Διαβάζω σήμερα στο kozan.grτην ανακοίνωση της Οικολογικής Κίνησης και τις ενστάσεις που εγείρει για την ίδρυση Τεχνολογικού Πάρκου καινοτομίας και κυκλικής οικονομίας, που σύμφωνα με ανακοίνωση του Περιφερειάρχη Δ.Μ και του Αν. Υπουργού Περιβάλλοντος θα εγκατασταθεί στα Καμβούνια.
Παρακολουθώ επίσης με ενδιαφέρον την αντιπαράθεση που αναπτύσσεται για το ποια περιοχή είναι πληττόμενη και ποια όχι και με βάση αυτό ποιες περιοχές δικαιούνται χρήματα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ).
Διαπιστώνω όμως μια ιδιαίτερη ευαισθησία-άρνηση της Οικολογικής Κίνησης για χρήματα του ΤΔΜ, που προορίζονται να κατευθυνθούν σε άλλες περιοχές εκτός ενεργειακών δήμων.
Ας συμφωνήσω για χάρη της συζήτησης ότι οι πόροι του ΤΔΜ με βάση την απόφαση των οργάνων της Ε.Ε προορίζονται για περιοχές που έχουν υποστεί τις συνέπειες της χρήσης λιγνίτη.
Με βάση την αρχή αυτή ο δήμος Σερβίων-Βελβεντού μπορεί να θεωρηθεί πληττόμενος (έχει υποστεί τις συνέπειες της χρήσης λιγνίτη), για τους παρακάτω λόγους:
1. Η μονοκαλλιέργεια της ΔΕΗ όλα αυτά τα χρόνια (από το 1980 και μετά), οδήγησε σε μαρασμό- για να μην πούμε για εξαφάνιση- κάθε άλλης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας τόσο σε επίπεδο νομού, όσο και ιδιαίτερα στις φτωχές περιοχές του νομού Κοζάνης, δηλαδή τους δήμους Σερβίων-Βελβεντού όσο και τον δήμο Βοίου, που είχαν ως συνακόλουθη συνέπεια την πληθυσμιακή και οικονομική συρρίκνωση των δύο αυτών δήμων.
Με την έννοια αυτή και οι δύο δήμοι είναι πληττόμενοι. Αυτός είναι άλλωστε ο κύριος λόγος που οι δήμοι αυτοί συμπεριλήφθηκαν, και πολύ σωστά, στην κατανομή του Ειδικού Ανταποδοτικού Τέλους (ΕΑΠ) –του γνωστού Πόρου δηλαδή- με σημαντικά ποσοστά, 7% περίπου για τον δήμο Βοίου και 5% για τον δήμο Σερβίων-Βελβεντού.
Άρα οποιαδήποτε χρηματοδότηση έρχεται στην περιοχή (όπως αυτή του ΤΔΜ) για την άμβλυνση των επιπτώσεων από την χρήση του λιγνίτη, προφανώς και πρέπει να περιλαμβάνει και τους δύο δήμους Σερβίων-Βελβεντού και Βοίου.
2. Ειδικότερα τώρα για τον δήμο Σερβίων-Βελβεντού
Α. Στην εδαφική περιοχή του δήμου λειτουργούν δύο ορυχεία, τα οποία παράγουν πάνω από 1.0 εκ. τόνους λιγνίτη, οι οποίοι κατευθύνονται για την τροφοδοσία των σταθμών της ΔΕΗ, Καρδιάς, Αμυνταίου και Φλώρινας. Η παραγωγή αυτή αποτελεί το 4% της συνολικής παραγωγής λιγνίτη της ΔΕΗ και το 10% περίπου των αναγκών των προαναφερθέντων σταθμών.
Γιατί λοιπόν ο δήμος Σερβίων-Βελβεντού με 1.0 εκ. τόνους λιγνίτη να μην είναι πληττόμενος και να είναι πληττόμενος ο δήμος Φλώρινας (εξ αιτίας της Αχλάδας) με παραγωγή 2.0 εκ. τόνους λιγνίτη τον χρόνο.
