Το Βασίλειο της Ελίμειας εκτείνονταν δυτικά της Πιερίας, νότια της Εορδαίας και της Ορεστίδας, στην πεδιάδα του Αλιάκμονα, μέχρι τα Καμβούνια και το Τιτάριο όρος, που αποτελούσαν και τα φυσικά όρια μεταξύ Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
Προς δυσμάς, εκτεινόταν μέχρι το βόρειο τμήμα της Πίνδου (Τύμφης και Γράμμου)- που και αυτό αποτελεί το δυτικό φυσικό όριο μεταξύ Μακεδονίας και Ιλλυρίας.
Αποτελούσε αυτόνομο βασίλειο που το διοικούσε μια τοπική αριστοκρατία, μέχρι την ένωση του με το Μακεδονικό Βασίλειο, ως ημιαυτόνομη επαρχία, επί Αλεξάνδρου Α,' με μορφή επικυριαρχίας
Αναφερόταν από τον Θουκυδίδη, τον Αριστοτέλη, αλλά και από τον Στράβωνα
Στο βασίλειο αυτό κατοικούσαν οι Αιάνες ή Ελιμιώτες, ήταν αρχαίο φύλο της Μακεδονίας και μιλούσαν την Μακεδονική γλώσσα.
Πρέπει να ιδρύθηκε 50 χρόνια, μετά τον Τρωικό πόλεμο και να ήταν η συνέχεια του βασιλείου των Τυρρινών.
Η περίοδος ακμής του ήταν από τον 4ο-2ο αιώνας π.Χ., με βάσει τα ιστορικά δεδομένα ,κανείς, όμως, δεν μπορεί να ξέρει τι συνέβη στους σκοτεινούς λεγόμενους χρόνους της ιστορίας [1200-800 π.Χ.]
ΠΟΛΕΙΣ
ΕΡΑΤΥΡΑ
Τα ερείπια προϊστορικών οχυρών από σειρές τειχών («Κτίσματα») χρονολογούνται πριν το 700 π.Χ. αλλά και οι ανασκαφές το 1930,από τον καθηγητή Ιωάννη Κεραμόπουλο στη Μαγούλα, έφεραν στο φως σπουδαία ευρήματα, που μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμού της Ρωμαϊκής Εποχής. Ιστορικοί τοποθετούν την αρχαία Εράτυρα, ως μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της αρχαίας Ελίμειας στους Μακεδονικούς χρόνους.
Περίπου τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την Εράτυρα και συγκεκριμένα στα ριζά του λόφου «Μαγούλα», που υψώνεται πλάι στον ποταμό Μύριχο, έχει εντοπιστεί η θέση αρχαίας κώμης, ενώ στην κορυφή του λόφου σώζονται υπολείμματα προϊστορικού φρουρίου με πελασγικά («κυκλώπεια») τείχη
ΜΙΕΖΑ
Η Μίεζα, το «Ιερό των Νυμφών», ήταν ιερός χώρος της αρχαίας Μακεδονίας, όπου ο Αριστοτέλης δίδαξε τον Μ. Αλέξανδρο, μεταξύ 343 π.Χ.- 340 π.Χ., καθ' υπόδειξιν του πατέρα του Φιλίππου.
