Η Αγγουριά είναι έρπον και αναρριχώμενο ετήσιο φυτό λέγεται επιστημονικά Cucumis sativus-ή Σικυός ο ήμερος. Ανήκει στην οικογένεια κολοκυνθοειδών όπως το πεπόνι, το καρπούζι, το κολοκύθι...
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Υφομοταξία: Διλληνιίδες (Dilleniidae)
Τάξη: Ιώδη (Violales)
Οικογένεια: Κολοκυνθοειδή (Cucurbitaceae)
Γένος: Σικυός (Cucumis)
Είδος: C. sativus
Διώνυμο: Σικυός ο ήμερος (Cucumis sativus)
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
–Ο βλαστός
Είναι φυτό έρπον, με λεπτούς βλαστούς που φτάνουν σε μήκος τα 3-4 μέτρα.
— Τα φύλλα
Τα φύλλα είναι τριχωτά μεγάλα, γωνιώδη φέρουν χνούδι και διαθέτουν έως πέντε λοβούς. Το σχήμα του είναι επίμηκες και κυλινδρικό. Εξωτερικά έχει χρώμα πράσινο, ενώ εσωτερικά ελαφρώς πράσινο ή λευκό
— Τα άνθη
Οι αγγουριές βγάζουν δύο είδη λουλουδιών – με ύπερο (θηλυκά) και με στήμονες (αρσενικά). Τα πρώτα λουλούδια είναι με στήμονες και πέφτουν χωρίς να εξελιχθούν σε καρπό.Η επόμενη φουρνιά λουλουδιών περιλαμβάνει και αρσενικά και θηλυκά και έτσι γίνεται επικονίαση (γονιμοποίηση).
Πρόσφατα, σε ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει να πωλούνται και θηλυκά μόνο φυτά (βγάζουν μόνο θηλυκά άνθη) και γι’ αυτό τα πακετάκια με τους σπόρους έχουν και ειδικά χρωματισμένους σπόρους, που πρέπει να φυτευτούν ανάμεσα στους υπόλοιπους για να μπορεί να γίνει επικονίαση.
— Ο καρπός
Έχει συνήθως κυλινδρικό σχήμα που το μήκος του κυμαίνεται ανάλογα με την ποικιλία από 3- 25 εκατοστά ,υπάρχουν και ποικιλίες που το ξεπερνούν αυτό το μήκος.
Κάποιες ποικιλίες έχουν στρόγγυλο σχήμα και το χρώμα κυμαίνεται από το βαθύ πράσινο μέχρι πολύ ανοιχτό, κάποιες άλλες έχουν διάσπαρτες μικρές εξοχές με ελαφρά τριχίδια.
— Ρίζα
Το ριζικό σύστημα αποτελείται από μία κεντρική ρίζα από την οποία αναπτύσσονται πολλές πλευρικές
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
— Έδαφος
Χρειάζεται ελαφρό έδαφος που να στραγγίζει και να αερίζεται καλά, να έχει υψηλή ικανότητα συγκράτησης νερού και να είναι απαλλαγμένο από παθογόνα. Πιο κατάλληλα θεωρούνται τα αμμοπηλώδη εδάφη και για πολύ πρώιμες καλλιέργειες τα αμμώδη-χαλικώδη εδάφη εφ’ όσον λαμβάνεται πρόνοια για τον πλήρη εφοδιασμό τους σε θρεπτικά στοιχεία.
— Κλίμα
Τα αγγούρια είναι υποτροπικά φυτά και χρειάζονται μακριές και θερμές μέρες, και ήπιες νύχτες. Ευδοκιμούν σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και η ιδανική τους θερμοκρασία είναι 18–24oC
Η αγγουριά καλλιεργείται στην ύπαιθρο τους καλοκαιρινούς μήνες και σε θερμοκήπιο τον υπόλοιπο χρόνο, λόγω της ευαισθησίας στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Η υγρασία ευνοεί την ανάπτυξή της.
— Ηλιοφάνεια
Τα αγγουράκια για να αναπτυχθούν και να αποδώσουν καλή ποιότητα καρπού θέλουν άφθονο ήλιο
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
– Φύτευση
Η σπορά για καλλιέργεια στην ύπαιθρο γίνεται τον Απρίλιο-Μάιο και για καλλιέργεια στο θερμοκήπιο οποιαδήποτε εποχή του έτους.
Ο σπόρος τοποθετείται σε βάθος 1,5-2 εκ., τα φυτά μεταφυτεύονται στο έδαφος όταν αποκτήσουν 3-4 πραγματικά φύλλα, περίπου 4-5 εβδομάδες μετά τη σπορά.
