Η απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τον ΧΥΤΑΜ στο Ζιδάνι ήταν ιστορική και σημαντική, αλλά δε με καθησυχάζει.
Θα βρεθούμε ενώπιον πρωτόγνωρων προκλήσεων στο άμεσο μέλλον. Η ετοιμότητα αντίδρασης όλων μας θα δείξει αν και κατά πόσο είμαστε πρόθυμοι να το καθορίσουμε εμείς.
Οι καιροί είναι πονηροί. Συνήθως, γνωρίζει πολύ καλά το σύστημα της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας την τακτική να σου δίνει το μήλο για να σου πάρει το καφάσι. Είναι η τακτική υποχώρηση σε εκείνο που θεωρεί έλλασον πριν την αντεπίθεση για να σου πάρει το μείζον. Απολιγνιτοποίηση, Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, «Λευκοί Δράκοι», «ανανεώσιμες» πηγές ενέργειας (που είναι, βεβαίως, τόσο ανανεώσιμες όσο και τα 12-15 χρόνια διάρκειας ζωής των ανεμογεννητριών), μας χτυπούν την πόρτα. Δυστυχώς, έχουμε και πολλές γούρνες που με ανησυχούν.
Οι μάχες δίνονται και στα αλώνια και στα σαλόνια. Δίνονται παντού με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας. Ας το έχουν κατά νου κυρίως οι μεθ’ ημών «νοικοκυραίοι» που ίσως βλέπουν την ενεργή διαμαρτυρία ως «αλητεία». Ας απενοχοποιήσουν στο μυαλό τους την ανυπακοή ως ρετσινιά κάποιων «περιθωριακών» ή «γραφικών». Βολικό για κάποιους, αλλά οι κοινωνικοί αγώνες είναι ζήτημα όλων, όχι μόνο αυτών που βγάζουν το φίδι από την τρύπα.
Συχνά δέχομαι από φίλους το ερώτημα: «τελικά θέλουμε ανάπτυξη;» Και πάντοτε απαντώ πως υπάρχει ο σωστός και ο λάθος τρόπος. Δεν είναι πάντα αυτό που σας αφήνουν να νομίζετε.
Αυτό που με ενδιαφέρει κυρίως, είναι τί θα συμβεί από δω και πέρα. Η νίκη θα αποδειχθεί πύρρειος, θα μείνει μισή και ανεκπλήρωτη, εάν δεν κατατεθούν άμεσα προτάσεις και δεν παρθούν ταχύτατες αποφάσεις, τόσο για την αποκατάσταση, όσο κυρίως για την αξιοποίηση του χώρου των πρώην ΜΑΒΕ.
Αυτό είναι τώρα το μεγάλο στοίχημα για την πολιτική να αποδείξει την ποιότητά της.
Έχω διαβάσει ήδη κάποιους τρόπους αξιοποίησης για δημιουργία πάρκου ή χώρου πρασίνου και αναψυχής ή τουριστικών καταλυμάτων. Ας μην απορρίψουμε τίποτα. Η απόφαση θα παρθεί, εύχομαι, κατόπιν διαβούλευσης. Τα παραπάνω θα μπορούσαν να είναι, πράγματι, επιτυχημένες προτάσεις, αν συνδεθούν όμως με ένα οργανωμένο αναπτυξιακό σχέδιο θρησκευτικού και περιπατητικού τουρισμού.
Συνήθως ξεκινάμε από το τέλος απαξιώνοντας τη σημασία του σχεδιασμού: πρώτα κάνουμε ένα έργο και μετά ξύνουμε το κεφάλι μας πώς να το εκμεταλλευτούμε αναπτυξιακά.
Η δική μου θέση είναι αρχικά διαφορετική, χωρίς να θέλω να μειώσω τη σημασία άλλων προτάσεων. Θεωρώ μάλιστα, ότι αυτοί που τις κάνουν, θα βρουν στο τέλος και τον μπελά τους, οπότε τους εκφράζω την αλληλεγγύη μου.
Σε ένα περιβάλλον έντονης ανταγωνιστικότητας θεωρώ τη δημιουργία Βιομηχανικής Ζώνης ζήτημα κομβικής σημασίας. Ειδικά στην περίπτωση του δικού μας Δήμου αυτό θα όφειλε να είναι υπέρτατος στρατηγικός στόχος μιας δημοτικής αρχής που θέλει να προσελκύσει επενδύσεις.
Απαιτείται ένα στρατηγικό σχέδιο χωροταξίας και οριοθέτησης Βιομηχανικών Ζωνών, όχι μόνο στη θέση των πρώην ΜΑΒΕ, αλλά και σε άλλα σημεία στα χιλιάδες στρέμματα που διαθέτει συνολικά ο Δήμος Σερβίων. Αν δεν συμβεί αυτό, θα χάνονται επενδύσεις.
Παρατηρήστε τί γίνεται σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, ακόμη και σε κοντινούς Δήμους. Ελλείψει βιομηχανικών ζωνών οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα, διότι οι κτηριακές εγκαταστάσεις αφαιρούν καλλιεργήσιμη γη, εισβάλλουν σε ζωτικούς χώρους του πρωτογενή τομέα, παραγκωνίζουν άλλες μορφές παραγωγής και δε γίνονται αποδεκτές, ειδικά εκεί που το ήδη παραγόμενο προϊόν έχει υψηλή προστιθέμενη αξία.