Στην περιοχή της Νάουσας και συγκεκριμένα, στην περιοχή των Λευκαδίων, όπου υπήρχαν πολλές αρχαιότητες, κατά την διέλευση ενός Γάλλου περιηγητή το 19ο αιώνα, αναφέρθηκε ότι πρέπει να υπήρχε μια αρχαία πόλη και κατά πάσα πιθανότητα αυτή να ήταν η Μίεζα. Μετά από ανασκαφές, που έγιναν για πρώτη φορά το 1954, βρέθηκε στην αρχή η πρόσοψη ενός μεγάλου τάφου, που ονομάστηκε ο “τάφος της Κρίσης”, που χρονολογήθηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Οι ανασκαφές έγιναν από έναν αξιόλογο αρχαιολόγο, τον Φ. Πέτσα, ο οποίος, το 1962 είχε πραγματοποιήσει τις ανασκαφές, τόσο στην Κοζάνη όσο και στην Νεκρόπολη της οδού Φιλίππου, αλλά και στον Αγ. Ελευθέριο. Το γεγονός ότι τα ευρήματα στην Νάουσα ήταν εντυπωσιακά, τον έκανε να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του εκεί. Αποκαλύφθηκαν, αργότερα και άλλοι τάφοι, τα ερείπια ενός κτιρίου, μια αρχαία αγορά και ένα ιερό αφιερωμένο στην Αφροδίτη, θεά του έρωτα και της ομορφιάς. Κανένα, όμως, στοιχείο δεν έδειχνε ότι η πόλη αυτή ήταν η Μίεζα.
Ο Φ. Πέτσας, στηριζόμενος αρχικά στην άποψη του περιηγητή του 19ου απεφάνθη, ότι η πόλη ήταν η Μίεζα -δεν ήταν δα και μικρό πράγμα να βρει την πόλη, όπου ο Αριστοτέλης είχε το σχολείο του και δίδασκε τον Μ. Αλέξανδρο- και έτσι έμεινε, με αποτέλεσμα, σήμερα, ο χώρος να έχει καθιερωθεί ως η αυθεντική Μίεζα. Πολλοί αμφισβητούν αυτή την άποψη, ανάμεσα τους και ο αρχαιολόγος Γ. Θέμελης, ο άνθρωπος που αναστήλωσε την Μεσσήνη και μιλά για ''Υποτιθέμενη Μίεζα'' Την άποψη αυτή ενισχύει η ύπαρξη των συντεταγμένων Κλαύδιου Πτολεμαίου, Έλληνα γεωγράφου, που δείχνουν ότι η Μίεζα, σε σχέση με τη Βέροια, βρισκόταν νοτιοδυτικά της, στη θέση του Βελβενδού.
ΟΒΛΟΣΤΙΟΙ - ΟΒΛΟΣΤΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες γι’ αυτή την πόλη, την αναφέρει ο Δ. Κ. Σαμσάρης, στην “Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας” (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), το 1989
Ακόμη, βρέθηκε ένας βωμός, επί Τουρκοκρατίας, με επιγραφή ανάμεσα στις Γούλες και τις Αυλές των Σερβίων Η αρχαιολογική υπηρεσία την αναφέρει με τα στοιχεία:
EAM 037: Τιμητική της πολιτείας των Οβλοστίων για τρεις πολείτιδες ''την οποία και παρουσιάζουμε στις επισυναπτόμενες φωτογραφίες μαζί με την φωτογραφία του τιμητικού βωμού “.
Λέγεται ότι η πόλη βρισκόταν στην θέση του χωριού, Παλιόκαστρου Κοζάνης απέναντι από τη Σιάτιστα, όπου βρέθηκαν και άλλες αρχαιότητες.
ΤΥΡΙΣΣΑ
Ιδού τί γράφει στο βιβλίο του, “Αιανή”, το 1974, ο αείμνηστος Κ. Σιαμπανόπουλος:
“ Η καταγωγή των Ελιμειωτών έχει αμφισβητηθή υπό των αρχαίων συγγραφέων. Ο Θουκυδίδης, ο οποίος εγνώριζε καλώς την Μακεδονίαν, θεωρεί τους Ελιμειώτας γνήσιους γηγενείς Μακεδόνας, οι όποιοι κατώκουν την προϊστορικήν πόλιν της Ελιμιώτιδος Τύρισσαν”.