Β. Η λίμνη Πολυφύτου, για την κατασκευή της οποίας κατακλύστηκαν περίπου 75.000 στρέμματα (εκ των οποίων τα 56.000 στρ. ανήκαν στον δήμο Σερβίων-Βελβεντού και τα υπόλοιπα 19.000 στρ. στον δήμο Κοζάνης) των πιο παραγωγικών εκτάσεων της περιοχής, τροφοδοτεί όλους τους σταθμούς της ΔΕΗ με εκατ. κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο, για την ψύξη των σταθμών αυτών.
Χωρίς το νερό αυτό δεν υπάρχει σταθμός, δεν υπάρχει εργοστάσιο, δεν υπάρχουν ορυχεία.
Άρα γιατί να μην θεωρείται πληττόμενη η περιοχή της λίμνης Πολυφύτου σε σχέση με την λειτουργία των σταθμών και των ορυχείων λιγνίτη, αφού η ύπαρξη της λίμνης Πολυφύτου αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας τους;
Γ. Όλα τα προαναφερθέντα αποτελούν στοιχεία μιας ολοκληρωμένης μελέτης που είχαμε υποβάλλει προς το Περιφερειακό Συμβούλιο το 2013 κατά την συζήτηση για το αίτημα του δήμου Σερβίων-Βελβεντού, να θεωρηθεί ο δήμος Σερβίων-Βελβεντού πληττόμενος.
Με βάση αυτή την μελέτη ο δήμος μας πρέπει να θεωρηθεί πληττόμενος και να συμμετέχει στις οποιεσδήποτε χρηματοδοτήσεις και προσλήψεις της ΔΕΗ σε ποσοστό περίπου 8%.
Δ. Αν δει κανείς από ψηλά τις κατευθύνσεις των ρύπων των καμινάδων των ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, Καρδιάς και παλαιότερα της Πτολεμαίδας, θα διαπιστώσει ότι οι περιοχές που πλήττονται σε μεγάλο βαθμό είναι αντίστοιχα η περιοχή του Βελβεντού, των Σερβίων και των περιχώρων και των Καμβουνίων.
Με βάση λοιπόν όλα τα παραπάνω ο δήμος μας όχι μόνο πρέπει να θεωρηθεί πληττόμενος όσον αφορά τις δραστηριότητες του λιγνίτη, αλλά και να καταστεί ισότιμος μέλος του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Η ένταξη του δήμου Σερβίων-Βελβεντού ως πληττόμενου αφορά και τις παραλίμνιες περιοχές του δήμου Κοζάνης.
Καλόν είναι λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί στις όποιες διατυπώσεις απόψεων, ιδιαίτερα αν αυτές υποκρύπτουν ή προδηλώνουν ευθαρσώς τοπικισμούς και στείρους ανταγωνισμούς.
Ο νομός δεν αποτελείται μόνο από την Κοζάνη.
Κανένα αστικό κέντρο δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να επιβιώσει χωρίς περιφέρεια.
Εν προκειμένω η Κοζάνη δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την επιβίωση των Σερβίων και του Βοίου.
Προσθήκη 23.1.2019
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ: Απάντηση στον κ. Κωνσταντόπουλο και στα παράπονα εκ Σερβίων για το Τεχνολογικό Πάρκο που θα γίνει με λεφτά του Ταμείου λιγνιτικών δήμων
Σε μια όντως ΗΡΕΜΗ απάντηση (σε αντιδιαστολή με αήθεις ή και ανώνυμες επιθέσεις άλλων) ο κ. Κωνσταντόπουλος διαφώνησε μαζί μας και συμφώνησε με τον Περιφερειάρχη να ιδρυθεί Τεχνολογικό Πάρκο κυκλικής οικονομίας στα Καμβούνια. Όμως τα σχόλιά του αφορούσαν μόνο δύο σημεία του θέματος: Την έδρα και το χρήμα. Ως υποψήφιος δήμαρχος Σερβίων-Βελβεντού (;) ήταν αναμενόμενο να υπερθεματίσει αβλεπί στην επιλογή του δήμου του ως έδρας του «Πάρκου» με χρηματοδότηση (παράτυπη κατ’ εμάς) από το ΕΤΔΜ, δηλ. το Ταμείο που συστάθηκε μόνο για τους 5 λιγνιτικούς – ηλεκτροπαραγωγούς δήμους (Φλώρινα, Αμύνταιο, Εορδαία, Κοζάνη, Μεγαλόπολη).