Έχοντας όμως ήδη έτοιμες και οριοθετημένες βιομηχανικές ζώνες διαπραγματεύεσαι αλλιώς, δημιουργείς συντριπτικό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα. Δε συζητάς γενικά κι αόριστα την προσέλκυση επενδύσεων ως μια θεωρητική πιθανότητα, αλλά μπορείς πλέον να ακολουθήσεις επιθετική και ενεργητική αναπτυξιακή και επενδυτική πολιτική ως αξιόπιστος εταίρος και συνομιλητής και όχι ως κακόμοιρος παρακαλετής.
Δε χρειάζεται οι επιχειρηματίες να αναζητούν γη και μάλιστα ακριβή, καθώς το έχεις κάνει εσύ γι’ αυτούς πριν από αυτούς και τους την προσφέρεις στο πιάτο.
Για την ώρα βέβαια το όραμα επιχειρηματικής χρήσης γης στα δημοτικά συμβούλια του Δήμου Σερβίων εξαντλείται στην παραχώρηση δημοτικής γης για σταβλικές εγκαταστάσεις. Πάλι καλά, μέχρι εκεί φτάνουμε τουλάχιστον.
Όταν δε γνωρίζεις τον τρόπο, θα τον αφήνεις πάντα στους «ρεχάγκελ» και στους «μουσουρούληδες» με δημιουργικές ασάφειες και ακατάληπτες δεήσεις. Ή όπως κάποιοι άλλοι, θα το αφήνεις σε «λευκούς δράκους» και σε «πράσινα άλογα» και γενικά θα προμοτάρεις αναπτυξιακά μοντέλα ξένων τρίτων ή θα λειτουργείς ως πλασιέ εξωελλαδικών επιχειρηματικών συμφερόντων.
Υπάρχουν πρωτοβουλίες που είναι στην ευθύνη του κεντρικού κράτους για τη δημιουργία επενδυτικών ευκαιριών, όπως για παράδειγμα αναπτυξιακοί νόμοι, υποδομές, δυνατότητες και εργαλεία χρηματοδότησης, φορολογικά κίνητρα κοκ.
Υπάρχουν όμως και εκείνες, οι οποίες βρίσκονται στην ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης:
Η εκπόνηση ενός τοπικού αναπτυξιακού μοντέλου σε συνεργασία με ένα πανεπιστήμιο, η χωροθέτηση βιομηχανικών ζωνών και η δημιουργία δυνατότητας παραγωγής με φθηνή ενέργεια, δηλαδή με γεωθερμία, τη μόνη πραγματικά ανανεώσιμη, καθαρή και «επιχειρηματική» μορφή ενέργειας (διότι μπορεί να συνδεθεί άμεσα με παραγωγικές επενδύσεις κυρίως της αγροτικής μεταποίησης),
είναι πράξεις με όραμα στο πλαίσιο τοπικής αναπτυξιακής πολιτικής.
Προσφέρεις στους επιχειρηματίες τα κίνητρα που θέλουν: γη, χαμηλό και σταθερό κόστος ενέργειας και ολοκληρωμένο σχέδιο σε περιβάλλον με ασφάλεια επένδυσης. Δείχνεις τότε, πως ξέρεις ποιος είναι ο τρόπος. Όλα τα άλλα είναι «πέσε πίτα να σε φάω» με αστείες και αυτοσχέδιες «προσευχές».
Συγχαρητήρια σε όλους όσοι συνέβαλαν στη νίκη, θεσμικούς παράγοντες και ενεργούς πολίτες. Έχουν τσεκαριστεί τόσο αυτοί που αντέδρασαν, όσο και οι καλοθελητές, τόσο τα παλικάρια, όσο και τα φιντάνια.
Για όσους παραμέλησαν… δεν πειράζει, κανείς δεν θα περισσέψει την επόμενη φορά. Να είστε βέβαιοι όμως πως αυτή θα έρθει. Ο Μίκης Θεοδωράκης έλεγε ότι ο Λαός είναι έννοια με αδιαπραγμάτευτη ηθική αξία, δε διασπάται, είναι βράχος που τον χτυπούν τα κύματα. Οι λαϊκοί αγώνες μπορεί να έχουν κόστος. Μπορεί να διαπομπευθείς, μπορεί να εξυβριστείς, μπορεί να στιγματιστείς, μπορεί να γίνεις αντικείμενο χλεύης, αλλά στο τέλος γελάει καλύτερα, όποιος γελάει τελευταίος.
Επιμύθιο: «Να λες: Εγώ μονάχος μου θα σώσω τη γης. Άμα δε σωθεί, εγώ θα φταίω». (Νίκος Καζαντζάκης).
Φιλικά
Ανδρέας Τσιφτσιάν
Οικονομολόγος
Δείτε ακόμη σχετικό άρθρο του Ανδρέα Τσιφτιάν από 27.12.2020