Οι συντεταγμένες του Πτολεμαίου τοπoθετούν την Τύρισσα στην θέση της σημερινής Κοζάνης. Πάρα πολλοί, επίσης, χάρτες, συντεταγμένοι από επιφανείς χαρτογράφους, την τοποθετούν στην προαναφερόμενη θέση. Αρχαιότητες διάσπαρτες βρέθηκαν στην πόλη, όπως και μεγάλη νεκρόπολη στην οδό Φιλίππου. Μια επιγραφή, δυστυχώς σπασμένη και ελλιπής, που βρέθηκε στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης, το 1934, μετά την τοποθέτηση της λέξης Τ-υρισσα [το Τ υπάρχει], ολοκληρώνει το σύνολον αυτών που γράφτηκαν στην μαρμάρινη πλάκα, αφού προηγουμένως, ειδικοί επιστήμονες έδωσαν και τις άλλες λέξεις που δεν υπήρχαν
ΦΥΛΑΚΑΙ
Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος (23-79 μ.Χ.) μνημονεύει τους κατοίκους των Φυλακών αποκαλώντας τους “Φυλακήσιους”. Το όνομα αυτό υπάρχει και σε επιγραφή που βρέθηκε στη Βέροια, η οποία έχει ως εξής: “Παρμενίων Γλαυκία Φυλακήσιος νικητής εν δολίχω”.
Έχει γραφεί ότι η πόλη αυτη βρισκόταν στην θέση των Σερβιων Όλα όμως τα δεδομένα και οι συντεταγμένες του Πτολεμαίου αλλά και παλιοί χάρτες τοποθετούν τις Φυλλακες βορειοδυτικά του Βελβενδού στον νομό Πιερίας
ΕΛΙΜΕΙΑ
Σημαντική πόλη ήταν η Ελίμεια και ,κατά τον Αρριανό, “Ελύμα” .
Η Ελίμεια ιδρύθηκε από τον Βασιλέα των Τυρρινών, Έλιμο, που κατοικούσε στην προϊστορική πόλη Τύρισσα, κατά τον Στ. Βυζάντιο, που έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ. και αντέγραψε παλιότερους αρχαίους συγγραφείς, όπως τον Ηρωδιανό κ.α.
Την αναφέρει ο Αρριανός, [Αλεξάνδρου Ανάβασις, Α, 7,6] αλλά και ο Δ. Κ. Σαμσάρης
Κανένα ίχνος, στην ιστορία, δεν δείχνει την θέση της πόλης·σε παλιούς χάρτες ,την έχουμε βρει τοποθετημένη στην θέση του Αγ. Γεωργίου Γρεβενών, όπου στο παρελθόν βρέθηκαν αρχαιότητες.
ΑΙΑΝΗ
Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από τη σύγχρονη κωμόπολη της Αιανής βρίσκεται η αρχαία πόλη, που κατά την αρχαιότητα αποτελούσε την πρωτεύουσα του βασιλείου της Ελιμιώτιδος, ενός από τα ισχυρότερα βασίλεια της Άνω Μακεδονίας. Κατά τις ανασκαφές στην αρχαία Αιανή έχουν εντοπιστεί πολυτελείς ιδιωτικές κατοικίες, μοναδικά αγάλματα, βασιλικοί τάφοι και δημόσια κτίρια. Στο μουσείο της Αιανής αναπτύσσεται η ιστορική εξέλιξη της αρχαίας Αιανής και της ευρύτερης περιοχής, από τα προϊστορικά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια.
Ως πρώτοι οικισμοί, αναφέρονται κατοικίες κυνηγών και αγροτών, στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα, όπως η Βέρβιρη,η Πουλιμίστρα κι ο Καραματσούκς. Στην κλασσική εποχή δημιουργήθηκε ακρόπολη στο λόφο Ράχ(η) Μιγάλ(η), όπου τοποθετείται η Αιανή.
Πολιτισμική δραστηριότητα, κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής εποχής, εντοπίζεται στις θέσεις Ούτσινου και Ράχ(η) Τσέικα.
