Παμπάλαιο ομοίωμα της θεάς του τοκετού συναρτάται με τον οικισμό Κάλιανη, τη σημερινή Αιανή της Δυτικής Μακεδονίας, φωτίζοντας την υπερχιλιετή πορεία του από ναωνύμιο-τοπωνύμιο σε οικωνύμιο.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο Αιανή του Κωνσταντίνου Σιαμπανοπούλου, εξαιρετικού εργάτη του Χεριού και του Πνεύματος, συναντούμε φωτογραφία ξύλινου ειδωλίου με μεταλλικό φωτοστέφανο (εικ. 1). Φυλασσόμενο στον ναό της Παναγίας το τοποθετούσαν στο προσκεφάλι εγκυμονούσης, ώστε με την αρωγή του να ξελευτερωθεί με ευκολία. Το ανθρώπινο αυτό ομοίωμα, λείψανο πρωτογόνου λατρείας κατά τον συγγραφέα,[1] εκτιθόταν στην παλαιά αρχαιολογική συλλογή του χωριού μαζί με ξυλόγλυπτα βυζαντινής περιόδου -ο γράφων αγνοεί πού ευρίσκεται σήμερα το σημαντικότατο αυτό, όπως θα φανεί, επιβίωμα.
Θα είχε ενδιαφέρον να μελετηθούν α) η ηλικία του, πιθανότατα έχει γλυφεί τον 4ο αιώνα μ. Χ., όταν επισήμως απαγορεύτηκε προς ωφέλειαν του χριστιανισμού η λατρεία του Δωδεκάθεου, οπότε μίκρυνε και το ομοίωμα κι από μεγάλο και σταθερό μεταμορφώθηκε σε φορητό αντικείμενο ύψους 60 περίπου εκατοστών,[2] και β) το υλικό κατασκευής του, αν και φαίνεται δρυοπαγές γ) διάφορες άλλες λεπτομέρειες.
Ποιας θεάς ήταν το αρχαίο ιερό συνάγεται άμεσα από το ειρημένο ξόανο, το οποίο την παριστάνει; Πριν πούμε το όνομά της ας το μελετήσουμε. H μακριά της κόμη απλώνεται από την κεφαλή στους ώμους της. Στο δεξί μέρος των γυμνών γοφών της προβάλλει η κοιλία με το μωρό ή τα μωρά μέσα της. Τα (κομμένα) χέρια της εκτείνονται το ένα υψηλότερα από το άλλο, επειδή κρατάει δάδα που φέρνει το φως, όπως εγράφη για παλαιότατο ξόανο σε ναό στο Αίγιο της Πελοποννήσου.[3]
Διαβάστε ΕΔΩ ολόκληρο το άρθρο