mikrovalto.gr
Η τραγωδία -8 εκτελέσεις- στη μονή Ζιδανίου το 1917, σύμφωνα με τον τύπο της εποχής (Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ 16 Μαρτίου 1917)
Η άγρια εκτέλεση οκτώ ανθρώπων στο μοναστήρι του Ζιδανίου το Μάρτιο του 1917 από Γαλλο-μαροκινούς στρατιώτες, ασφαλώς αποτελεί μια από τις πλέον φρικαλέες πράξεις της νεότερης ιστορίας μας.
Η γενικότερη κατάσταση της εποχής, φέρει (1916) την προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση του Βενιζέλου να οργανώνει το «στρατό της Εθνικής Αμύνης» στο πλευρό των Αγγλογάλλων (Αντάντ) ενάντια στους Γερμανοβούλγαρους, από τη μία, και το βασιλιά Κωνσταντίνο, από την άλλη, που πίστευε ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει ουδέτερη. Η συμπεριφορά των γαλλικών στρατευμάτων της Αντάντ που αποτελούνταν κυρίως από Μαροκινούς και Σενεγαλέζους στρατιώτες, ήταν σε αρκετές περιπτώσεις εχθρική, αφού προέβαιναν χωρίς ιδιαίτερη αιτιολογία σε βιαιοπραγίες, συλλήψεις και τουφεκισμούς...
Αφήνοντας τους ιστορικούς να αποκρυπτογραφήσουν και να αξιολογήσουν το συγκεκριμένο τραγικό γεγονός, θα εστιάσουμε στην ανθρώπινη πλευρά του δράματος που εξελίχτηκε το πρωί της 2ας Μαρτίου 1917 στο μοναστήρι της Παναγίας Ζιδανίου, μέσα από την εξιστόρηση -"σπαρακτικαί λεπτομέρειαι"- του τότε νομάρχη Κοζάνης κ. Ροϊλού, όπως δημοσιεύτηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «ΕΜΠΡΟΣ» της 16ης Μαρτίου 1917, μόλις δυο εβδομάδες μετά τη φρικιαστική πράξη!
Ολόκληρο το άρθρο είχε ως παρακάτω:
Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΖΙΔΑΝΙΟΥ
ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΣΠΑΡΑΚΤΙΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ
Η ΑΦΗΓΗΣΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΑΡΧΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ
Τὴν φρίκην, τὴν ὁποίαν ἐδοκίμασεν ἡ Ἑλληνική κοινωνία ἀπό τῆς πρώτης στιγμής τοῦ ἀπαισίου ἀγγέλματος τῆς γενομένης σφαγῆς εἰς τὴν μονήν Ζιδανίου παρά τὰ Σέρβια, θα καταστήσῃ ἀκόμη εἰ δυνατόν φρικτοτέραν ἡ κατωτέρω δημοσιευμένη σπαρακτική διὰ τὰς μόλις σήμερον ἀποκαλυπτομένας λεπτομερείας, τόσον πιστή καὶ αὐθεντική ἐξιστόρησις τοῦ ἀποτροπαίου δράματος ἥν ὀφείλομεν εἰς τὸν προχθές τὴν νύκτα ἐξ Ἐλασσῶνος, ἐλθόντα διὰ λόγους ὑπηρεσίας νομάρχην Κοζάνης κ. Ροϊλόν.
– Εἰς τὴν μονήν Ζιδανίου –ἤρχισε λέγων ὁ κ. Ροϊλός εἰς συντάκτην τοῦ «Ἐμπρός»– μετά τὴν κατάληψιν τῶν Σερβίων ὑπό τῶν Γάλλων εἶχεν ἐγκατασταθεί ἡ ἔδρα τῆς δημαρχίας Σερβίων, τοῦ συμβολαιογραφείου καὶ τοῦ ὑποθηκοφυλακείου. Ἐκεί δὲ μεταβάντες ἐφιλοξενούντο οἱ πιστοί παραμείναντες εἰς τὸν ὅρκον των πρὸς τὴν Πατρίδα καὶ τὸν Βασιλέα δημόσιοι καὶ δημοτικοί ὑπάλληλοι, ὁ δήμαρχος Σερβίων Χαρισίου, ὁ γραμματεύς τοῦ δημαρχείου Κοεμιτζόπουλος και ὁ 25ετής συμβολαιογράφος Κατσούρας ἐξ Ἀνδριτσαίνης διορισθείς ἐν Σερβίοις ὅπου εἶχε πρότινος χρόνου καὶ μνηστευθῆ. Ἡγούμενος τῆς μονῆς ἦτο ὁ 60της Καλλίνικος Νικόγλου ἔχων καὶ τὴν 90τιδα γραῖαν μητέρα του καὶ ἕνα μικρόν ἀνεψιόν του.