ΑΙΑΝΗ
-Θρησκευτικό κέντρο της περιοχής-
Κρίνοντας κανείς από την ύπαρξη αρκετών ιερών (όπως του Δία 'Υψιστου, της Αρτέμιδος, του Πλούτωνα, του Ερμή, της 'Ισιδας κ.ά.), τόσο μέσα στο αστικό κέντρο, όσο και έξω από αυτό, σύμφωνα με αρχαιολογικές και επιγραφικές μαρτυρίες, η πόλη αποτελούσε σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, η Αιανή φαίνεται πως ήταν διοικητικό κέντρο της Ελιμιώτιδας (έδρα του «κοινού των Ελιμιωτών»)
ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ
Στα υστερορωμαϊκά χρόνια, η Αιανή, πιθανώς, λόγω των βαρβαρικών επιδρομών και καταστροφών, μεταβλήθηκε σε απλή κώμη. Μάλιστα, επί Διοκλητιανού ιδρύεται η Καισάρεια, στο κοντινό «Παλαιόκαστρο»,σε απόσταση μόλις τεσσάρων χιλιομέτρων από την Αιανή, με αποτέλεσμα η υποβάθμιση της να οριστικοποιηθεί.
Ο Διοκλητιανός ήταν αυτοκράτωρ των Ρωμαίων από το 284 έως το 305 μ. Χ.
Η πόλη της Καισαρειάς, στα ρωμαϊκά χρόνια, πια θεωρήθηκε, ως πιο κατάλληλη έδρα του διοικητικού κέντρου του "κοινού" των Ελιμειωτών και μεταφέρθηκε εκεί.
Κατά τον 4ο - 5ο μ.Χ. αιώνα με την εισβολή βαρβαρικών λαών στην περιοχή της Ελίμειας των Ούνων και των Γότθων του Αλάριχου (395 μ.Χ.) καταστρέφεται το κάστρο της Καισάρειας
ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ Στα νότια του σημερινού οικισμού και σε απόσταση 3 χλμ. περίπου βρίσκεται πάνω σε λόφο το κάστρο του σημερινού χωριού. Καλύπτει 80 στρέμματα περίπου. Στο εσωτερικό του κάστρου βρέθηκαν, ερείπια οικοδομών,ψηφιδωτά δάπεδα, ρωμαϊκά λουτρά, σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, πολλά μνημεία και ευρήματα (μαρμάρινα γλυπτά, αγάλματα, επιγραφές, αγάλματα, σπασμένα ανάγλυφα, μαρμάρινες κολώνες κλπ.).
ΟΙ ΓΝΩΣΤΟΙ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
1.Έλυμος
Αναφέρεται από τον Στ. Βυζάντιο, σαν μυθικός βασιλιάς των Τυρρινών, που αποφάσισε να κτίσει την πόλη Ελίμεια, 50 χρόνια μετά τον Τρωικό πόλεμο, πιθανόν στην νότια πλευρά του ποταμού Αλιάκμονα.
Κανείς δεν ξέρει, αν ο ίδιος απεφάσισε να μετονομάσει το κράτος του, από Τυρρηνία σε Ελίμεια ή η ονομασία αυτή έγινε από τους επιγόνους του, αργότερα ή αν την έκανε και πρωτεύουσα του κράτους του, μεταφέροντας την από την Τύρισσα
2.Αιανός
Γιος του Έλυμου, που απεφάσισε να κτίσει μια καινούργια πόλη, την Αιανή στην βόρεια πλευρά του Αλιάκμονα, σε σχετική μικρή απόσταση από την Ελίμεια και έκανε, πιθανόν, αυτή πρωτεύουσα του κράτους, μιας και στα χρόνια των γνωστών ιστορικών βασιλέων υπήρξε, πράγματι, η πρωτεύουσα της περιοχής
ΓΝΩΣΤΟΙ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΜΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ
Για τα έτη που μεσολάβησαν μέχρι των πρώτο γνωστό βασιλέα τον Αριδαίο,φαίνεται να προϋπήρχε βασιλικός οίκος τον οποίο και διαδέχθηκε ο νέος οίκος που άρχισε με τον προαναφερόμενο Βασιλιά ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Ελίμεια αφού
είχε συνάψει σχέσεις επιγαμίας (ο ίδιος ή η αδελφή του) με τον προϋπάρχοντα βασιλικό οίκο της Ελίμειας μια και προερχόταν από την δυναστεία των Τιμενιδών όντας γιος του βασιλέως των Μακεδόνων Αμύντα Α΄ (540 – 498/497 π.Χ.)
