ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Η ντομάτα είναι φυτό της οικογένειας των Στρυχνοειδών (Solanaceae), το γένος: Στρύχνον (Solanum), είδος: S. lycopersicum.
Ζει μόνο μερικά χρόνια και συνήθως καλλιεργείται ως μονοετές φυτό.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Το φυτό μπορεί να φτάσει τα 3-4 μ. ύψος, αλλά δεν έχει αρκετά ανθεκτικό βλαστό και στηρίζεται σε άλλα φυτά.
Τα φύλλα έχουν μήκος 10-25 εκ. και είναι σύνθετα, αποτελούμενα από 5-9 μικρότερα φύλλα, το καθένα μέχρι και 8 εκ. μακρύ με πριονοειδή περιφέρεια.
Τόσο ο βλαστός του φυτού όσο και τα φύλλα φέρουν τρίχωμα.
Τα λουλούδια έχουν διάμετρο 1-2 εκ., είναι κίτρινα με πέντε μυτερούς λοβούς και μεγαλώνουν σε ομάδες αποτελούμενες από 3-12.
Ο καρπός, είναι σφαιρικός ή μακρόστενος, είναι εδώδιμος, και όταν είναι ώριμος είναι ζουμερός και έχει έντονο κόκκινο χρώμα .Από βοτανικής άποψης η τομάτα είναι φρούτο (ράγα). Το βάρος της φτάνει τα 250 -350 γραμμάρια (μεγαλόκαρπη), ενώ υπάρχουν και μικρόκαρπα υβρίδια (cherry ή τοματίνια) τα οποία μπορούν να συγκομιστούν με το τσαμπί (και όχι μεμονωμένα) και έχουν βάρος 50 – 100 γραμμάρια.
Ο σπόρος της τομάτας είναι ωοειδής, πεπλατυσμένος, το χρώμα του είναι κίτρινο-καφέ χρυσαφένιο και η επιφάνειά του καλύπτεται με τριχοειδείς αποφύσεις, που του δίνουν μεταξώδη επιφάνεια. Το μέγεθος των σπόρων είναι μεικτό, διαμέτρου 3-5 mm
Το φυτό της τομάτας αναπτύσσει ευδιάκριτη κεντρική ρίζα, αρκετές δευτερεύουσες και ριζικά τριχίδια, όταν ο σπόρος σπέρνεται απευθείας στη μόνιμη θέση. Όταν, όμως η ντομάτα φυτεύεται μία ή περισσότερες φορές, η κεντρική ρίζα κόβεται, καταστρέφεται και το φυτό αρχίζει να παράγει με ευκολία πολλές δευτερεύουσες πλευρικές ρίζες, ακόμη και από το λαιμό του φυτού, γεγονός που θεωρείται πλεονέκτημα, γιατί διευκολύνει τη μεταφύτευση του φυτού, ακόμη και με γυμνή ρίζα ή μπάλα χώματος
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
–Κλίμα
Η θερμοκρασία στο σπορείο μέχρι το φύτρωμα των σπόρων και εμφάνιση των κοτυληδονόφυλλων είναι 24-27°C, ενώ σε χαμηλότερες θερμοκρασίες έχουμε καθυστέρηση του φυτρώματος, και στη συνέχεια υποβάλλονται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, δηλαδή 18-23°C την ημέρα και 14-16°C τη νύχτα.
Η θερμοκρασία του εδάφους δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 14°C για μια καλή ανάπτυξη της ρίζας και ολόκληρου του φυτού. Η ντομάτα γενικώς αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες της τάξεως των 10-12°C και σε υψηλές μέχρι 38°C
–Έδαφος
Η ντομάτα καλλιεργείται σε σχεδόν όλους τους τύπους εδάφου,ς αλλά επιτυγχάνονται καλύτερες αποδόσεις σε εδάφη με ουδέτερο ή ελαφρά όξινο έδαφος (δηλαδή τιμές pH 6-7), καθώς το pΗ σε καλά επίπεδα λειτουργεί ως καταλύτης για την καλύτερη πρόσληψη διαφόρων θρεπτικών συστατικών από το έδαφος.
Γενικά προτιμάται το αμμοπηλώδες ή πηλοαμμώδες με υψηλό βαθμό υδατοϊκανότητας, ενώ αν ενδιαφέρει η πρωιμότητα της καλλιέργειας, θα πρέπει να επιλεγούν αμμώδη εδάφη.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
– Φύτευση
Ο πολλαπλασιασμός της ντομάτας γίνεται με το σπόρο, είτε με την προετοιμασία φυτών σε σπορείο και μεταφύτευση, που είναι η συνηθέστερη μέθοδος για καλλιέργεια ντομάτας για νωπή κατανάλωση ή με την απ’ ευθείας σπορά στο χωράφι που εφαρμόζεται περισσότερο στη ντομάτα ,που προορίζεται για βιομηχανική
- Ποικιλίες
Υπάρχουν τομάτες θερμοκηπίου (αναρριχώμενες) και υπαίθριες τομάτες (ημιαναρριχώμενες και αυτοκλαδευόμενες). Οι αναρριχώμενες και οι ημιαναρριχώμενες χρειάζονται στήριξη, η οποία γίνεται είτε με σπάγκο (σε θερμοκήπιο),είτε σε καλάμια, όταν πρόκειται για υπαίθρια καλλιέργεια. Οι αυτοκλαδευόμενες τομάτες δεν χρειάζονται στήριξη, διότι κόπτουν μόνες τους την κορυφή τους και δεν αυξάνονται προς τα πάνω.
