Το «πράσινο φως»  για τη δημιουργία μονάδων διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων άνοιξε χθες το περιβαλλοντικό επιτελείο της κυβέρνησης. Ειδικότερα, με την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ) έως το 2030, κατόπιν αξιολόγησης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) από τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Δημόπουλο,  δίνεται το «σήμα» για τη  δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), συνολικής δυναμικότητας, κατ’ ελάχιστον 10.000 τόνων ανά έτος.

Δημόσια διαβούλευση: Πακέτο μέτρων για διαχείριση αποβλήτων και αποθήκευση ενέργειας

Επικίνδυνα απόβλητα

H  συγκεκριμένη ποσότητα   αντιστοιχεί τουλάχιστον σε μία μονάδα, δίχως να αποκλείεται η δημιουργία και άλλων ιδιωτικών αντίστοιχων εγκαταστάσεων διάθεσης, είτε για την εξυπηρέτηση ιδίων αναγκών, είτε αναγκών τρίτων.

Η έλλειψη ΧΥΤΕΑ έχει επιφέρει  μεγάλα πρόστιμα στη χώρα ήδη από το 2016 οπότε η Ελλάδα καταδικάστηκε  από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε χρηματική ποινή ύψους 30.000 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί αποβλήτων ενώ υποχρεώθηκε και στην καταβολή κατ’ αποκοπήν προστίμου ύψους 10 εκατομμυρίων ευρώ.

Η μονάδα στην Τανάγρα

Ειδικότερα, ο νέος σχεδιασμός του ΥΠΕΝ περιλαμβάνει την κατασκευή μιας Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΟΕΔΒΑ) στον Δήμο Τανάγρας, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται και η δημιουργία χώρου διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων.

Η εν λόγω εγκατάσταση αναμένεται να καλύψει τις μεγαλύτερες ανάγκες της χώρας σε διάθεση αποβλήτων. Η ΟΕΔΒΑ, η οποία αδειοδοτήθηκε  από το ΥΠΕΝ (έχει λάβει περιβαλλοντικούς όρους) έχει   ξεσηκώσει την τοπική κοινωνία, με τον δήμο  Τανάγρας να έχει προσφύγει ήδη στο Συμβούλιο της Επικρατείας, έχοντας τη συμπαράσταση και όμορων δήμων.

Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη εγκατάσταση, προϋπολογισμού  περίπου 32 εκατ. ευρώ, σχεδιάζεται να κατασκευαστεί σε έκταση 148 στρεμμάτων, περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Θήβας. Θα περιλαμβάνει μονάδα θερμικής επεξεργασίας ξαφρισμάτων αλουμινίου  ετήσιας δυναμικότητας 18.000 τόνους/έτος, μονάδα επεξεργασίας αλατώδους σκωρίας  ετήσιας δυναμικότητας 11.700 τόνους/έτος, χώρους διάθεσης βιομηχανικών αποβλήτων (ΧΥΤΒΑ)  ετήσιας δυναμικότητας 11.000 τόνους/έτος και κελί διάθεσης αλατώδους σκωρίας  δυναμικότητας 80.000 τόνων καθώς και μονάδα σταθεροποίησης βιομηχανικών αποβλήτων, επικινδύνων και μη επικινδύνων, ετήσιας δυναμικότητας περίπου 5.000 τόνων/έτος.

Οι υφιστάμενες μονάδες βιομηχανικών αποβλήτων

Στην Ελλάδα δεν υφίστανται  εγκαταστάσεις διάθεσης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, πέραν ορισμένων ιδιωτικών χώρων, με συνέπεια τα προς διάθεση απόβλητα να οδηγούνται κυρίως σε χώρες του εξωτερικού (διασυνοριακές μεταφορές). Επίσης, σύμφωνα με τη ΣΜΠΕ, έχει εκδοθεί τροποποίηση της ΑΕΠΟ του διυλιστηρίου της   “Μοτορ Οϊλ ”, σχετικά με την κατασκευή και λειτουργία μονάδας σταθεροποίησης ιλύος και ΧΥΤΕΑ.

Στις εγχώριες υφιστάμενες και προβλεπόμενες εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής επικινδύνων αποβλήτων περιλαμβάνονται   συγκεκριμένες εγκαταστάσεις που έχουν κατασκευαστεί και οργανωθεί για τις ανάγκες των αντίστοιχων εταιρειών (ΔΕΗ,  Αλουμίνιο Ελλάδος), οι οποίες όμως  δεν λειτουργούν   ως «εθνικοί» ή «ευρύτεροι» ΧΥΤΕΑ. Σε αυτές περιλαμβάνεται και ο υπόγειος χώρος αποθήκευσης στο Λαύριο του ΕΜΠ και ο ΧΥΤ Αμιάντου Δυτικής Μακεδονίας.

 Τι συμβαίνει με τον αμίαντο

Η  διαχείριση ΧΥΤΕΑ για την διάθεση αμιαντούχων αποβλήτων δεν έχει προχωρήσει. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η προσωρινή αποθήκευση   των αποβλήτων και η εξαγωγή τους σε εγκαταστάσεις του εξωτερικού για διάθεση. Όπως σημειώνεται στη στρατηγική μελέτη του ΥΠΕΝ, η Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.) προτίθεται να κατασκευάσει Χώρο Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων Αμιάντου (ΧΥΤΑΜ), σε τμήμα της υφιστάμενης λεκάνης των κυττάρων Γ’ και Δ’ του ΧΥΤΑ στην Κοζάνη για τη διάθεση των αποβλήτων αμιάντου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με ταυτόχρονη κατάργηση του υφιστάμενου Χώρου Αποθήκευσης Αποβλήτων Αμιάντου.

Τέλος, όπως αναφέρεται  έχει εγκριθεί η Οριστική Παύση λειτουργίας του χώρου Υγειονομικής Ταφής Αμιάντου (ΧΥΤΑΜ) στο χώρο των πρώην Μεταλλείων Αμιάντου Βορείου Ελλάδος.  Τα απόβλητα αμιάντου που παράγονται ανά έτος, προέρχονται μόνο από εργασίες κατεδαφίσεων και αφαίρεσης στοιχείων αμιάντου από παλαιότερες χρήσεις (ιδίως κτίρια/βιομηχανικές εγκαταστάσεις). Οι ποσότητες που εξήχθησαν το 2018 φτάνουν τους 1.403 τόνους και εκτιμάται ότι περίπου 1.000 τόνοι/έτος θα προκύπτουν έως το 2030.