Η ΕΠΙΔΡΟΜΗ
Περί τὴν 10.30΄ τῆς πρωΐας τῆς 2ας Μαρτίου (1917) οἱ ἐν τῇ μονῇ ἡσύχως καὶ ἀνυπόπτως διαμένοντες εἶδον ἐκ τοῦ ὕψους αὐτῆς ἀνερχόμενον τὴν πρὸς τὴν μονήν ὁδόν ἀπόσπασμα ἐκ 17 ξένων ἱππέων διοικούμενον ὑπό ἀξιωματικού, τοὺς ὁποίους δὲν ἠδύναντο ἀρχικῶς νὰ διακρίνουν ἄν ἦσαν Γάλλοι ἤ Ρώσοι ἤ ἄλλοι ἐκ τῶν Συμμάχων. Ὅταν ἐπλησίασαν ἀντελήφθησαν ὅτι ἐπρόκειτο περί Γαλλικοῦ ἀποσπάσματος. Ἀφού οἱ Γάλλοι ἀφίππευσαν, ἀνῆλθον εἰς τὴν μονήν, ὅπου τοὺς ἐδέχθησαν ὁ ἡγούμενος καὶ οἱ ἄλλοι ἐν αὐτῇ παραμένοντες, πλὴν τοῦ δημάρχου Σερβίων Χαρισίου, ὅστις τυχαίως ὅλως εὑρίσκετο εἰς Ἐλασσώνα δι᾿ ὑποθέσεις του, χωρίς κανείς να φαντάζεται ποία οικτρά τύχη μετ᾿ ὀλίγον τοὺς ἀνέμενεν.
»Ἡ πρώτη φροντίς τῶν Γάλλων ἦτο νὰ ζητήσουν νὰ τοὺς δώσουν ὅ,τι χρήματα εἶχον μαζύ των. Καὶ ἕκαστος ἔδωκε τὰ ὀλίγα ἐκεῖνα λεπτά τὰ ὁποία εἶχεν. Ὁ συμβολαιογράφος Κατσούρας -ὅστις ἦτο καὶ ἔφεδρος ἀνθυπολοχαγός τοῦ πεζικοῦ- ἐγνώριζε καὶ ὀλίγα Γαλλικά καὶ ἀπέτεινεν πρὸς αὐτόν τὸν λόγον ὁ Γάλλος ἀξιωματικός. Οἱ ἀλλοι τότε τὸν ἠρώτησαν τὶ τρέχει καὶ τὶ τοῦ λέγει.
– 20 λεπτῶν ζωήν θα ἔχουμε ἀκόμη. Αὐτό μοῦ λέγουν. Ἀπήντησε πρὸς αὐτούς ἀτάραχος ὁ Κατσούρας.
ΤΑ ΣΑΒΑΝΑ
Καὶ πράγματι ἐντός 20 λεπτῶν τῆς ὥρας οἱ Γάλλοι ἐξετέλεσαν ὀκτώ θανατικάς ἐκτελέσεις ἔξωθεν τοῦ προαυλίου τῆς μονῆς. Ἀπό τὴν κλίνην τοῦ ἀτυχοῦς Κατσούρα έλαβον μίαν σινδόνην την οποίαν ἔκοψαν εἰς μερίδας διὰ τῶν ὁποίων ἔδεσαν τὰς χείρας καὶ τοὺς ὀφθαλμούς τῶν θυμάτων των, τὰ ὁποία ἕν ἕν ὡδήγουν ἀμέσως εἰς τὸν τόπον τῆς σφαγῆς.