Θα περιμέναμε όμως να ακούσουμε τη γνώμη του κ. Κωνσταντόπουλου και για τα υπόλοιπα σημεία που θίξαμε: Θεωρεί ορθό πριν ακόμα εκδοθεί η σχετική ΚΥΑ για τη λειτουργία του Ταμείου να μοιράζονται τα χρήματά του ; Θεωρεί δεοντολογικό να προκαταλαμβάνεται η Διοίκηση του Ταμείου πριν ακόμη .. γεννηθεί ; Θεωρεί λογικό να μην ζητείται καν η γνώμη του Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας ; Θεωρεί ότι για την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας πρέπει να ιδρυθεί ένα ακόμη «Πάρκο» κατά τα πρότυπα διαφόρων «Κέντρων» επιχειρηματικότητας ή καινοτομίας που υπολειτούργησαν ή απέτυχαν και πήγε η χρηματοδότησή τους στο βρόντο ;
Όλα αυτά είναι ασήμαντα θέματα ; Ή το μόνο που τελικά ενδιαφέρει είναι τι θα πάρει από το δημόσιο χρήμα ο κάθε δήμος, χωρίς να νοιαζόμαστε πόσο απαραίτητο είναι ένα έργο κατά το γνωστό «έργα να‘ναι κι ό,τι να‘ναι»;
Η Οικολ. Κίνηση το πρώτο και κύριο που είπε ήταν να ΜΗΝ γίνει καθόλου το Τεχν. Πάρκο ως αχρείαστο. Ούτε στην Κοζάνη ούτε στα Καμβούνια. Πουθενά. Το ίδιο θα λέγαμε αν ζούσαμε στα Ψαχνά Ευβοίας ή στους Δελφούς, εκεί δηλαδή κι όπου αλλού νομοθετήθηκαν προχτές από τον Υπουργό Παιδείας κ. Γαβρόγλουμια σειρά παρόμοια «επιστημονικά Κέντρα» και δεκάδες Τμήματα ΑΕΙ, εντελώς πρόχειρα και σαφώς προεκλογικά στο όνομα της «συγχώνευσης» των ΑΕΙ (η οποία κατάντησε .. ξεχείλωμα).
Με αυτή τη λογική βάλαμε σε δεύτερη μοίρα την επιλογή της έδρας, λέγοντας ότι εαν -παρά τις ενστάσεις- γίνει το «Πάρκο», τότε τα Καμβούνια δεν είναι η κατάλληλη τοποθεσία.
Δυστυχώς ο διάλογος από πλευράς αναγνωστών και αιρετών περιορίστηκε μόνο στην έδρα και φυσικά εκφυλίστηκε σε έναν άγονο τοπικισμό.
Αναγκαστικά θα μπούμε λοιπόν και σε αυτό το ..λούκι, δηλ. στο αν «δικαιούνται» τα Σέρβια λεφτά από τον Τοπικό Πόρο (και άρα κι από το νέο Ταμείο για τις λιγνιτικές περιοχές) και αν οι παραλίμνιοι δήμοι πρέπει να πάρουν αντιπαροχές από τη ΔΕΗ που αντλεί νερά από το ποτάμι (τους !). Θα απαντήσουμε βέβαια πολύ επιγραμματικά και χωρίς να επανέλθουμε, γιατί αυτή η κόντρα δεν βοηθά καθόλου να πάμε μπροστά. Έχουμε και λέμε λοιπόν:
1) Ποιος θεωρείται «ενεργειακός δήμος». Κατά τη γνώμη μας ο όρος είναι λάθος για να χαρακτηρίσει τους 5 δήμους (Κοζάνη, Εορδαία, Αμύνταιο, Φλώρινα, Μεγαλόπολη) που φιλοξενούν τα εργοστάσια της ΔΕΗ. Στην Ευρώπη ο συνήθης όρος είναι «coalregions» και επομένως κι εδώ θα μπορούσαμε να τους ονομάσουμε «λιγνιτικούς δήμους ή περιοχές». Κι αυτό διότι «ενεργειακοί δήμοι» είναι μια «ξεχειλωμένη» έννοια όπου χωρά σχεδόν όλη η Ελλάδα, αφού οι περισσότεροι δήμοι έχουν στην επικράτειά τους ένα υδροηλεκτρικό ή ένα αιολικό. Ο όρος «ενεργειακοί δήμοι» βέβαια υπάρχει στο σχετικό νόμο για το ΕΤΔΜ και για αυτό τον υιοθετήσαμε, αφού -καλώς ή κακώς- έχει πολιτογραφηθεί και νομοθετηθεί έτσι.