— Αποστάσεις γραμμών σποράς
Αποστάσεις φυτών μεταξύ του ζεύγους γραμμών 0.80 m.
Αποστάσεις μεταξύ δυο διαδοχικών ζευγών 1.50-1.70 m
Αποστάσεις φυτών επί της γραμμής 0.50 m
— Πυκνότητα φύτευσης
1.600 – 1.700 φυτά ανά στρέμμα, στην ύπαιθρο, ενώ στο θερμοκήπιο είναι μικρότερες οι αποστάσεις φύτευσης, 1.20 x 0.50 m.
–Εμβολιασμένα φυτα
Μια λύση στο παραπάνω πρόβλημα αποτελεί η χρήση υβριδίων με ανθεκτικό σε παθογόνα και επιβλαβείς αβιοτικούς παράγοντες ριζικό σύστημα, ενώ μια άλλη προσέγγιση είναι η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων.
Η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων βασίζεται στην αξιοποίηση δυο διαφορετικών φυτών:
Του εμβολίου, που αποτελεί το υπέργειο τμήμα του εμβολιασμένου φυτού και το οποίο ουσιαστικά είναι η ποικιλία που επιθυμούμε να εκμεταλλευτούμε παραγωγικά.
Του υποκειμένου, το οποίο αποτελεί τη ρίζα του εμβολιασμένου φυτού.
Η χρήση εμβολιασμένων σποροφύτων ξεκίνησε την δεκαετία του 1920 σε χώρες της Ανατολικής Ασίας. Στη χώρα μας, εμβολιασμένα φυτά σε εμπορική κλίμακα ξεκινούν να καλλιεργούνται στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αρχικά με φυτά καρπουζιού.
στο αγγούρι, σημαντικό ποσοστό, κυρίως των μακρόκαρπων ποικιλιών, καλλιεργούνται εμβολιασμένα και μάλιστα με αυξητικές τάσεις.
–Υποστύλωση
Αμέσως μετά τη φύτευση χρειάζεται υποστύλωση γιατί τα φυτά έχουν αδύνατο βλαστό και αν δεν υποστυλωθούν έρπουν στο έδαφος. Γίνεται είτε με καλάμια είτε με λεπτούς πασσάλους στους οποίους δένεται το φυτό. Πιο ενδεδειγμένος τρόπος είναι η υποστύλωση του φυτού με κατακόρυφο σπάγκο ο οποίος δένεται από σύρμα που βρίσκεται επάνω από τη γραμμή φύτευσης και σε ύψος 1,8 – 2,1m.
-Ποικιλίες
Οι ποικιλίες και τα υβρίδια αγγουριού, ανάλογα με το μέγεθος του καρπού, χωρίζονται στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες και στις μικρόκαρπες που χρησιμοποιούνται και για τουρσί. .
Τα τελευταία χρόνια συναντώνται διάφορες ποικιλίες αγγουριών. Υπάρχει και η ποικιλία που διατηρείται σε ξύδι, γνωστή ως τουρσί. ποικιλία με πολύ μικρούς καρπού
Υπάρχουν τρεις κύριες ποικιλίες αγγουριού:
--Για σαλάτα λεπτά και μακριά.
Μια παραδοσιακή μακρόκαρπη ποικιλία αγγουριού είναι το Kαλυβιώτικο αγγούρι, κατάλληλο για καλοκαιρινή υπαίθρια καλλιέργεια που δίνει πολύ νόστιμους λείους σκουροπράσινους καρπούς, μήκους περίπου 40 εκατοστών. .
-– Από τις μικρόκαρπες ποικιλίες ξεχωρίζουμε την ποικιλία Κνωσσού, από την περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης, με λείο σκουροπράσινο τραγανό καρπό μήκους περίπου 20 εκατοστών
— Για τουρσί είναι τα μικρά που είναι κατάλληλα για πίκλες
— Γλυκά και με σπόρια είναι τα υπόλευκα με ραβδώσεις (Tortarello Abruzzese
ατζούρια), κίτρινα και φρουτώδη.Στην Κρήτη , ονομάζονται ξυλάγγουρα , είναι ανοικτού πράσινου χρώματος και είναι εξωτερικά καλυμμένο με ελαφρύ χνούδι. Η σάρκα του είναι πιο σκληρή από του κοινού αγγουριού και είναι εξαιρετικά εύγευστη.
