Οι περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας κατά την τετραετία ΣΕΠ 2019 - ΣΕΠ 2023 «σημαδεύτηκαν» από καταστροφική οικονομική απαξίωση, η μεν πρώτη από την πρόωρη και βίαιη απολιγνιτοποίηση της χώρας στον ηλεκτρενεργειακό τομέα,
ενώ η δεύτερη από πολύ μεγάλες πλημμύρες. Ειδικότερα:
1. ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Ο πρωθυπουργός κ. Κυρ. Μητσοτάκης στις 23 ΣΕΠ 2019, μόλις 2,5 μήνες μετά τις εκλογές της 7ης ΙΟΥΛ 2019, εξήγγειλε χωρίς να υπάρχει καμιά δέσμευση απέναντι στην στην Ε.Ε.-27 την πρόωρη απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας το αργότερο έως το 2028, ενώ προεκλογικά είχε υποσχεθεί στήριξη του λιγνίτη και της περιφέρειας της Δ. Μακεδονίας. Η άμεση «προσαρμογή» της διοίκησης της ΔΕΗ ΑΕ στα κελεύσματα του πρωθυπουργού και στις ορέξεις της ιδιωτικής μετοχικής πλειοψηφίας (~66%), ήδη, από το ΝΟΕ 2021, οδήγησαν στην δραστική μείωση του λιγνίτη από 24% το 2018 κάτω από 10% των αναγκών του ηλεκτρικού ισοζυγίου (Η.Ι.) της χώρας κατά τα έτη 2021, 2022 και στο 9μηνο ΙΑΝ-ΣΕΠ 2023.
Η απόφαση για την πρόωρη απολιγνιτοποίηση εξυπηρέτησε εκ των πραγμάτων από το 2019 και συνεχίζει να εξυπηρετεί και σήμερα τα συμφέροντα του εισαγόμενου φυσικού αερίου (φ.α.), δηλ. χώρες παραγωγής συμβατικού και σχιστολιθικού υγροποιημένου φ.α. (LNG), εφοπλιστές που μεταφέρουν LNG, παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) με φ.α., καθώς και τους ιδιώτες εισαγωγείς Η.Ε. από γειτονικές χώρες. Οι εισαγόμενοι ηλεκτρενεργειακοί πόροι (φ.α., πετρέλαιο και εισαγωγές Η.Ε.) στο ελληνικό Η.Ι. υπερβαίνουν σταθερά τις εγχώριες πηγές (ΑΠΕ, λιγνίτη και νερά-ΥΗΣ) από το 2019 έως και το 2022 (συνημμένο διάγραμμα Νο1), επιβαρύνοντας υπέρμετρα τα τεράστια ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, ιδιαίτερα, το 2022. Ακόμη, η Ελλάδα είχε, σχεδόν μόνιμα, την ακριβότερη ηλεκτρική κιλοβατώρα στη χονδρική αγορά Η.Ε. στη 2ετία ΣΕΠ 2021-ΑΥΓ 2023, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εκτόξευση της ακρίβειας των βασικών καταναλωτικών αγαθών και τη μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της υπερχρεωμένης για 10ετίες χώρας μας.
Η τραγική ατυχία για τη Δ. Μακεδονία ήταν και είναι ότι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι στα διάφορα επίπεδα εξουσίας (κυβερνητικοί βουλευτές περιόδου ΙΟΥΛ 2019 – ΙΟΥΝ 2023 και σημερινός περιφερειάρχης), αποδέχθηκαν, χωρίς ενδοιασμούς και την παραμικρή αντίδραση, την υπόσχεση για άμεση υποκατάσταση των χιλιάδων θέσεων εργασίας στη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα από μια νέα δραστηριότητα παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου (Η2) στην περιοχή. Ακόμη χειρότερα, συναίνεσαν στην παραχώρηση συνολικά ~50.000 στρ. στις εκτάσεις των ορυχείων του Λιγνιτικού Κέντρου Δ. Μακεδονίας (ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ) για την εγκατάσταση μεγα Φ/Β πάρκων, σε μεγάλο βαθμό χάριν των συμφερόντων της γερμανικής εταιρίας RWE(51%) σε συνεργασία με τη ΔΕΗ (49%). Έτσι, απαξιώνονται πλήρως πολύ εύφορες, αποδεδειγμένα με μελέτες των κορυφαίων ερευνητικών φορέων της χώρας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. 2010 κ.α.), εν δυνάμει γεωργικές εκτάσεις, καταδικάζοντας στην ανεργία και στη μετανάστευση χιλιάδες νέους, με τον αφανισμό του πρωτογενή τομέα που προβλέπονταν να αναπτυχθεί με νόμο (2011) στις εκτάσεις του ΛΚΔΜ.