Μερικές από τις καλλιεργούμενες ποικιλίες στην Ελλάδα είναι:
Atermona- Azteca – Aegean – Amati –Belladona- Ελπίδα -Julia – Moyntain Fresh -Monte carlo -Sandin – Saint Pierre – Robin – Meteor-Ace 55f -Galli -Troy – Alma – Belladona -Primadonna – Santokan -Stella – Optima – Velocity– Cerry-Roma -Yellow Submarine κ.α.
– Λίπανση
Η ντομάτα είναι φυτό που απορροφά από το έδαφος μεγάλες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων.
Τα απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών της τομάτας είναι το άζωτο, ο φώσφορος το κάλιο, το μαγνήσιο , το θείο , αλλά και τα ιχνοστοιχεία σίδηρος , ψευδάργυρος , μαγγάνιο , βόριο , μολυβδαίνιο και χλώριο.
Η απορρόφηση των στοιχείων και η ανάγκη για την λίπανση και το μέγεθος από το φυτό επηρεάζεται από διάφορους κλιματικούς και εδαφικούς παράγοντες.
Ένα βιολογικό λίπασμα συνήθως περιέχει το σύνολο των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων και καλό είναι να προστίθεται κατά τακτά διαστήματα συμφωνά με τις υποδείξεις των γεωπόνων.
– Άρδευση
Η άρδευση έχει πρωταρχική σημασία στην απόδοση και την παραγωγή ποιοτικών καρπών
Ο επαρκής εφοδιασμός των φυτών με νερό κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των καρπών συντελεί στην παραγωγή υψηλής ποιότητας καρπών.
Το μέγεθος του καρπού και η περιεκτικότητά του σε χυμό αυξάνεται, το χρώμα και το σχήμα του βελτιώνονται, ενώ μειώνεται το ποσοστό εμφάνισης της ξηράς κορυφής. Τα ακανόνιστα ποτίσματα συνήθως προκαλούν σχασμό των καρπών στην περιοχή γύρω από τον ποδίσκο.
Τέλος, η υπερβολική υγρασία μειώνει την οξύτητα, τα διαλυτά στερεά, τη βιταμίνη C και τις
πρωτεΐνες και αυξάνει την πιθανότητα ανώμαλης εμφάνισης του κόκκινου χρώματος πάνω στον καρπό, ενώ προκαλεί σχηματισμό μαλακών καρπών.
— Κλάδεμα ντομάτας
ο κλάδεμα είναι καλλιεργητική τεχνική με την οποία επιδιώκεται η εκμετάλλευση του χώρου καλλιέργειας των φυτών με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. .
Οι νέες ποικιλίες στην πλειονότητα τους είναι αυτοκλαδευόμενες και δε χρειάζεται κλάδεμα.
— Υποστύλωση ντομάτας
Η υποστύλωση είναι μια απαραίτητη καθώς βελτιώνει τις συνθήκες ανάπτυξης του φυτού και των καρπών μια και δίνεται στα φυτά καλύτερος αερισμός και φωτισμός, που μειώνει τις την εμφάνιση ασθενειών και βοηθάει στον καλύτερο εντοπισμό και συλλογή των καρπών. Επίσης διευκολύνει το κλάδεμα και την εκτέλεση καλλιεργητικών εργασιών.
– Ζιζανιοκτονία
Η καταστροφή των ζιζανίων επιτυγχάνεται με τα σκαλίσματα.
Εναλλακτικά μπορεί να καλυφθεί η γραμμή φύτευσης με πλαστικό φύλλο μαύρου χρώματος.
Η τοποθέτηση του πλαστικού φύλλου γίνεται πριν από τη μεταφύτευση των φυτών.
Στην περίπτωση αυτή, η άρδευση των φυτών γίνεται με τη στάγδην μέθοδο και οι σωλήνες άρδευσης βρίσκονται κάτω από το πλαστικό φύλλο εδαφοκάλυψης.
-Συγκομιδή
Η συγκομιδή των καρπών ξεκινάει από το στάδιο μετά την αλλαγή του χρώματος του καρπού από πράσινο σε κόκκινο, μέχρι την απόκτηση ώριμου κόκκινου χρώματος,. Η κοπή των καρπών γίνεται με το χέρι (εκτός αν η σοδειά προορίζεται για επεξεργασία του προϊόντος, οπότε γίνεται μηχανικά) και πρέπει να φέρουν τον κάλυκα και μέρος του ποδίσκου. Είναι προτιμότερο η συγκομιδή να γίνεται τις πρωινές ώρες και στη συνέχεια οι καρποί να μεταφέρονται σε σημεία με χαμηλή θερμοκρασία.
Το χρώμα του καρπού αναπτύσσεται καλύτερα όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 21 – 22°C. Θερμοκρασίες κάτω των 13°C και άνω των 24°C προκαλούν προβλήματα στο χρωματισμό.
Η συχνότητα συγκομιδής είναι 2-3 φορές την εβδομάδα, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες. H μέση απόδοση ανά στρέμμα μπορεί να υπολογιστεί σε 3 – 4 τόνους
Δείτε τις ποικιλίες: σε βιντεάκι που κάναμε και αναρτήσαμε παλιότερα με το τίτλο:
“ΤΟΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ”
Το βίντεο περιέχει πληροφορίες με τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους , όπως εικόνα, μέγεθος, σχήμα, βάρος, γεύση και χρώμα του καρπού, αντοχές σε ασθένειες και τις μεταφορές, εποχή ωρίμανσης, επιβαλλόμενο κλάδεμα ή μη, επιβαλλόμενη υποστύλωση κ.α.
Δείτε το
https://www.youtube.com/watch?v=BQZGjfEz8A4