2) Ανήκει ο δήμος Σερβίων Βελβεντού στην κατηγορία των λιγνιτικών δήμων ; Οχι. Έχει μεν έχει κάρβουνο, αλλά δεν είναι ηλεκτροπαραγωγός δήμος. Τα επιχειρήματα ότι η ΔΕΗ αντλεί νερό από τον Αλιάκμονα ή ότι παίρνει λίγο κάρβουνο από τα Σέρβια είναι χλωμά και δεν μπορούν να στηρίξουν «αντιπαροχές». Πρώτα από όλα το νερό είναι δημόσιο αγαθό, δεν ανήκει σε κανέναν δήμο. Η άδεια στους χρήστες (βιομηχανία, αγρότες) δίνεται από τα αρμόδια Υπουργεία κι όχι τους ΟΤΑ. Αν δεχτούμε τη λογική των «αντιπαροχών» έπρεπε όλοι οι δήμοι κατά μήκος του Αλιάκμονα (καμιά 20ριά) να ζητήσουν ανταλλάγματα ακόμη κι από τη ..Θεσ/νίκη που πίνει νερό από το ποτάμι (τους) !
Ομοίως με το κάρβουνο: Η ΔΕΗ κατά καιρούς καλύπτει ΕΚΤΑΚΤΩΣ τις ανάγκες της παίρνοντας μικροποσότητες από μακρινές αποστάσεις (και από τα Σέρβια). Αυτό δεν δικαιολογεί ανταλλάγματα. Κάποτε έγιναν και εισαγωγές κάρβουνου από Βουλγαρία. Μήπως να τους στέλναμε κι αυτούς ένα ..μερίδιο από τον Τοπικό Πόρο για λόγους «ισονομίας» ;
Σχετικό είναι και το θέμα με τα ορυχεία ΛΑΡΚΟ και ΜΕΤΕ που πρέπει να παρέχουν αντισταθμιστικά οφέλη (π.χ μεταλλευτικά δικαιώματα) στους οικείους δήμους. Εδώ αποκλειστικός δικαιούχος πρέπει να είναι τα Σέρβια. Καμία αντίρρηση. Αν όμως υιοθετούσαμε τη λάθος λογική «συνέταιροι σε όλα» που επικαλούνται οι αιρετοί των Σερβίων, τότε θα έπρεπε τα Σέρβια να δίνουν ένα μέρος των μεταλλευτικών δικαιωμάτων τους στην Κοζάνη –Εορδαία - Φλώρινα, αφού οι δήμοι αυτοί «δίνουν» στα Σέρβια ένα ποσοστό των αντισταθμιστικών (Τοπικός πόρος) που τους χορηγεί η ΔΕΗ.