Αντίθετα, οι…«κουτόφραγκοι» (γερμανοί, πολωνοί, τσέχοι κ.α.) θα συνεχίσουν να παράγουν Η.Ε. από τις σύγχρονες λιγνιτικές μονάδες τους μέχρι το διάστημα 2038 - 2050 κατά περίπτωση, ενόψει των δυσμενών εξελίξεων και προοπτικών στον ενεργειακό τομέα της Ε.Ε.-27, ιδιαίτερα μετά τη ρωσοουκρανική πολεμική σύγκρουση, κι όχι μόνο. Συγχρόνως, οι τοπικές κοινωνίες στη Γερμανία (Β. Ρηνανία - Βεστφαλία) δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση μεγαΦ/Β πάρκων στις τεράστιες εκτάσεις των λιγνιτωρυχείων της RWE, προτάσσοντας την πολλαπλή αξιοποίησή τους, κυρίως, στον πρωτογενή τομέα.
Για πληρέστερη ενημέρωση στα προαναφερθέντα προτείνονται οι συνημμένες διαδικτυακές αναρτήσεις του γράφοντος Νο 1, 2, όπου προτείνονται λύσεις για την αντιμετώπιση του αδιεξόδου στο Η.Ι. της χώρας και στην αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτωρυχείων του ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ.
Το αφήγημα που προβάλλεται για την εσπευσμένη απολιγνιτοποίηση είναι η επείγουσα(;) ανάγκη, σε επίπεδο Ε.Ε.-27, να περιοριστούν οι εκπομπές του παραγόμενου κατά την καύση του λιγνίτη διοξειδίου του άνθρακα (CO2), ώστε να μετριαστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου στη γη. Ωστόσο, και κατά την καύση του φ.α. παράγεται CO2. Παράλληλα, αποσιωπάται έντεχνα ότι, επιπλέον, οι απώλειες - διαφυγές μεθανίου (CH4) στην ατμόσφαιρα, που αποτελεί το κύριο συστατικό (~90%) του φ.α., προκαλούν δεκάδες φορές μεγαλύτερες επιπτώσεις στο φαινόμενο του θερμοκηπίου συγκριτικά με αντίστοιχη ποσότητα CO2. Το πιο πάνω αφήγημα δεν πείθει επαρκώς, αναπτύχθηκε δε ισχυρός αντίλογος από έγκριτους παγκοσμίως γεωεπιστήμονες, κι όχι μόνο, οι οποίοι θεωρούν τις διαχρονικές κλιματικές αλλαγές στη γη ως απότοκο γεωδυναμικών φαινομένων, κι όχι ανθρωπογενούς προέλευσης και παραθέτουν σημαντικά και αδιάσειστα στοιχεία από την εξέταση και μελέτη της γεωλογικής εξέλιξης και της ζωής στον πλανήτη γη.
2. ΘΕΣΣΑΛΙΑ: Είναι γνωστό, ότι σημειώθηκαν πολύ μεγάλης έκτασης καταστροφικές πλημμύρες τόσο κατά τον ΣΕΠ 2019 (ΙΑΝΟΣ), όσο και ιδιαίτερα κατά τον ΣΕΠ 2023 (DANIEL), η αποτίμηση των συνεπειών της οποίας δεν ολοκληρώθηκε ακόμη, όμως, αναμένεται βάσιμα να ανέλθει σε αρκετά δις ευρώ.
