Για τα χωριά των Καμβουνίων
Μαζί με τις ευχαριστίες μου σε όσους με στήριξαν, θα προσπαθήσω να αναδείξω ορισμένες πτυχές της Ελληνικής υπαίθρου. Περιοδεύοντας λοιπόν στα χωριά της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου με το συνδυασμό «Αλλάζουμε εποχή» υποστηριζόμενο από το ΣΥΡΙΖΑ, διαπιστώναμε καθημερινά το κοινωνικό και κεφαλαιουχικό έλλειμμα της υπαίθρου.
Ετσι μόνο εξηγείται η αντίδραση των ψηφοφόρων στις πρόσφατες εκλογές και ιδιαίτερα τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών.
Δέσμιοι μέχρι τώρα, οι εκλογείς, από τα δύο κόμματα εξουσίας που διακυβέρνησαν τη χώρα και τον τόπο, δεν αντιδρούσαν στις πολιτικές υπανάπτυξης. Η σημερινή κρίση, εκτός από τα κακά που επέφερε στην κοινωνία, έφερε και κάποια καλά. Απελευθέρωσε το θυμικό του πολίτη και τον οδήγησε να δει την πραγματικότητα και να κρίνει με πολιτικό ένστικτο και όχι με ιδιοτέλεια. Τιμωρώντας οτιδήποτε και οποιονδήποτε θύμιζε το πρόσφατο παρελθόν.
Για του λόγω του αληθές θα αναφερθώ μόνο σε μία περίπτωση, στην περιοχή των Καμβουνίων όπου η υπανάπτυξη είναι πλέον εμφανής και ιδιαίτερα ο κλάδος της κτηνοτροφίας και η περιβόητη διαχείριση των βοσκοτόπων.
Τα ίδια προβλήματα, τα ίδια αιτήματα έρχονταν και ξαναέρχονταν στην κουβέντα, από χωριό σε χωριό, από καφενείο σε καφενείο πανομοιότητα με αυτά που αναφέρει στο βιβλίο του ο μεγάλος συνεταιριστής και καθηγητής Σταύρος Μαριάδης, πριν από 30 ακριβώς χρόνια, όταν βρέθηκε στην περιοχή για τις ανάγκες εκπόνησης ενός αναπτυξιακού σχεδίου.
Τα ίδια προβλήματα εδώ και 30 χρόνια παραμένουν άλυτα και συνεχίζουν να παραμένουν αιτήματα των κατοίκων. Να γιατί ο κόσμος ψήφισε μ’ αυτό τον τρόπο.
Ας απολαύσουμε όμως ορισμένα κείμενα που σταχυολόγησα από αυτό το βιβλίο.
«……..Ήταν η πρώτη φορά που γνωρίζαμε από κοντά την περήφανη και δυναμική αυτή περιοχή (εννοεί τα χωριά των Καμβουνίων), οτην οποία καθόλου τυχαία γεννήθηκε ανατράφηκε και «έδρασε» η πολυσυζητημένη εκείνη μορφή του, κατά τ’ άλλα «συμπαθέστατου» ληστή των ομώνυμων βουνών, Γιανκούλα.
Πρόκειται πράγματι για μια πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή με δυναμικούς ανθρώπους, οι οποίοι ξέρουν γιατί ζουν και παραμένουν ακόμα στην υπερήφανη αυτή γωνιά των Καμβουνίων. Ξέρουν επίσης τι ζητάνε για να συνεχίσουν την παραμονή τους στην περιοχή αυτή, στην οποία οι συνθήκες διαβίωσης είναι κάτι περισσότερο από σκληρές. Γνωρίζουν ακόμα ότι αυτά που ζητάνε για να παρατείνουν εκεί ψηλά τη ζωή τους δεν είναι καθόλου πολλά, γι’ αυτό και επιμένουν ακόμα, ευελπιστώντας ότι σύντομα θ’ ακούσουν τις κραυγές τους κάποια υπεύθυνα αυτιά πριν ακόμα είναι αργά. Δηλαδή πριν και αυτοί, εξαντλώντας τα όρια της υπομονής τους, πάρουν των ματιών τους κα ακολουθήσουν τους άλλους συγχωριανούς τους προς την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση, αφήνοντας έρημη μια τόσο ιστορική περιοχή των ελληνικών «αλπικών» οροσειρών.
Τα έργα υποδομής είναι σχεδόν ανύπαρκτα στην περιοχή αυτή, γι’ αυτό και θεωρείται από τους κατοίκους της σαν μια από τις λίγες υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας.
Όπως διαπιστώθηκε, η μόνη σοβαρή υποδομή στην περιοχή αυτή είναι μέχρι στιγμής το ακλόνητο ηθικό των κατοίκων της και αυτό εκφράζεται με την βαθιά αγάπη προς τον τόπο τους, τον οποίο θέλουν να υπερασπισθούν μέχρις εσχάτων πριν ακόμα τον εγκαταλείψουν.
