον ύψωσε πανηγυρικά και πάλι στα Ιεροσόλυμα.
(Από το φυλλάδιο του έργου)