Για τα φαινόμενα αυτά καταβλήθηκε έντονη επικοινωνιακή προσπάθεια από τους κρατούντες να αποδοθούν μονοσήμαντα στην κλιματική αλλαγή, κι ότι ήταν απρόβλεπτα και σε κάθε περίπτωση πολύ σπάνια. Είναι αυτή η αλήθεια ή η πραγματικότητα ακυρώνει ουσιαστικά το πιο πάνω αφήγημα;
Ας δούμε τα πραγματικά δεδομένα και τις έγκαιρες επισημάνσεις αρμοδίων επιστημόνων και υπηρεσιών:
2.1. Διαβάζουμε σε άρθρο του Δημήτρη Δημητρακόπουλου, Δρος. Υδρογεωλογίας, ΜΜΜM ΕΜΠ, στη σελ. 48 της εφημερίδας «Αμαρυσία», ΣΑΒΒΑΤΟ 23.09.2023 Αρ. φύλλου: 2775 www.amarysia.gr. :
«…Τα τελευταία 150 χρόνια, που διαθέτουμε στοιχεία, υπάρχουν χαρακτηριστικά παραδείγματα μεγάλων καταστροφών στον θεσσαλικό κάμπο. Συγκεκριμένα:
(1) ΛΑΡΙΣΑ 23-10-1883. Υπερχείλιση του Πηνειού, 29 νεκροί, 150 σπίτια κατέρρευσαν.
(2) ΒΟΛΟΣ 13-10-1955. Σφοδρότατη καταιγίδα. Σε λίγες ώρες υπερχείλισαν τα ποτάμια, πνίγηκε ο Βόλος στα λασπόνερα. 27 νεκροί.
(3) ΚΑΡΔΙΤΣΑ 22-10-1994. Βρέχει 2 ημέρες ασταμάτητα. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία τα είχαν ξαναδεί και προέβλεπαν την κατάληξη. Το νερό φθάνει 3 μέτρα. Καρδίτσα, Φάρσαλα, θεσσαλικός κάμπος πνίγηκαν. Το χωριό Μεταμόρφωση ήταν 20 μέρες κάτω από τα νερά.
(4) ΒΟΛΟΣ 9-10-2006. Η μεγαλύτερη καταιγίδα- νεροποντή των τελευταίων 12 ετών στη Μαγνησία και το Βόλο. Ο Βόλος αποκλεισμένος επί μέρες γιατί οι υποδομές καταστράφηκαν, το ρεύμα κόπηκε, κατολισθήσεις (μας θυμίζουν κάτι αυτά από τις πρόσφατες πλημμύρες;), τα παραλιακά χωριά Αγριά, Χόρτο, Λεχώνια καταστράφηκαν κ.λ.π.
(5) ΒΟΛΟΣ 10-12-2009. Πάλι τα ίδια. Ο Βόλος βούλιαξε, σχολεία καταστράφηκαν. Τα αντιπλημμυρικά που έπρεπε να γίνουν δεν είχαν γίνει, 3 νεκροί.
(6) ΘΕΣΣΑΛΙΑ 18-9-2020 ΙΑΝΟΣ. Νέες πλημμύρες και καταστροφές. Υπερχείλιση του Πηνειού (πάλι). Πλημμύρισαν Λάρισα, Βόλος, Καρδίτσα, Φάρσαλα (πάλι), όλος ο κάμπος κάτω από τα νερά (πάλι), 2 νεκροί, τεράστιες καταστροφές (πάλι), υπόσχεση για αντιπλημμυρικά (πάλι).