Πρῶτος ὡδηγήθη ὁ συμβολαιογράφος Κατσούρας ἔξωθεν τοῦ προαυλίου τῆς μονῆς ὅπερ ἦτο ὁ τόπος τῆς θανατικῆς ἐκτελέσεως. Καὶ μετ᾿ ὀλίγα λεπτά ὑπό ὁμοβροντίαν πυροβολισμῶν ἔπιπτε νεκρός ὁ Κατσούρας μὲ σφαίραν εἰς τὴν κεφαλήν καὶ ἄλλας δύο εἰς τὸ στῆθος. Δεύτερος καθ᾿ ὅμοιον τρόπον ἐφονεύθη ὁ ἐκ τῶν ὑπηρετῶν τῆς μονῆς ὀνόματι Ἀργύρης. Τρίτος δὲ προσήχθη εἰς τὸν τόπον τοῦ μαρτυρίου ὁ σεβάσμιος ἡγούμενος τῆς μονῆς Καλλίνικος. Ἐξόχως σπαρακτική τότε διεδραματίσθη σκηνή. Βλέπουσα ἡ ταλαίπωρος γραῖα μήτηρ τουτὸν ἀπαγόμενον ἐπί σφαγήν υἱόν της, ἐρράγη εἰς θρήνους καὶ λυγμούς καὶ γοεράς κραυγάς, ἐνῷ συγχρόνως ὁ μικρός ἀνεψιός τοῦ ἡγουμένου κλαίων καὶ ὀδυρόμενος ἱκέτευε τοὺς Γάλλος λαμβάνων αὐτούς ἀπό τῶν χειρῶν νὰ μὴν φονεύσουν τὸν θεῖον του. Ἀλλ᾿ οἱ Γάλλοι τὴν μὲν γραῖαν μητέρα ἀνήρπασαν καὶ μετέφερον ἐντός τῆς μονῆς ἀπό τοῦ προαυλίου, εἰς δὲ τὸν μικρόν παῖδα –καθ᾿ ἅ ἐλέχθη- ἀπήντων δι᾿ ἐκφραστικών χειρονομιῶν ὅτι ὅλοι θὰ σκοτωθοῦν ἀφοῦ δὲν φέρουν εἰς τὸν βραχίονα τὴν ταινίαν τῆς ἐπαναστάσεως!
Μετά τὴν ἐκτέλεσιν καὶ τοῦ ἡγουμένου ἐφονεύθησαν τρεῖς ἀκόμη ἐκ τῶν ὑπηρετῶν τῆς Μονῆς, ὡς ἐκ θαύματος δὲ διέφυγε τὸν θάνατον ὁ Ἀντώνιος Παληανόπουλος, ὅστις κατά τὴν στιγμήν τῆς συμπυροκροτήσεως μὴ ἔχων καλῶς δεδεμένους τοὺς ὀφθαλμούς πρὸ τοῦ θεάματος τῶν προτεταμένων ὅπλων διάσειος μεταστρέψας βιαίως τὸ πρόσωπον καὶ μία σφαίρα τοῦ διεπέρασεν ἀμφοτέρας τὰς παρειάς διὰ τοῦ κοίλου τοῦ στόματος χωρίς νὰ τοῦ θίξῃ οὐδέ ἕνα ὀδόντα. Ἔπεσε νἀμέσως κάτω καὶ προσεποιήθη τὸν νεκρόν ὑφιστάμενος ἀνεκδιήγητον ἀγωνίαν μέχρι τῆς στιγμῆς καθ᾿ ἥν μετά τὴν ἐκτέλεσιν τῆς ἀνθρωποθυσίας οἱ Γάλλοι ἀπῆλθον καὶ ἠδυνήθη τότε νὰ ἐγερθῇ.
