Μόνο τὴν Σαρακοστή; Καὶ γιατὶ τόσο ξεχωριστὰ καὶ ἀποκλειστικὰ κατὰ τὴν Σαρακοστή; Εἶναι κι αὐτὸ ἕνα ἐρώτημα ποὺ ἐνοχλεῖ τὸν λογισμὸ ὅλων μας. Γιατὶ τάχα νὰ ἔχουμε αὐτὸν τὸν πνευματικὸ συναγερμὸ μόνο κατὰ τὴν εὐλογημένη περίοδο τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ νὰ κρατάη ὡς τὸ βράδυ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου κι ὕστερα πάλι τὰ ἴδια;
Ὅμως σὰν νὰ κυκλοφοροῦσε πάντα τὸ ἴδιο φρόνημα. Κάπως ἔτσι μιλάει στοὺς χριστιανοὺς τοῦ καιροῦ του ὁ ἅγιος Χρυσόστομος.
Λέγει. «Ἂν σήμερα δὲν μιλήσουμε γιὰ τὰ πνευματικὰ νοήματα, τώρα ποὺ μὲ τὴ νηστεία περιφρονοῦμε τὴν κοιλία κι ἔχουμε τόση γαλήνη στοὺς λογισμούς μας, πότε θὰ μπορέσουμε νὰ τὰ ποῦμε; Ὅταν θὰ ἔχουμε καλοφαγία καὶ πολυφαγία καὶ πολλὴ ραθυμία; Τότε ὅμως οὔτε ἐμεῖς θὰ τὸ κάνουμε, ὅπως πρέπει, ἀλλὰ οὔτε κι ἐσεῖς θὰ μπορέσετε νὰ τὰ δεχθῆτε, διότι θὰ εἶστε καταβουλιαγμένοι σὰν μέσα σὲ μιὰ θολοῦρα καὶ ζάλη λογισμῶν. Τώρα ὅμως στὴ Σαρακοστή, περισσότερο ἀπὸ ὅποιον ἄλλον καιρό, εἶναι εὐκαιρία γιὰ τέτοια πνευματικὴ διδασκαλία. Εἶναι ὁ καιρὸς κατὰ τὸν ὁποῖο δὲν ἐπαναστατεῖ πρὸς τὴν κυρία ἡ δούλη κοιλία, ἀλλὰ ἐπειδὴ εἶναι συγκρατημένη δείχνει πολὺ πειθήνια καὶ ὑπάκουη. Ἔχει κατευνασμένα τὰ σκιρτήματα καὶ εἶναι μέσα στὰ σύνορά της.
Ἡ νηστεία
Εἶναι ἡ γαλήνη τῶν ψυχῶν μας.
Εἶναι κόσμημα τῶν γηρατειῶν.
Εἶναι παιδαγωγὸς τῶν νέων.
Εἶναι δάσκαλος τῶν σωφρόνων.
Στολίζει σὰν κορῶνα ὅλες τὶς ἡλικίες.
Σήμερα ποὺ εἶναι Σρακοστή, δὲν ἀκοῦς θορύβους κουζίνας, οὔτε κραυγές, οὔτε κοπὲς κρεάτων, οὔτε πέρα δῶθε μαγείρων… Ὅταν σκεφθῶ τὴν ἄμεση μεταβολὴ ποὺ ἔγινε σήμερα καὶ ἀναλογισθῶ τὴν ἀκαταστασία τῆς χθεσινῆς ἡμέρας, θαυμάζω καὶ ἐκπλήττομαι μὲ τὴν δύναμι τῆς νηστείας. Πῶς εἰσῆλθε στὴ συνείδησι τοῦ καθενὸς καὶ μετέπλασε τὸν λογισμό; Πῶς λαμπικάρισε τὴν διάνοια; Ὄχι μόνο τῶν ἀρχόντων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἁπλῶν. Ὄχι μόνο τῶν ἐλευθέρων, ἀλλὰ καὶ τῶν δούλων. Ὄχι μόνο τῶν ἀνδρῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν γυναικῶν. Ὄχι μόνο τῶν πλουσίων, ἀλλὰ καὶ τῶν πτωχῶν. Ὄχι μόνο τῶν μορφωμένων μὲ τὰ Ἑλληνικά, ἀλλὰ καὶ τῶν βαρβάρων. Γιατὶ ὅμως λέγω γιὰ τοὺς ἄρχοντες καὶ τοὺς ἁπλοῦς; Ἀκόμη καὶ τοῦ βασιλιᾶ, ποὺ φοράει τὸ διάδημα, ἄλλαξε τὴν συνείδησι καὶ τὸν ὁδήγησε στὴν ὑπακοή. Σήμερα δὲν μπορεῖς νὰ δῆς διαφορὰ μεταξὺ τῆς τράπεζας τοῦ πλουσίου καὶ τῆς τράπεζας τοῦ φτωχοῦ. Παντοῦ εἶναι λιτὴ ἡ δίαιτα. Εἶναι ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια καὶ τὴν φαντασία. Σήμερα πλησιάζουν στὴν εὐτέλεια τῆς τράπεζας μὲ περισσότερη εὐχαρίστησι, παρὰ στὸν καιρὸ ποὺ εἶχε πολλὰ καρυκεύματα καὶ πολὺ κρασί».
εἰς Γένεσι ὁμ.Β’ ΕΠΕ 2,30-32
μετφρσς ἀρ.νι.μα.