Μετά την άτακτη φυγή του στρατού μας από τα εδάφη της Μικράς Ασίας και τον σφαγιασμό του ελληνισμού αυτής, οι νικητές του Α΄ μεγάλου πολέμου του 20ου αιώνα έσπευσαν να υπογράψουν συμφωνία με την Τουρκία, του Μουσταφά Κεμάλ πλέον και όχι του σουλτάνου.
Αυτή υπογράφηκε στις 25 Σεπτεμβρίου και είναι γνωστή ως συνθήκη των Μουδανιών. Πριν ακόμη αφιχθούν στη σύσκεψη οι εκπρόσωποι της Ελλάδος οι «σύμμαχοι» έκαναν αποδεκτή την απαίτηση των Τούρκων να αποσυρθεί ο ελληνικός στρατός από την Ανατολική Θράκη. Αυτό συνεπαγόταν την προσφυγοποίηση ακόμη 250.000 Ελλήνων της περιοχής. Στην άρνηση των Ελλήνων να αποδεχθούν τον όρο ασκήθηκαν έντονες πιέσεις. Μάλιστα παρενέβη και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για να πεισθεἰ η προσωρινή ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί τον όρο! Ο Βενιζέλος ήταν απών κατά το μακρό διάστημα της μεγάλης δοκιμασίας του στρατού μας, λόγω της αφροσύνης των φιλοκωνσταντινικών αντιπάλων του (ο όρος φιλοβασιλικός δεν απηχεί την πραγματικότητα, καθώς φιλοβασιλικός ήταν και ο Βενιζέλος). Δεν έπραξε ουδέν προς τους ισχυρούς «φίλους» του, ώστε να παρέμβουν, για να αποφευχθεί η ατίμωση και ο αφανισμός των ομογενών μας της Ιωνίας. Στις εκκλήσεις των μελών της «Μικρασιατικής Ἀμυνας» (πρόεδρος αυτής ο εθνοϊερομάρτυς μητροπολίτης Χρυσόστομος) για υποστήριξη, προκειμένου να οργανώσουν την άμυνα στην περιφέρεια Σμύρνης, έδωσε τη συμβουλή να συνεργασθούν με τον ανεκδιήγητο αρμοστή Σμύρνης, πρόσωπο της επιλογής του και μη αντικατασταθέντα από τους φιλοκωνσταντινικούς, που είχαν σπεύσει να αντικαταστήσουν τους πλείστους των αξιωματικών του στρατού μας. Και ο Στεργιάδης, που είχε έλθει κατ’ επανάληψη σε σύγκρουση με τους ομοεθνείς μας στη Σμύρνη, αφού εισηγήθηκε στην κυβέρνηση της Αθήνας την απαγόρευση αναχώρησης των ομοεθνών μας, που δεν έφεραν ελληνικό διαβατήριο, και η πρότασή του έγινε δεκτή, αναχώρησε, αφού παρέλαβε όλη την οικοσκευή του, με τη βοήθεια αγήματος του βρετανικού στρατού. Τώρα ο Βενιζέλος εμφανιζόταν και πάλι, τρέφοντας βάσιμες ελπίδες ότι δινόταν η ευκαιρία να διαδραματίσει σημαντικό πολιτικό ρόλο. Τί θα ήταν για την «ένδοξη» Ελλἀδα 250.000 επί πλέον πρόσφυγες. Η κυβέρνηση της συμφοράς όμως είχε δηλώσει στον Στεργιάδη ότι αδυνατούσε να διαθρέψει 500 ορφανά, που έπρεπε να μεταφερθούν στην Ελλάδα!
Σταμάτησαν, με την υπογραφή της συνθήκης, τα δεινά των εγκαταλειφθέντων στην εκδικητική μανία των Τούρκων ομοεθνών μας, στρατιωτικών και αμάχου πληθυσμού; Ασφαλώς όχι. Μόλις τον Δεκέμβριο του 1922 η Τουρκία απάντησε στις εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για γνωστοποίηση της τύχης των αιχμαλώτων του στρατού μας. Και ενώ ο υπολογισμός από πλευράς του ελληνικού Επιτελείου ξεπερνούσε τις 55.000 χιλιάδες, οι Τούρκοι αντέτειναν ότι δεν ξεπερνούσε τις 32.000, για να παραδώσουν τελικά μόλις 17.000, αρκετοί από τους οποίους απεβίωσαν κατά το ταξίδι και άλλοι φθάνοντας στον Πειραιά!