1.Αρριδαίος (πριν το 513 π.Χ.)
Ο Αρριδαίος ήταν γιος του βασιλέως των Μακεδόνων Αμύντα του Α' και αδελφός του. Ιδιαίτερα, γνωστού από την δράση του στους Περσικούς πολέμους, Αλεξάνδρου Α΄ του Φιλέλληνος (498/497 – 454 π.Χ.). Φαίνεται ότι, η διοίκηση της Ελιμιώτιδος είχε ανατεθεί στον Αρριδαίο, είτε από τον Αμύντα Α΄, είτε το πιθανότερο από τον ίδιο τον Αλέξανδρο Α΄.
2. Δέρδας Α'(περ. 435-505)
Ήταν παιδί του Αρριδαίου, ο πρώτος ηγεμών των Ελιμιωτών και πιθανόν, ιδρυτής της δυναστείας της περιοχής( έχουμε και σχετική αναφορά από τον Θουκυδίδη).Ο Δέρδας θα εμπλακεί,μάλιστα, κάποια στιγμή, στη διαμάχη Φιλίππου του Β' και Πέρδικα του Β' στηρίζοντας τον Φίλιππο .
3.Παυσανίας (Σίρρας;)
Ήταν ηγεμόνας της Ελίμειας, από το 405 έως 385 π.Χ. Παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Αρριδαίου, το 411 π. Χ. και απέκτησε 2 παιδιά, τον Αριδδαίο και την Ευρυδίκη, την οποία παντρεύτηκε αργότερα, ο Αμύντας ο Γ΄, που έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας.
4. Δέρδας Β΄ (περ. 385-360)
Γαμπρός του Αρχελάου και συμπολεμιστής του Αμύντα Β,' που ήταν βασιλιάς των Μακεδόνων, κατά της Ολύνθου. Διαδέχτηκε τον πατέρα του, Δέρδα τον Α΄, στο θρόνο, ο οποίος, κατά άλλους ήταν παππούς του. Απέκτησε 2 γιους, τον Δέρδα και τον Μαχάτα και μια κόρη, τη Φίλα.
5. Δέρδας ο Γ'
Ο Δέρδας Γ΄ (περ.360-355) ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της, ενώ αργότερα, ήταν ευγενής στην αυλή του Φιλίππου Β', όποτε και η Ελίμεια θα ενσωματωθεί, οριστικά, στο Μακεδονικό Βασίλειο.
ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΙΜΕΙΑΣ
6. Φίλα
Ο Φίλιππος Β' είχε ως δεύτερη σύζυγο, την κόρη του Δέρδα του Β' και αδερφή του Δέρδα του Γ' ΄, την Φίλα, (δηλαδή: Αγαπημένη) και κατοικούσε στα βασιλικά ανάκτορα του Φιλίππου. Η Φίλα πέθανε πάνω στην γέννα του πρώτου τους παιδιού.
7. ΕΛΙΜΕΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία κατά των Περσών, οι φάλαγγες του μακεδονικού στρατού αποτελούνταν τάξεις πεζών από ομοεθνείς Μακεδόνες. Υπήρχε έτσι η Τάξη των Ελιμιωτών που είχε περίπου 1.500 άνδρες. Πολλοί σημαντικοί του συνεργάτες, που συνέβαλλαν στην επιτυχημένοι πορεία του, προερχόταν από την Ελίμεια και ήταν συνεχιστές του έργου του, στην Ελληνιστική περίοδο.