3) Τοπικός Πόρος. Τον διεκδικήσαμε πριν 25 χρόνια περίπου για όλους τους λιγνιτικούς δήμους ως Περιβαλλοντικό Τέλος για έργα ποιότητας ζωής. Στην πορείαμετατράπηκε σε«Πόρο Ανάπτυξης»και εκτροχιάστηκε αρκετές φορές σε ψηφοθηρικές δράσεις. Γι’ αυτό και τελικά καταφύγαμε, ως Οικολ. Κίνηση, στο δικαστήριο, έχοντας απέναντι όλους τους φορείς της Κοζάνης (σσ. Για ποιον «τοπικισμό» μας πυροβολείτε ;). Η διασπάθιση του Πόρου δεν έγινε μόνο εντός του ενεργειακού λεκανοπεδίου, αλλά επεκτάθηκε και σε άλλους δήμους, Βόιο, Σέρβια κλπ. («δώσε και μένα μπάρμπα»). Και μάλιστα αυτές οι εκτροπές κατοχυρώθηκαν με υπουργικές αποφάσεις. Έτσι το Βόιο παίρνει το 7% του Πόρου, τα Σέρβια 5%, οι Πρέσπες δεν ξέρω πόσο και πάει λέγοντας. Συμφωνούμε ότι αυτοί είναι οι αριθμοί, κ. Κωνσταντόπουλε, αλλά διαφωνούμε στο σκεφτικό τους, δηλ. να χαρίζεται ο Πόρος σε δήμους που δεν παράγουν ούτε μια λιγνιτική κιλοβατώρα.
Και φυσικά ενός κακού μύρια έπονται. Οι εν λόγω δήμοι πιέζουν να ισχύσει η ίδια μοιρασιά και στο νέο Ταμείο ΕΤΔΜ. (Με την ευκαιρία αναφέρουμε και το εξής παράδοξο: Στην Αρκαδία ο νόμος για το ΕΤΔΜ ορίζει ρητά ότι δικαιούχος είναι ο δήμος Μεγαλόπολης (όχι ο Νομός Αρκαδίας), ενώ εδώ σκορπά τα χρήματα σε ολόκληρους νομούς κι όχι μόνο τους συγκεκριμένους δήμους. Γιατί; Εκλογές γαρ και οι Περιφέρειες χωρίζονται σε «δικές μας» και «δικές τους»..)
4) Ο ισχυρισμός ότι οι περιοχές Βοίου, Σερβίων κλπ «ερήμωσαν λόγω ΔΕΗ», προφανώς δεν ισχύει. Έχουμε μια χρόνια αντιπαράθεση με ΔΕΗ για θέματα περιβάλλοντος, υγείας, ΑΠΕ κλπ, αλλά μην ..το βγάλουμε τα μάτια. Η ΔΕΗ συνέβαλε στην απασχόληση και ειδικά στο δευτερογενή τομέα, όπου το 46 % των θέσεων εργασίας είναι ΔΕΗ. Δούλεψαν και άτομα από τους γύρω δήμους και περιοχές. (Ο ίδιος ο κ. Κωνσταντόπουλος εργάζεται στη ΔΕΗ όντας δημότης Σερβίων). Βέβαια χάθηκαν και θέσεις εργασίας στον πρωτογενή τομέα, αλλά συμψηφιστικά το ισοζύγιο είναι πάλι θετικό. Ας μην υιοθετούμε λοιπόν τραβηγμένες απόψεις για να αποδείξουμε ότι ο κάθε δήμος της Δυτικής Μακεδονίας είναι πληττόμενος από τη ΔΕΗ. Ναι μεν οι όμοροι δήμοι επηρεάστηκαν ή αδικήθηκαν (ειδικά το Βελβεντό) στις απαλλοτριώσεις σε σχέση με τα πληττόμενα χωριά της Κοζάνης, αλλά αυτό που συζητάμε σήμερα είναι πώς πρέπει να αξιοποιηθεί το ΕΤΔΜ από τους λιγνιτικούς δήμους κι όχι πώς θα το μοιράσουμε σε όσους αδικήθηκαν στη Δυτ. Μακεδονία τα τελευταία 40 χρόνια ή ποιοι είναι πιο αδικημένοι ..από τους αδικημένους σε κάθε δήμο (το Βελβεντό ή τα Σέρβια;) Η ατέρμονη παρελθοντολογία δεν βοηθά να λύσουμε τα προβλήματα του αύριο.
Και επιτέλους ας μιλήσουν και οι δικαιούχοι δήμοι του ΕΤΔΜ (Κοζάνη, Εορδαία κ.α).
Αυτοί είναι που θα παίξουν μπάλα. Εμείς απλώς είμαστε στην κερκίδα (και μάλιστα στο ..πέταλο !)
Λ. Τσικριτζής, Πρόεδρος Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης 22-1-2019