Την αγάπη προς τον τόπο τους οι κάτοικοι των Καμβουνίων την εκδηλώνουν έμπρακτα με το να παραμένουν ακόμα στις εστίες τους, παρ’ όλο που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για ποιότητα ζωής εκεί, είτε οικονομικής είτε κοινωνικής και τούτο γιατί το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στην περιοχή βρίσκεται σε απελπτιστικά επίπεδα. Σύμφωνα με κάποιους πρόχειρους υπολογισμούς σε ορισμένες Κοινότητες (Λιβαδερό, Ακρη), το εισόδημα αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 70 χιλ. το χρόνο (!), όταν σε επίπεδο χώρας το αντίστοιχο εισόδημα βρίσκεται γύρω στις 280 χιλιάδες δραχμές.
Με ένα τέτοιο λοιπόν εισόδημα τι κοινωνική ζωή μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι αυτοί, όταν για οποιαδήποτε διασκέδαση θα πρέπει να κατέβουν στα Σέρβια ή Κοζάνη, διανύοντας μια απόσταση, κατά περίπτωση, από 20 μέχρι 70 χιλιόμετρα; Ετσι η μόνη διασκέδαση για μεν τους άνδρες παραμένει το παραδοσιακό καφενείο του χωριού, για δε τις γυναίκες το σπίτι.
Είναι γνωστό, ότι σε πολλές άλλες ορεινές περιοχές με παρόμοιες συνθήκες, οι κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει από καιρό ομαδικά τα χωριά τους με αποτέλεσμα να ερημωθούν τελείως, ή να έχουν παραμείνει σ’ αυτά μόνον οι εκπρόσωποι της τρίτης και πάνω ηλικίας.
Πρέπει Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς να φροντίσουν, ώστε να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Διότι μετά ακολουθεί ένα δυσάρεστο στάδιο που ονομάζεται Πολύ αργά για οποιαδήποτε μετάνοια.
…..Η προσοχή μας θα πρέπει να στραφεί προς τους βοσκοτόπους. Αυτούς υποχρεωτικά πρέπει να δούμε ως υποδομή, που έχει ανάγκη από βελτίωση, διότι η οικονομία της περιοχής βασίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία. Οι βοσκότοποι των Καμβουνίων πέρα από το γεγονός ότι και αυτοί είναι άγονοι, υπερβόσκονται από τα ζώα με αποτέλεσμα να μην μπορούν ν’ ανταποκριθούν όλη τη χρονιά στις απαιτήσεις του ζωικού πληθυσμού. Έτσι σε κάποια εποχή πολλοί κτηνοτρόφοι αναγκάζονται να μετακινήσουν τα ζώα τους σε αποστάσεις 60 και 80 χιλιομέτρων προς τα πεδινά, για ν’ αντιμετωπίσουν την έλλειψη της βοσκοτροφής. Εδώ λοιπόν θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια από την Πολιτεία και τα επιστημονικά ιδρύματα για την βελτίωση της βοσκοϋποδομής, η οποία θα σημάνει τα μέγιστα για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και γενικά για την οικονομία της περιοχής…….
…..Οι κάτοικοι των Καμβουνίων είναι περήφανοι σαν τις κορφές των ομώνυμων βουνών τους, τις οποίες δεν εγκαταλείψαν ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Αυτές τις περήφανες οροσειρές θέλουν να ξαναζωντανέψουν οι κάτοικοι τους για να διατηρήσουν το μεγαλείο τους. Θέλουν να ζήσουν μ΄αυτές, αλλά δυσκολεύονται. Δεν είναι δυνατό ν΄αντέξουν για πολύ ακόμα, όσο κι΄αν είναι δεμένοι μαζί τους. Τα περιθώρια στένεψαν.
Για την προσπάθεια τους αυτή, οι Καμβουνιώτες δεν ζητάνε ελεημοσύνη. Ωστόσο, είναι πολύ περήφανοι για να δεχθούν τον οίκτο αποποιονδήποτε, όπως δεν τον δέχθηκαν ποτέ και οι πρόγονοι τους, οι οποίοι επί αιώνες φύλαγαν χωρίς φύλακτρα την κληρονομιά της ελληνικής αυτής γωνιάς. Ζητάνε την ισότιμη μεταχείριση σε σύγκριση με άλλες περιοχές της χώρας. Δεν ζητάνε τίποτε περισσότερο από κάποια βασικά έργα υποδομής, που τους είναι απόλυτα απαραίτητα, για να μπορέσουν πρώτα να καλλιεργήσουν τη γή τους.
Μήπως λοιπόν με την ευκαιρία αυτή θα μπορούσαμε να τονίσουμε ότι η όλη κατάσταση των Καμβουνίων αποτελεί κλασική περίπτωση για την προσέλκυση του ΕΟΚκικού ενδιαφέροντος και για την εκπλήρωση της αποστολής των Κοινοτικών Ταμείων;»
Οι υπογραμμίσεις δικές μας.
Μιμίκος Κώστας
με το συνδυασμό «Αλλάζουμε εποχή»