Η Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, ως κτίριο (το φέρνει λίγο προς Υπερωκεάνιο) αλλά και διαρκής παρακαταθήκη της ιστορίας των βιβλίων και όλων των άλλων υλικών γραφής, ανάγνωσης, μνήμης μου θυμίζει το μεγαλειώδες ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου «Στροφές στροφάλων»......από τη συλλογή «Ενδοχώρα» στο οποίο δοξολογεί το μέγα Υπερωκεάνιον των υπερπόντιων ταξιδιών όπως κι αν αυτό ονομάζεται: «Τιτανικός», «Πλωτή Πολιτεία» του Ιουλίου Βερν, ή ο δικός του «Μέγας Ανατολικός» του άκρατου ερωτισμού.
Τώρα που η Βιβλιοθήκη ανοίγεται σε νέες καταστάσεις και περνά πλέον σε μια ιστορική φάση που δημιουργεί τόσες αισιόδοξες προσδοκίες, δόξες αλλά και λανθάνουσες «λόξες» όπως και διαθέσεις ευφορίας ασυγκράτητης, ας θυμηθούμε κάποια ενσταντανέ του βίου της.
Το 1916 ήδη η Κοζάνη μετρούσε 4 χρόνια ελευθερίας και τα βιβλία του «Οίκου Βελτιώσεως» όπως ονομαζόταν σε κάποια ιστορική της περιόδου η Βιβλιοθήκη ήταν στο Δημαρχείο. Τότε ήταν που επιφανείς πολίτες της πόλης αποφάσισαν να συστήσουν σωματείο με την επωνυμία «Αναγνωστήριο Κοζάνης» στο οποίο παραδόθηκαν τα βιβλία να τα διαχειρίζεται ως βιβλιοθήκη. Την πρωτοβουλία σύστασης πήραν οι τότε κορυφές της πόλεως σε όλους τους τομείς· ό,τι δηλαδή σημαντικό είχε να δείξει αυτή στα γράμματα, την πολιτική, την επιστήμη κ.ο.κ. Το προσωρινό ΔΣ αποτελούσαν: ο Μητροπολίτης της απελευθέρωσης Φώτιος Β (Μηνιάτης), ο επίσκοπος Ειρηνουπόλεως Φώτιος ως πρόεδρος - μετέπειτα Πατριάρχης Κων/πόλεως,(1926)- , ο Κ. Τσιτσελίκης, δικηγόρος ο σημαντικότερος λογοτέχνης του μεσοπολέμου στην Κοζάνη (ως γραμματέας), Δ. Ν. Μπλιούρας νομίζω φαρμακοποιός,· ο Γ. Κ. Βαρβούτης δικηγόρος και μετέπειτα βουλευτής, Α. Παπαβασιλείου, Αθανάσιος Διάφας φιλόλογος, ποιητής, Κ.Π. Παπακωνσταντίνου συγγραφέας, ο Π. Ν. Λιούφης φιλολόγος γυμνασιάρχης στο Βαλταδώρειο συγγραφέας της σπουδαίας «Ιστορίας της Κοζάνης» (1924), ο Γ. Μ. Μικρού, Θ. Μ. Νάτσινας δικηγόρος συγγραφέας, Οικονόμος Ιωάννης Κ. Σιώπης, Ιωάννης Γαζής ιερέας, Στέργιος Δαρδούφας, Γ. Ε. Μάνος δήμαρχος Κοζάνης. Το Καταστατικό του Αναγνωστηρίου εκ 54 άρθρων αποτελούμενο αναγνωρίστηκε με την υπ’ αριθ. 6/18-2-196 απόφαση του Πρωτοδικείου Κοζάνης.
Το Αναγνωστήριο το 1923 μεταβιβάζει τα βιβλία στο Δήμο Κοζάνης και το 1930 ορίζεται ο Ν. Π. Δελιαλής, υπάλληλος του Δήμου, απόφοιτος της τρίτης Δημοτικού, αυτός ο μοναδικός, μοναχικός, εκρηκτικός, ο Μπορχικός «φύλακας των βιβλίων» – Βιβλιοφύλαξ της κι αργότερα έφορός της. Ως τέτοιος υπέγραφε μέχρι το 1959 που συνταξιοδοτήθηκε κι ανέλαβε τη Βιβλιοθήκη ο Β. Γ. Σαμπανόπουλος. Αναστηλωτής της νεότερης βιβλιοθήκης επί των ημερών του αυτή έγινε γνωστή στο αναγνωστικό κι επιστημονικό μέγα Πανελλήνιον κυρίως με τους 2 μνημειώδεις Καταλόγους του των βιβλίων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Είχε μαζέψει γύρω του τους πλέον εγγράμματους της πόλης μετά τον Β’ μεγάλο πόλεμο βοηθούς και συνεργάτες του. Βιβλιοασπάλακα τον αποκαλούσε χαριεντιζόμενος, ο Β. Φόρης.
Την προτομή του είχαμε τοποθετήσει στο διάδρομο της μέχρι πρότινος βιβλιοθήκης (ακόμα εκεί είναι μοναχική στον έρημο τόπο των αναμνήσεων) και δώσαμε μια αίθουσα το όνομα του όπως και σε μια άλλη δώσαμε το όνομα του Β. Γ. Σαμπανόπουλου· είχε προηγηθεί η ονοματοδοσία μιας αίθουσας Μητροπολίτου Διονυσίου.
.........
Το Υπερωκεάνιον της Νέας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης φορτωμένο με ιστορία, εμπειρίες, γνώσεις ξεκίνησε το ταξίδι του. Ανεβάζει τις στροφές στους στροφάλους της. Από την ακτή παρακολουθούν πολλοί, όλοι οι συμπολίτες κι εύχονται να έχει καλόν «Πλουν (Αεροστάτου»).
