ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ σὲ ὅλες τὶς πτώσεις ἑνικοῦ καὶ πληθυντικοῦ ἀριθμοῦ, δηλαδὴ σὲ ὅλες τὶς πικρογεύσεις τους, εἶναι ὁ κλῆρος τοῦ ἀνθρώπου στὸν ἐπίγειο βίο του. Ὁ Ἰὼβ μαζὶ μὲ τοὺς πολλοὺς πόνους τῆς ζωῆς του μᾶς ἄφησε καὶ ἕναν ἀποφθεγματικὸ λόγο του σὰν ὁρισμὸ γιὰ τὴν ζωή. Ἐρωτᾶ ρητορικά, «Δὲν εἶναι δοκιμαστήριο ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου;» (7,1).
Κι ὅμως στὸν λογισμό μας πάντα αἰωρῆται ἕνα ἀναπάντητο καὶ πελώριο γιατί. Γιατὶ μᾶς βρῆκε αὐτὴ ἡ θλῖψι; Ἢ γιατὶ μᾶς ξαναβρῆκε, ἢ πάλι ἐμᾶς καὶ μόνο ἐμᾶς βρίσκει, δὲν ξέρει ἄλλους κι ἐμεῖς μόνοι γίναμε ὁ εὔκολος στόχος; Λέγει καὶ ὁ Μέγας Φώτιος μὲ πόνο καὶ στοχαστικά, «Γεγόναμεν σκηνὴ τραγωδίας καὶ χορεύουσιν ἐν ἡμῖν πόνος καὶ θλῖψις καὶ πᾶσα κακῶν ἐριννύς».
Πολλὰ ἔχουν γραφῆ καὶ εἰπωθῆ γιὰ τὸ μέγα τοῦτο κεφάλαιο τῶν θλίψεων τοῦ ἀνθρώπου. Ἂς ἰδοῦμε ὅμως πῶς βλέπουν τὶς θλίψεις οἱ ἅγιοί μας, ποὺ ὅταν δὲν τὶς εἶχαν, ἔλεγαν (ἄκουσον, ἄκουσον) πὼς τοὺς ξέχασε ὁ Θεός! Σίγουρα ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ φωτεινοῦ λόγου τους μποροῦμε νὰ ἀντλήσουμε στηρίγματα καὶ νὰ ἀναθεωρήσουμε ἐνδεχόμενα λάθη μας.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος στὸν Ψαλμὸ 4,2 «ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με» παραθέτει τὴν ἑξῆς ἑρμηνεία σχετικὰ μὲ τὶς θλίψεις τοῦ ἀνθρώπου. «Δὲν εἶπε, ὅτι ἔδιωξες τὶς θλίψεις. Οὔτε ὅτι ἔσβυσες τοὺς πειρασμούς, ἀλλὰ τοὺς ἄφησες ὄρθιους, καὶ «ἐπλάτυνάς με», δηλαδὴ μοῦ ἔδωσες εὐρυχωρία. Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ δείχνει τὴν ἐφευρετικότητα τοῦ Θεοῦ καὶ ὅτι στὴν στενωσιὰ εὔκολα ἀνοίγει πέρασμα. Διότι ἀπὸ αὐτὸ ἰδιαίτερα ἀποδεικνύεται ἡ ἐφευρετικότης τοῦ Θεοῦ καθὼς καὶ τὸ εὔκολο ἄνοιγμα περάσματος. Ὄχι δηλαδὴ μόνο ἀπὸ τὸ νὰ παραμερίση τὶς θλίψεις, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ νὰ παραμείνουν καὶ νὰ χαρίση εὐκολία στὴν κατανίκησί τους. Τὸ γεγονὸς τοῦτο δείχνει τὴν δύναμι τοῦ Θεοῦ. Ὅμως καὶ αὐτοὺς ποὺ ἀντιμετωπίζουν τὶς δυσκολίες τοὺς γυμνάζει καὶ τοὺς καθιστᾶ ἀνδρειότερους. Ὅταν δὲ ὑπάρχη ἡ ἄνεσι, παρηγορεῖται ἡ θλιβομένη ψυχή. Ὅταν ἡ θλῖψι δὲν καταργῆται, τότε ἐνισχύεται ἡ χαλαρὴ ψυχὴ καὶ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ κάθε ἀμέλεια.