-Περιποίηση – Κλάδεμα
Η παραγωγή του φυτού αγγουριού έχει πολύ μεγάλη σχέση με το κλάδεμα του. Συνήθως, αφαιρούνται οι πλευρικοί βλαστοί ώστε το φυτό να αναπτύξει ένα κεντρικό δυνατό στέλεχος και να αρχίσει το δέσιμο των καρπών το συντομότερο δυνατό.
Στην αγορά κυκλοφορούν εδώ και καιρό και αυτοκλαδευόμενες ποικιλίες
– Λίπανση
Αρχικά, πριν τη μεταφύτευση της αγγουριάς, ενσωματώνουμε οργανική ουσία (κομπόστ – κοπριά κ.α.) ,προσθέτοντας κάθε τρεις βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα
Απαιτεί υψηλή περιεκτικότητα αζώτου και καλίου, καθώς και μαγνησίου. εάν εμφανισθεί έλλειψη σιδήρου τον προσθέτουμε σε χηλική μορφή.
– Άρδευση
Στο σπορείο το πότισμα γίνεται κάθε 1-2 ημέρες ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες ενώ μετά τη μεταφύτευση στο έδαφος τα φυτά ποτίζονται ελαφρά με 2-3 ποτίσματα την εβδομάδα. Τα ποτίσματα γίνονται συχνότερα () ιδιαίτερα κατά τους θερμούς μήνες και με μεγαλύτερες ποσότητες, ανάλογα και με το στάδιο ανάπτυξης του φυτού. Το πότισμα γίνεται με σταγόνες
Σε ορισμένες ποικιλίες ο καρπός του αγγουριού πικρίζει λόγω ξηροθερμικών συνθηκών ή απότομων μεταβολών θερμοκρασίας και υγρασίας.
Η εντύπωση πολλών είναι ότι το πίκρισμα της αγγουριάς οφείλεται στο κατά λάθος πάτημα των βλαστών αγγουριάς που σέρνονται στο έδαφος.
– Ζιζανιοκτονία
Η καλλιέργεια απαιτεί πολύ καλή προετοιμασία του εδάφους και απολύμανση του
Η καταπολέμηση των ζιζανίων είναι απαραίτητη γιατί ανταγωνίζονται τα φυτά της καλλιέργειας αφαιρώντας από το έδαφος νερό και θρεπτικά στοιχεία γίνεται με χημικά ή καλλιεργητικά μέσα π.χ. η εδαφοκάλυψη με μαύρο πλαστικό πριν τη φύτευση των φυτών το οποίο στρώνεται κατά λωρίδες στις γραμμές φύτευσης, αποσκοπεί στην καταπολέμηση των ζιζανίων.
-Συγκομιδή
Η συγκομιδή των περισσότερων ποικιλιών αγγουριών γίνεται 2 μήνες μετά την μεταφύτευση των νεαρών φυτών αγγουριάς. Μία συνηθισμένη παραγωγή ενός φυτού αγγουριάς μπορεί να φτάσει στα 20-40 αγγούρια σε διάστημα 1-2 μηνών μετά την φύτευση ανάλογα την ποικιλία.
Ο καρπός συγκομίζεται άγουρος και το κριτήριο της συγκομιδής είναι το μέγεθός του. Στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες η συγκομιδή γίνεται όταν αποκτήσει μήκος μεγαλύτερο από 25-30cm ενώ στις μικρόκαρπες όταν το μήκος του είναι περίπου 10-15cm.
Διάρκεια της καλλιέργειας στο διαρκεί συνήθως 5-6 μήνες ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς (τιμές καρπού Η παραγωγή φτάνει στους 2-4 τόνους/στρέμμα στις υπαίθριες καλλιέργειες και στους 8-12 τόνους/στρέμμα στις θερμοκηπιακές.
-Συντήρηση
Τα αγγουράκια μπορούν να παραμείνουν σε ψυγείο για 10-14 ημέρες σε θερμοκρασία
7-9ο C
Πρέπει να τοποθετούνται στα συρτάρια των λαχανικών, όπου η θερμοκρασία τους φτάνει έως και 10°C
Το VIDEO
Ένα 12/λεπτό απόσπασμα από την εκπομπή «Αειφορία» που μεταδιδόταν από τον τηλεοπτικό σταθμό flash tv που έγραφε και παρουσίαζε ο ιδρυτής των «ΦΥΤΩΡΙΩΝ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ» Σταύρος Π. Καπλάνογλου προ δεκαετίας
Δείτε το απόσπασμα που αφορά της ποικιλίες του αγγουριού τίτλος του
"Αειφορία"- Καλλιέργεια αγγουριού-2
https://www.youtube.com/watch?v=MRtjxEouzp8