(7) ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΣΕΠ. 2023. Στο ίδιο έργο θεατές. 17 νεκροί, εκατομμύρια στρέμματα πλημμυρισμένα…». Σε άλλο σημείο του άρθρου αναφέρεται: «.. στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας ειδικά για το Υ.Δ. Θεσσαλίας εγκρίθηκε από το 2018 και έγινε νόμος του κράτους (ΦΕΚ 2685/2018) το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) του Υ.Δ. Θεσσαλίας (EL08). Στη σχετική μελέτη προβλέπονται μέτρα κυρίως για τη μείωση των κινδύνων πλημμύρας κοινά και για τα δεκατέσσερα (14) Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας και πιο συγκεκριμένα μέτρα για:
- Μετριασμό της έκθεσης στην πλημμύρα
- Μείωση της πιθανότητας πλημμύρας
- Ενίσχυση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση των πλημμυρών
- Βελτίωση των μηχανισμών αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών.
Tαυτόχρονα καθορίστηκε Πρόγραμμα Μέτρων, από τα οποία 7 αφορούσαν την Πρόληψη των πλημμυρών, 10 την Προστασία, 7 τα Μέτρα Ετοιμότητας και μόνο 2 την Αποκατάσταση. Δηλαδή το κύριο βάρος δόθηκε (ορθά) στην πρόληψη και ετοιμότητα και όχι στην αποκατάσταση, διότι οι μελετητές, οι υπηρεσίες του Υπουργείου και ο νομοθέτης θεωρούν ότι αν εφαρμοστούν τα προτεινόμενα μέτρα θα μειωθούν τα πλημμυρικά φαινόμενα και οι καταστροφές. Επομένως θα απαιτηθούν λιγότερες επεμβάσεις για την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών.
Με βάση την παραπάνω ανάλυση, οι αρμόδιοι φορείς της Πολιτείας (Δήμοι, Περιφέρεια, Πολιτική Προστασία, Υπουργεία, Κυβέρνηση) ήταν πλήρως ενήμεροι για τα μέτρα που έπρεπε να λάβουν ώστε να αντιμετωπιστούν ή να μετριαστούν οι συνέπειες των αναμενόμενων πλημμυρικών φαινομένων και τα οποία μέτρα περιγράφονται αναλυτικά στις σχετικές μελέτες, περιλαμβάνονται στη νομοθεσία της Ελληνικής Πολιτείας και στις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης..».
Σημειώνεται ότι και για το ΥΔ Δυτ. Μακεδονίας έχει εκπονηθεί αντίστοιχο ΣΔΚΠ και έχει δημοσιευθεί από το 2018 το σχετικό ΦΕΚ (Αρ. Φύλλου 2689 τεύχος Β/6 Ιουλίου 2018), για το οποίο δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική διαχείριση από τις αρμόδιες αρχές. Στο ΦΕΚ αυτό περιλαμβάνονται λεπτομερείς χάρτες με τις δυνητικά θιγόμενες χρήσεις γής, οικονομικές δραστηριότητες και υποδομές στη ζώνη πλημμύρας και χάρτες αποτίμησης των επιπτώσεων πλημμύρας περιοχών της Δυτ. Μακεδονίας για πλημμύρες με περίοδο επαναφοράς Τεπ=50 έτη, Τεπ=100 έτη και Τεπ=1000 έτη και προσδιορίζονται τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή ή μετριασμό των φαινομένων.
2.2. Στη διεθνή σχετική βιβλιογραφία υπάρχουν εδώ και τουλάχιστο 50 χρόνια αξιοσημείωτες αναφορές τόσο για την πρόβλεψη, όσο και για την έγκαιρη αντιμετώπιση και τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων των εν δυνάμει καταστροφικών πλημμυρών. Ενδεικτικά, σταχυολογούμε ορισμένες επισημάνσεις από το βιβλίο ENVIRONMENTAL GEOLOGY, EDWARD A. KELLER, 2nd Edition, 1978:
-Όλες οι ροές, οι οποίες παρακολουθούνται με ειδικές συσκευές που τοποθετούνται σε επιλεγμένα σημεία κατά μήκος των ρεμάτων, ποταμών κλπ., ταξινομούνται και μετρούνται οι παροχές των σε κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο (cms). Οι πλημμύρες καταγράφονται σε ειδικά διαγράμματα παροχής – συχνότητας, όπου απεικονίζονται οι χρονικές επαναλήψεις-επαναφορές (recurrence), δηλ. η περίοδος σε έτη για κάθε πλημμυρική ροή.