Καὶ πῶς, λέγει, θὰ μποροῦσε νὰ ἀποκτηθῆ μὲ τὴν θλῖψι «ὁ πλατυσμός», ἡ ἄνεσι; Νά, ὅπως στὰ τρία παιδιὰ στὴν κάμινο τῆς Βαβυλῶνος. Ὅπως καὶ στὸν Δανιὴλ στὸν λάκκο τῶν λεόντων. Ὁ Θεὸς δὲν ἔσβυσε τὴν φλόγα τῆς καμίνου, ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν κατάστασι αὐτὴ τοὺς ἔδωσε νὰ ἔχουν ἄνεσι. Οὔτε πάλι σκότωσε τὰ λιοντάρια, ὅμως ὁ Δανιὴλ ἐνῶ βρισκόταν ἐκεῖ, εἶχε ἐλευθερία. Καὶ στὴν μία περίπτωσι ἐνῶ ἡ κάμινος ἄναβε φοβερά, καὶ στὴν ἄλλη ἐνῶ τὰ θηρία παρέμεναν, οἱ δίκαιοι ἀπολάμβαναν μεγάλη εὐκολία.
Μποροῦμε νὰ σκεφθοῦμε καὶ ἄλλον τρόπο εὐκολίας. Παραδείγματος χάριν ὅταν ἡ ψυχὴ θλίβεται ἀπὸ τὶς δοκιμασίες καὶ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀπὸ τὰ πολλὰ νοσήματα, τότε ἀπολαμβάνει μεγάλη ἄνεσι. Διότι πολλοί, ὅταν εὐημεροῦν, τότε ἔχουν ἁμαρτωλοὺς ἔρωτες, οἱ ὁποῖοι θλίβουν τὴν ψυχή τους, ὅπως καὶ ἔρωτα στὰ χρήματα ἢ στὰ σώματα καὶ ἄλλα τέτοια ἄτοπα. Ὅταν ὅμως πέσουν σὲ θλῖψι, τότε ἐλευθερώνονται ἀπὸ ὅλα καὶ γίνονται ἄνετοι. Ὅπως οἱ ἀσθενεῖς ποὺ ἔχουν πυρετούς, μέχρις ὅτου ἀπολαμβάνουν τὶς ἀντίθετες ἐπιθυμίες τους, δηλαδὴ φαγητὰ πολλὰ καὶ κρασί, ἢ ἄλλα παρόμοια, ὑποφέρουν πολύ. Ἂν ὅμως θελήσουν νὰ συγκρατήσουν τὸν ἑαυτό τους μὲ λίγη πίεσι, τότε ἀπολαμβάνουν ἄνεσι καὶ ἀφοῦ διώξουν τὸν πυρετό, ποὺ τοὺς ἔπνιγε, τότε ἀπολαμβάνουν τὴν καθαρὴ ὑγεία…
Δὲν ὑπάρχει τίποτε ποὺ νὰ θλίβη τόσο, ὅσο τὸ νὰ πολιορκῆται ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὰ πάθη. Ὅλες οἱ ἄλλες θλίψεις ἐπιτίθενται ἀπὸ ἔξω. Τὰ πάθη ὅμως ξεφυτρώνουν ἀπὸ μέσα. Αὐτὴ ἀκριβῶς εἶναι ἡ μεγάλη θλῖψι. Κι ἂν ἀκόμη μᾶς λυπῆ ὁ κόσμος, ἀλλὰ δὲν λυποῦμε μὲ τὰ ἐσωτερικὰ πάθη μας τὸν ἑαυτό μας δὲν παθαίνουμε τίποτε φοβερό. Ἄρα στὸ θέλημά μας εἶναι τὸ νὰ θλιβόμαστε, ἢ νὰ μὴ θλιβόμαστε!» (Ἰω Χρυσ εἰς Ψαλμὸ 4,2 ΜignePG 55,43-44).
Πέμπτη Ὑπαπαντῆς 2017
ἀρ.νι.μα
ΣΗΜ: Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το π. Νικηφόρο Μανάδη για τα καινούργια «περιλειπόμενα» που μας αποστέλλει, για τους αναγνώστες του mikrovalto.gr