ΤΟΝ ΚΑΤΕΔΙΩΞΕΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
Ἀλλά καθ᾿ ἥν ὥραν ἐγένοντο αἱ ἀλλεπάλληλοι αὐταί ἐκτελέσεις, ὁ γραμματεύς τῆς δημαρχίας Σπ. Κοεμιτζόπουλος, ὅστις ἀνέμενε καὶ αὐτός τὴν σειρᾶν του, ἐξορμᾶ αἴφνης διὰ μέσου τῶν στρατιωτῶν καὶ τρέπεται εἰς φυγήν ἔξω τῆς μονῆς διὰ νὰ σωθῇ. Τὸν καταδιώκουν ὅμως κατά πόδας οἱ Γάλλοι στρατιῶται πυροβολοῦντες αὐτόν ἐκ τῶν νώτων. Ὁ ἀτυχής θα διέφευγε τέλος ὡς ἐκ τῶν ἀνωμαλιών τοῦ ἐδαφους ἄν μὴ ¼ τῆς ὥρας μακρὰν τῆς μονῆς δὲν ἐνέπιπτεν αἴφνης εἰς ἄλλο Γαλλικόν ἀπόσπασμα, τὸ ὁποῖον πυροβολῆσαν, τὸν ἐφόνευσεν.
Μεταξύ τῶν ὀκτώ θυμάτων ἦτο καὶ εἷς δυστυχής φρενοβλαβής Θεοφάνης ὀνόματι καὶ ἀγνώστου ἐπωνύμου, ὅν ἀπό πολλῶν ἐτῶν περιέθαλπεν ἐκεί ἡ Μονή.
ΛΕΗΛΑΣΙΑ – ΤΙ ΟΠΛΑ ΕΥΡΕΘΗΣΑΝ
Ἀφοῦ οὕτω συνετελέσθη τὸ ἔργον τῆς σφαγῆς οἱ Γάλλοι ἀνελθώντες εἰς τὰ δωμάτια τῆς Μονῆς διήρπασαν ὅσα τρόφιμα εὗρον ἐν αὐτῇ, ἐν οἷς 80 ἄρτους ἐκ τῶν 100 ὑπαρχόντων. Διέρρηξαν τὸ κιβώτιον καὶ τὰ συρτάρια τοῦ Ἡγουμένου καὶ ἀφήρεσαν ὅσα χρήματα ἦσαν ἐν αὐτοῖς, ἐπίσης δὲ ἐνδύματα ὡς καὶ τὴν στρατιωτικήν στολήν τοῦ ἔφ. ἀξιωματικοῦ τὴν ὁποίαν ὁ ἀτυχής Κατσούρας εἶχεν ἐντός τοῦ κιβωτίου του. Ἀφού δὲ ἐξέσχισαν καὶ τὰ ἀρχεία τοῦ Δημαρχείου, τοῦ Συμβολαιογραφείου καὶ τοῦ ὑποθηκοφυλακείου Σερβίων, τὰ ὁποῖα ὡς εἶπεν ἐφυλάσοντο ἐν τῇ Μονῇ, ἀπήλθον ἀφήσαντες ἄταφα τὰ ἑπτά πτώματα.
– Ὅπλα δὲν εὕρον εἰς τὴν Μονήν, κ. Νομάρχα;
– Ναὶ, ἐλησμόνησα αὐτήν τὴν λεπτομέρειαν. Ἱδού τὶ ὅπλα εὕρον, τὰ ὁποῖα καὶ παρέλαβον μαζύ των. Δύο ὅπλα κυνηγετικά, ἀνήκοντα τὸ ἕν εἰς τὸν συμβολαιογράφον καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὸν γραμματέα τῆς Δημαρχίας. Ἕν Μαρτίνο ἀνῆκον εἰς τὸν Ἡγούμενον καὶ ἕν Μάνλιχερ τοῦ ἐμπορίου, ἀνῆκον εἰς τὸν Δήμαρχον Σερβίων Χαρισίου. Οὐδέν ἄλλο ἀπολύτων εὕρον.
– Ἄλλο προσωπικόν δὲν εἶχε ἡ Μονή;
– Εἶχεν ἀκόμη περί τὰ 10 ἄλλα πρόσωπα εἰς τὴν ὑπηρεσίαν της. Εὐτυχῶς αὐτοὶ ἀπό τὸ πρωΐ εἶχον ἐξέλθει εἰς ἀγροτικάς ἀσχολίας. Ἄλλως καὶ αὐτοί δὲν θὰ διέφευγον τὸν θάνατον.
Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ!