-Όσο πιο μακροχρόνια στοιχεία πλημμυρών είναι καταγεγραμμένα, τόσο πιο ακριβής και πιθανή αναμένεται να είναι η πρόβλεψη πλημμυρών. Ωστόσο, σχεδιάζοντας έργα – κατασκευές για πλημμύρες επαναφοράς 10, 25, 50 ή ακόμη και 100 ετών, ή και κάτω από οποιοδήποτε πιθανό μέγιστο μέγεθος πλημμύρας, πρακτικά αναλαμβάνεται ένα υπολογιστικό ρίσκο αφού η πρόβλεψη μιας πλημμύρας δεδομένου μεγέθους βασίζεται σε στατιστική πιθανότητα, κι ως εκ τούτου υπάρχει και στοιχείο τύχης. Θεωρητικά μια πλημμύρα 25 ετών θα συνέβαινε κατά μέσο όρο κάθε 25 χρόνια, ωστόσο θα μπορούσαν να συμβούν 2 πλημμύρες της ίδιας περιόδου μέσα σε ένα χρόνο. Κατά συνέπεια, συμπεραίνουμε ότι όσο συνεχίζουμε να κτίζουμε φράγματα, δρόμους υψηλών ταχυτήτων, γέφυρες, σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις σε περιοχές όπου κατακλύζονται από πλημμύρες, τόσο περισσότερο αναμένονται απώλειες ανθρώπινων ζωών και περιουσιών.
-Στις αστικοποιημένες περιοχές, οι πλημμύρες είναι συνάρτηση της σχέσης ύψους βροχόπτωσης και συντελεστή επιφανειακής απορροής (rainfall – runoff). Σχετική μελέτη για τμήμα της κομητείας Nassau County, N. York, (1969), έδειξε ότι η επιφανειακή απορροή αυξήθηκε κατά 1,1 έως 4,6 φορές συγκριτικά με την προ της αστικοποίησης περίοδο. Οι μεγαλύτερες διαφορές αντιστοιχούν σε μεγαλύτερες καταιγίδες. Υπολογισμοί παροχών απορροής για διαφορετικής χρονικής περιόδου επαναφοράς πλημμυρών και για διάφορους βαθμούς αστικοποίησης, δείχνουν τη δραματική αύξηση της απορροής με την αύξηση του ποσοστού της αδιαπέρατης κάλυψης (πεζοδρόμια, ασφαλτοστρωμένες επιφάνειες, τσιμεντένιες κατασκευές κλπ) και του ποσοστού διαβρεχόμενης έκτασης της αστικοποιημένης περιοχής.
-Από περιβαλλοντική άποψη επιβάλλεται η εκπόνηση ειδικών κανονισμών για τις περιοχές κατάκλυσης από νερά. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αρχίσουμε να «σχεδιάζουμε με τη φύση». Ρεαλιστικά, στις περισσότερες περιπτώσεις η αποτελεσματικότερη και πρακτική λύση είναι ένας συνδυασμός υφιστάμενων φυσικών εμποδίων με τον κανονισμό για τις πλημμύρες, με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις στα ποτάμια συστήματα. Π.χ. αξιόπιστο χαρακτηρισμό της ζώνης κατάκλυσης σε συνδυασμό με κανάλια εκτροπής ή και δημιουργία ανάντη (upstream) δεξαμενών αποθήκευσης νερού που θα επιτρέψουν την κατασκευή μικρότερων καναλιών εκτροπής ή χώρων αποθήκευσης νερού. Σε ένα προκαταρκτικό στάδιο πρέπει να κατασκευαστούν οι χάρτες πλημμυρών μιας περιοχής για τα τελευταία 100 χρόνια. Σημειώνεται ότι οι χάρτες με Τεπ=100 έτη έχουν κατασκευστεί για την Ελλάδα από το 2018, όπως αναφέρθηκε στα πλαίσια της εκπόνησης των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας – ΣΔΚΠ. Οι χάρτες αυτοί και τα ΣΔΚΠ είναι χρήσιμοι για την εκπόνηση κανονισμού χρήσεων γης, ανάπτυξη, δημιουργία πάρκων κλπ., προσδιορίζοντας όχι μόνο τις μελλοντικές χρήσεις γης στις περιοχές κατάκλυσης, αλλά και την ενημέρωση, τις οδηγίες και τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του πληθυσμού σε περίπτωση πλημμυρών. Στη Μεγ. Βρετανία για παράδειγμα έχουν τοποθετηθεί πινακίδες σε κεντρικά σημεία με οδηγίες προς τους κατοίκους για χώρους που θα καταφύγουν και περιοχές που θ αποφύγουν σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων.
3. ΣΥΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Από όλα τα προαναφερθέντα γίνεται φανερό ότι η αβελτηρία των αρμοδίων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης στην έγκαιρη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων και την κατασκευή των απαραίτητων έργων είναι η πραγματική αιτία της εθνικών διαστάσεων καταστροφής από τις πρόσφατες πλημμύρες της Θεσσαλίας. Η επιστημονική γνώση υπάρχει στη χώρα, οι επιστήμονες προειδοποίησαν εγκαίρως, αλλά δυστυχώς δεν εισακούεται η γνώμη τους στον αναγκαίο βαθμό από τους αρμοδίους.
Η επίκληση της κλιματικής αλλαγής δεν εξιλεώνει τους κρατούντες από τις ιστορικές ευθύνες τους στην άστοχη διαχείριση της πρόωρης και βίαιης απολιγνιτοποίησης της χώρας που διαλύει τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό στη Δυτ. Μακεδονία. Παρόμοια, η επίκληση της απρόβλεπτης και σπάνιας καταιγίδας – νεροποντής, οφειλόμενης (;) στην κλιματική αλλαγή, δεν συνάδει με το πλούσιο ιστορικό των πλημμυρών πολύ μεγάλης κλίμακας στη Θεσσαλία κατά τα τελευταία 150 χρόνια. Αναμένεται η αποκάλυψη και η εκτίμηση των πραγματικών διαστάσεων της πρόσφατης καταστροφικής πλημμύρας. Πάνω, όμως, απ’ όλα προέχει η ανάληψη πρωτοβουλιών από τις τοπικές κοινωνίες για να επιβάλουν τις αποφάσεις εκείνες που θα δώσουν οριστικές λύσεις σύμφωνα με τις απόψεις των υπεύθυνων επιστημονικών φορέων κι όχι των ανεύθυνων πολιτικάντηδων.
«..το λαό τον βοηθάς όχι όταν τον χαϊδεύεις, αλλά όταν τον εκπαιδεύεις. Μόνο η παιδεία θα μπορούσε να διορθώσει τα πράγματα σε τούτον τον άθλιο κόσμο, τον γεμάτο όχι μόνο από άθλιους ιεροεξεταστές, αλλά και από πανάθλιους σκλάβους εθελοντές, έτοιμους να υποταχτούν στον κάθε ισχυρό..» έγραψε προ 30ετίας σε βιβλίο του πολύ γνωστός στο πανελλήνιο εκλιπών πολυτάλαντος δυτικομακεδόνας.
ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
τ. Δ/ντης ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ, τ. μέλος ΔΣ ΔΕΗ ΑΕ
Κοζάνη 05-09-2023
Συνημμένα: (δημοσιεύτηκαν στα sites energypress.gr, vetonews.gr, kozanimedia.gr και kozanitv.gr)
1.Πρόωρη Απολιγνιτοποίηση με τη Δυτ. Μακεδονία «διασωληνωμένη» στη….ΜΕΘ!! (11-06-2023)
2.Οκτώ (8) Ερωτήσεις για την Πρόωρη και Βίαιη Απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας (11-02-2023)
Διάγραμμα 1: Εγχώριοι και Εισαγόμενοι Ηλεκτρενεργειακοί Πόροι (2015-2022)