-Ο Ελιμεύς ο Αντίγονος Α΄ και οι απόγονοι του αποτέλεσαν τη Δυναστεία των Αντιγονιδών και διοίκησαν την Μακεδονία μέχρι την κατάκτηση της από τους Ρωμαίους.
-Ο Αντίγονος Α΄ Κύκλωψ ή Μονόφθαλμος (382-301 π.Χ.) ήταν Μακεδόνας ευγενής καταγόμενος από την Ελίμεια, στρατηγός του Μεγάλου Αλέξανδρου.
Γεννήθηκε το 382 π.Χ. στην Ελιμία της Μακεδονίας και σκοτώθηκε το 301 π.Χ. στην Ιψό της Φρυγίας κατά τη διάρκεια της μάχης, από ακόντιο. Ήταν ογδόντα ενός ετών.
Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, ο Αντίγονος υπήρξε κεντρικό πρόσωπο στους "Πολέμους των Διαδόχων" και ίδρυσε τη Δυναστεία των Αντιγονιδών αφού ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ασιας το 306 -294 π.Χ., μαζί με τον γιο του Δημήτριο Α τον Πολιορκητή.
Ο οίκος των Αντιγονιδών απέκτησε και διατήρησε τον έλεγχο της Μακεδονίας από το 294 π Χ. μέχρι την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους, μετά τη Μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ.
-Δημήτριος Α' Πολιορκητής 294- 287 π.Χ.
Γεννήθηκε το 337 π.Χ., Μακεδονία και πέθανε το 283 π.Χ. στην Χερρόνησο της Συρίας
Ο Δημήτριος Α΄ ο Πολιορκητής (337 - 283 π.Χ.) ήταν ένας από τους Διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κεντρικό πρόσωπο κατά τους αιματηρούς πολέμους που ξέσπασαν γύρω από την επικράτηση στα εδάφη της ανατολικής Μεσογείου μετά το θάνατο του Μακεδόνα στρατηλάτη.
Ο Δημήτριος έμεινε στην ιστορία για τις εντυπωσιακού μεγέθους και φιλοδοξίας εκστρατείες που διεξήγαγε και το γεγονός ότι ήταν εξαιρετικά ικανός στην κατασκευή πολιορκητικών μηχανών .
Γιος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου, στρατεύματα του οποίου διοίκησε με μεγάλη ικανότητα και την ασιατική αυτοκρατορία του οποίου αποπειράθηκε να επανακτήσει. Υπήρξε βασιλιάς της Ασίας (μαζί με τον πατέρα του Αντίγονο)[306-294 π.Χ.], ηγεμόνας της Ελλάδας (303 - 288 π.Χ.) και βασιλιάς της Μακεδονίας (294 – 287 π.Χ.). Έγινε κύριος της Μακεδονίας το 294 π.Χ.. Κυβέρνησε συνολικά για έξι χρόνια, μέχρι που έχασε το θρόνο του από τους ανταγωνιστές του, Λυσίμαχο και Πύρρο.
-Αντίγονος Β' Γονατάς (276 – 239 π. Χ).
Ο Αντίγονος Β΄ Γονατάς (319 π.Χ. – 239 π.Χ.) ήταν ισχυρός Μακεδόνας ηγέτης κατά την ελληνιστική περίοδο χρημάτισε Βασιλεύς της Μακεδονίας Γιος του Δημήτριου του Πολιορκητή, γεννήθηκε γύρω στο 319 π. Χ. Είχε πνευματική καλλιέργεια και υπήρξε μαθητής του στωικού φιλοσόφου Ζήνωνα.
-Δημήτριος Β' Αιτωλικός( 239 - 229 π. Χ.)