– Κε Νομάρχα, ἕν ἀνακοινωθέν ἐκ Θεσσαλονίκης ἰσχυρίζετο ὅτι ὁ φονευθείς Ἡγούμενος ἦτο Βούλγαρος. Εἶναι τοῦτο ἀληθές;
– Εἶναι ὅλως ἀναληθής ἡ τοιαύτη βεβαίωσις. Ὁ ἀτυχής Ἡγούμενος ἦτο Ἕλλην, Ἑλληνικώτατος. Καταγόμενος ἐκ τῆς Ἑλληνικωτάτης Στενημάχου τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμηλίας, ἦτο ἐφημέριος εἴς τινα τῶν Ἑλληνικών ναῶν τῆς Φιλιππουπόλεως ὅτε κινδυνεύων νὰ συλληφθῇ ὑπό τῶν Βουλγάρων κατά τὴν γενομένην καταδίωξιν τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου κατέφυγεν εἰς Μακεδονίαν καὶ ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κοζάνης Φώτιος τὸν ἐπροστάτευσε διορίσας αὐτόν Ἡγούμενον τῆς Μονῆς Ζιδανίου, ἧς ἐπηνώρθωσε καὶ τὰ οικονομικά ἀπαλλάξας αὐτήν χρέους διὰ τής τιμίας καὶ δραστηρίας διαχειρήσεώς του.
– Πότε ἐτάφησαν τὰ πτώματα; κ. Νομάρχα;
–Παρέμειναν ἄταφα ἐπί τρεῖς ὡς ἔγγιστα ἡμέρας καὶ ἐτάφησαν ὑπό χωρικῶν τῶν πλησίον χωρίων. Τελευταῖον δὲ ἐτάφη τὸ πτῶμα τοῦ Ἡγουμένου ἐπιμελείᾳ τοῦ ἐνωματάρχου Ραχόβου Καραγιάννη.
Η ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗ ΕΚΔΙΚΗΣΙΣ
– Εἰς τίνας λόγους ὀφείλονται αὐτοί οἱ φόνοι κ. Νομάρχα καὶ ποῖα ἐγκλήματα τυχόν διέπραξαν οἱ τυφεκισθέντες ὑπό τῶν Γάλλων ὥστε νὰ τιμωρηθοῦν καθ᾿ ὅν τρόπον ἐτιμωρήθησαν;
– Ἀτυχώς οἱ Γάλλοι ἐγένοντο ὄργανο τῆς συκοφαντίας καὶ τῆς πλεκτάνης τὴν ὁποίαν εἶχον στήσει οἱ Βενιζελικοί τῶν Σερβίων θέλοντες νὰ κορέσουν τὰ ἄγρια πάθη των προσωπικῆς ἐκδικήσεως κατά τῶν ἀντιπάλων των. Μετά τὴν ὑπό τῶν Γάλλων κατάληψιν τῶν Σερβίων περιληφθέντων εἰς τὴν οὐδετέραν ζώνην καὶ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ πιστοῦ εἰς τὸν ὅρκον των παραμείνοντος δημάρχου Χαρισίου, οἱ Γάλλοι διώρισαν δήμαρχον τὸν Βενιζελικόν Κοντοδίναν. Οὗτος θέλων νὰ απαλλαγῇ ὁριστικῶς ἐπικινδύνων ἀτιπάλων οἷοι ἦσαν δι᾿ αὐτόν ὁ Χαρισίου καὶ ὁ ἀτυχής συμβολαιογράφος Κατσούρας, ἐσυκοφάντησε καὶ διέβαλε αὐτούς πρὸς τοὺς Γάλλους, ὄτι αὐτοί ἐν τῇ μονῇ παραμένοντες ἐμελέτων ἐπίθεσιν δι᾿ ἀνταρτικοῦ σώματος κατά τῶν Σερβίων, διὰ νὰ φονεύσουν τὸν Κοντοδίναν καὶ τοὺς ἄλλους Βενιζελικούς, καὶ ὅτι ἡ μονή ἦτο κρησφύγετον