Ο Δημήτριος Β΄ ο Αιτωλικός (περ. 276 - 229 π.Χ.) υπήρξε βασιλιάς της Μακεδονίας κατά την περίοδο 239 - 229 π.Χ., μέλος της ελληνιστικής Δυναστείας των Αντιγονιδών. Πατέρας του ήταν ο Αντίγονος Β΄ Γονατάς και μητέρα του η Φίλα
-Αντίγονος Γ' Δώσων (229 π.Χ. – 221 π. Χ.)
Ο Αντίγονος Γ' Δώσων (περ. 263 – 221 π.Χ.) βασίλεψε στη Μακεδονία κατά την περίοδο 229 π.Χ. – 221 π.Χ., όταν η Μακεδονία αντιμετώπιζε εισβολές των Δαρδάνων, καθώς και εξέγερση των Θεσσαλών, τους οποίους υποστήριζαν οι Αιτωλοί και είχε χάσει την επιρροή της στη νότια Ελλάδα.
-Φίλιππος Ε' (221 π.Χ. – 179 π.Χ.)
Ο Φίλιππος Ε' (238 – 179 π.Χ.) έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του, που σφράγισαν την ιστορία όλου του Ελληνισμού στους επόμενους πέντε αιώνες, εφόσον από αυτές άρχισε η επικυριαρχία της Ρώμης στην Ελληνική Ανατολή. Συμμάχησε με τους Καρχηδονίους κατά τον Β΄ Καρχηδονιακό πόλεμο (218-201π.χ), με στόχο να εκδιώξει τους Ρωμαίους από τα παράλια της Ιλλυρίας και διεξήγαγε εναντίον της Ρώμης και της Αιτωλικής Συμπολιτείας τον Μακεδονικό πόλεμο (215-205π.χ). Στη συνέχεια συμμάχησε με τον Αντίοχο Γ΄ τον Μέγα της Συρίας εναντίον του Πτολεμαίου Ε΄ της Αιγύπτου.
-Περσέας (179 π.Χ. – 168 π.Χ.)
Ο Περσέας (212 – 162 π.Χ.) ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας, μέλος της Δυναστείας των Αντιγονιδών. Πατέρας του ήταν ο Φίλιππος Ε' και μητέρα του η Πολυκράτεια από το Άργος. Βασίλεψε κατά την περίοδο 179 – 168 π.Χ. και η ζωή του σημαδεύτηκε από τους αγώνες αντίστασης κατά της ρωμαϊκής εισβολής στον ελλαδικό χώρο. Μετά την ήττα του στη Μάχη της Πύδνας, τερματίστηκε η μακεδονική κυριαρχία στην ηπειρωτική Ελλάδα και άρχισε η ρωμαϊκή διείσδυση.
ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
- Άρπαλος του Μαχάτα, (Ελιμιώτης)[ 4ος αιώνας π.Χ. 323 π.Χ.]
΄Ηταν ευγενής και παιδικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. O πατέρας του λεγόταν Μαχάτας, ο Ελιμιώτης
Ο Άρπαλος, γιος του Μαχάτα, ήταν αριστοκράτης από την Μακεδονία και παιδικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επειδή, ήταν ανάπηρος, και ήταν συνεπώς ακατάλληλος για τα πολεμικά, ορίστηκε από τον Αλέξανδρο, θησαυροφύλακάς του.
Ήταν η χειρότερη επιλογή που μπορούσε να γίνει, γιατί ο Άρπαλος ήταν έκδοτος στις ηδονές, συντηρούσε πλήθος ερωμένων και διασπάθιζε το χρήμα του Αλέξανδρου, ενώ αυτός πολεμούσε στην Ασία. Έμπλεξε και τον Αθηναίο ρήτορα, Δημοσθένη στο μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο στην Αρχαία Αθήνα.