ἀνταρτικών συμμοριῶν. Οἱ Γάλλοι τότε ἠρεθισμένοι καὶ ἀπό τὸν φόνον 10-12 Σενεγαλέζων ὅστις εἶχε συμβῆ ὀλίγας ἡμέρας πρότερον δὲν ἔχασαν καιρόν, ἐπέδραμον κατά τῆς μονῆς καὶ ἐπετέλεσαν τὸ ἔργον τῆς τόσον ἀδίκου ταύτης σφαγῆς καὶ διαρπαγῆς τῆς μονῆς. Οἱ εἰρηνικώτεροι καὶ φιλησυχώτεροι καὶ ἀθωότεροι τῶν ἀνθρώπων, ἔπεσαν θύματα τῆς μᾶλλον ἀνάνδρου καὶ δολοφόνου συκοφαντικῆς ἐπιβουλής. Οὔτε συμμορῖται εὑρέθησαν εἰς τἠν μονήν, οὔτε ὅπλα, πλὴν δύο κυνηγετικῶν, ἑνός Μαρτίνι παλαιοῦ καὶ ἑνός Μάνλιχερ του ἐμπορίου, οὐχί τοῦ Κράτους, ἀνήκοντος εἰς τὸν δήμαρχον. Εἶνε δὲ ἀληθώς τραγικωτάτη ἡ σύμπτωσις ὅτι τὴν αὐτήν ἡμέραν τοῦ φόνου του ὁ ἀτυχής Κατσούρας μοῦ ἀπηύθυνεν ἐπιστολήν εἰς Ἐλασσῶνα, δι᾿ ἧς παρεπονεῖτο διὰ τὰς οἰκονομικάς του στενοχωρίας, ἀφοῦ εἶχεν ἐξαντλήσει τὰ ὀλίγα χρήματα τὰ ὁποία εἶχε καὶ μὲ παρεκάλει νὰ φροντίσω νὰ τοῦ χορηγηθῇ βοήθημά τι ὑπό τοῦ Κράτους, ἵνα μη ἐγκαταλειφθῇ εἰς τὴν τύχην του ὑπάλληλος παραμείνας πιστός εἰς τὸν ὅρκον του. Μοῦ ἀνεκοίνου δὲ ἐν τέλει ὅτι θὰ κατήρχετο ἐν ἀνάγκῃ καὶ ἄνευ ἀδείας εἰς Ἀθήνας διὰ νὰ ἐξοικονομήσῃ τὰ πρὸς τὸ ζῆν. Ἦτο δυνατόν ἄνθρωπος ὑπό τοιαύτας οἰκονομικάς συνθήκας εὑρισκόμενος νὰ ἑτοιμάσῃ ἀνταρτικά κινήματα, ὡς τὸν εἶχαν διαβάλει οἱ Βενιζελικοί τῆς Κοζάνης;
ΑΙ ΣΥΜΜΟΡΙΑΙ
– Συμμορίαι ὑπάρχουν εις την περιφέρειάν σας, κ. Νομάρχα;
– Οὐδεμία ἀπολύτως. Οὔτε ὑπήρξαν, οὔτε ὑπάρχουν.
– Ἀλλαχοῦ;
– Δὲν γνωρίζω. Ἐνδέχεται παρά τὰ Γρεβενά νὰ ἐσχηματίσθη καμμία ἐξ ἐντοπίων κατόπιν τῶν βιαιοπραγιῶν ἅς διέπραξαν Σενεγαλέζοι κατά τῶν γυναικῶν.
– Ὅπλα εὑρέθησαν εἰς τὴν περιφέρειάν σας;
- Πλήν τῶν 4 ὅπλων τῆς μονῆς εὑρέθησαν καὶ εἰς τὸ χωρίον Μόκρος κυνηγετικά τινά μονόκαννα τῶν κατοίκων, τὰ ὁποῖα κατέστρεψαν οἱ Γάλλοι διὰ δυναμίτιδος καὶ τρία καλά περίστροφα τὰ ὁποῖα ἔλαβον μεθ᾿ ἑαυτών.
♦
* Κατά άλλες πηγές, εκτελέστηκαν 6 ή 7 άτομα
** Σύμφωνα με μαρτυρίες, πρόκειται για τον Αντώνιο Αλεξόπουλο, από το Μικρόβαλτο
Επιμέλεια: Γιώργος Μαστρ./mikrovalto.gr
ΣΗΜ.: Ο Δήμαρχος Σερβίων Νικ. Χαρισίου αντικαταστάθηκε από τον Διοικητή Ιωάννη Ηλιάκη με τον Ιωάννη Κοντοδίνα (ΦΕΠΚ Γ 265/17-11-1917) [Χ.Π.].