Κάλας της Φρυγίας ή Κάλας του Άρπαλου
Ο Κάλας ήταν αξιωματικός και σατράπης του Μεγάλου Αλεξάνδρο. Στη μάχη του Γρανικού (334π.χ.) διοικούσε τους Θεσσαλούς ιππείς. Μετά τη μάχη ορίσθηκε σατράπης της Ελλησποντικής Φρυγίας. Το 333 π.Χ. προστέθηκε στην εξουσία του και η Παφλαγονία και η Φρυγία. Κατά την αρχαιότητα υπήρξε μεγάλη περιοχή της σημερινής βορειοκεντρικής Τουρκίας, που περιελάμβανε όλη την έκταση από τα κεντρικά παράλια του Πόντου και κατέληγε νότια στην Αντιόχεια της Πισιδίας και το Ικόνιο.
Κοίνος, αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο Κοίνος ο στρατηγός ή Κοίνος ο Πολεμοκράτους είχε γεννηθεί στην Αρχαία Ελιμεία (367 ή 370 π.Χ.-326 π.Χ.). Ήταν γιος του Πολεμοκράτη και γαμπρός του Παρμενίωνα και ένας από τους πιο ικανούς και πιστούς στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την εκστρατεία κατά των Περσών. και ένας ένας από τους παλαιότερους πεζέταιρους. Διοικητής τάξης πεζεταίρων, ταξιάρχης στη βαλκανική εκστρατεία και στη μάχη του Γρανικού (334). Ταξιάρχης στην Ισσό (333 π.χ), στην Τύρο (332 π.χ.), στα Γαυγάμηλα ( π.χ.331) τραυματίσθηκε, στις επιχειρήσεις κατά των Μάρδων και του Σατιβαρζάνη (330 π.χ.),
Όταν ο μακεδονικός στρατός έφτασε στον ποταμό Ύφαση, στην Ινδία και ο Μέγας Αλέξανδρος θέλησε να πιέσει τον στρατό του να προχωρήσουν πιο βαθιά στα ανατολικά της χώρας, ο Κοίνος ήταν ο πρώτος που είχε το θάρρος να επισημάνει στον Μακεδόνα βασιλιά την αναγκαιότητα της επιστροφής.
Λίγο μετά μετά την έναρξη της επιστροφής, όταν ο μακεδονικός στρατός είχε ήδη ξεκινήσει, ο Κοίνος πέθανε από κάποια ασθένεια το 326 π.Χ. στον ποταμό Υδάσπη και τιμήθηκε από τον βασιλιά με λαμπρή ταφή. O Αλέξανδρος θρήνησε τον θάνατό του.
Κλέανδρος, αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Κλέανδρος του Πολεμοκράτη: έμπιστος εταίρος του Αλεξάνδρου. Το χειμώνα του 334-333 εστάλη στην Πελοπόννησο για στρατολόγηση και το 332 κατά την πολιορκία της Τύρου έφτασε στη Σιδώνα επικεφαλής 4.000 περίπου Πελοποννησίων. Το 324 τον εξετέλεσε ο Αλέξανδρος λόγω της κακοδιαχείρισης και των ατασθαλιών, στις οποίες είχε επιδοθεί, όσο ο Αλέξανδρος επιχειρούσε στην Ινδία.
Πολεμοκράτης της Ελιμίας
Ο Πολεμοκράτης της Ελιμίας ήταν αρχαίος Μακεδόνας, τον 4ος αιώνας π.Χ. ευγενής (Εταίρος) της Ελιμίας και πατέρας δύο σημαντικών ανδρών: του Κοίνου, ενός έμπιστου στρατηγού μιας φάλλαγας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά την εκστρατεία κατά των Περσών, καιτου Κλέανδρου, διοικητή μισθοφορικού τάγματος του Μακεδόνα βασιλιά. Κατά την βασιλεία του Φιλίππου Β', του παραχωρήθηκαν κτήματα στην Χαλκιδική, όπως και στο γιο του, τον Κοινό. Τα κτήματα αυτά κληροδοτήθηκαν έπειτα στον γιό του Κοινού, τον Πέρδικκα.
Περισσότερα στο βίντεο που ακολουθεί:
https://www.youtube.com/watch?v=lNmIUq6QV8M&t=666s