Τα δεινά των αμάχων, που είχαν συρρεύσει στη Σμύρνη έχουν περιγράψει αυτόπτες μάρτυρες, Έλληνες και άλλων εθνοτήτων. Συγκλονιστικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από το έργο της Διδούς Σωτηρίου «Ματωμένα χώματα»: «Τι κάνουν, λοιπόν, οι προστάτες μας; Τι κάνουν οι ναύαρχοι με τα χρυσά σιρίτια, οι διπλωμάτες και οι πρόξενοι της Αντάντ! Στήσανε κινηματογραφικές μηχανές στα καράβια και τραβούσανε ταινίες τη σφαγή και τον ξολοθρεμό μας! Μέσα στα πολεμικά οι μπάντες τους παίζανε εμβατήρια και τραγούδια της χαράς, για να μη φτάνουν ίσαμε τα’ αυτιά των πληρωμάτων οι κραυγές της οδύνης και οι επικλήσεις του κόσμου. Και να ξέρει κανείς πως μια, μόνο μια κανονιά, μια διαταγή, έφτανε για να διαλύσει όλα εκείνα τα μαινόμενα στίφη. Κι η κανονιά δεν ρίχτηκε κι η εντολή δεν δόθηκε!» . Και άλλος λογοτέχνης μας, ο Ηλίας Βενέζης, αιχμάλωτος των Τούρκων, έγραψε στο έργο του «Το νούμερο 31328»: «Ένα πρωί μας παίρνουν, καμιά εξηνταριά σκλάβους, για μια μικρή αγγαρεία. Δίπλα στις ράγες του σιδηροδρόμου τελειώνει μια μεγάλη χαράδρα, ανάμεσα στο Σίπυλο. Μέσα σ’ αυτή θα σκοτώθηκαν ίσαμε σαράντα χιλιάδες Χριστιανοί από τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία τις πρώτες μέρες της καταστροφής. Τα κορμιά λυώσανε με τον χειμώνα και το νερό της χαράδρας, που κατέβαινε από ψηλά έσπρωχνε τα κουφάρια προς τα κάτω ίσαμε τον δρόμο. Η δουλειά μας ήταν όλη τη μέρα να σπρώχνουμε τα κουφάρια προς τα μέσα, να μη φαίνονται».
ΟΙ σφαγές δεν έπαψαν με την υπογραφή της συνθήκης των Μουδανιών, που αποτέλεσε το προανάκρουσμα της συνθήκης της Λωζάνης, με την οποία πλήθος χριστιανών και μουσουλμάνων πήραν το δρόμο της προσφυγιάς, για να σχηματισθούν αμιγώς εθνικά κράτη, κατά το πρότυπο του δυτικού εθνικισμού. Ο δυτικός τύπος σίγησε και οι λαοί δεν ενημερὠθηκαν για τα φρικτά συμβάντα. Τα οικονομικά συμφέροντα κάλυψαν με πέπλο λήθης τα εγκλήματα των «πολιτισμένων» Νεοτούρκων, που είχαν ανατρέψει τον «βάρβαρο» και αυταρχικό σουλτάνο! Μάλιστα αρκετές εφημερίδες έγραψαν ότι τη φωτιά στη Σμύρνη την προκάλεσαν χριστιανοί. Ο Τζώρτζ Χόρτον, Αμερικανός πρόξενος τότε στη Σμύρνη δίνει εξήγηση και για τη σιγή των «χριστιανών» αυτοπτών μαρτύρων των εγκλημάτων. Σκέπτονταν τις συνέπειες για τις ιεραποστολές τους, αν τολμούσαν να καταγγείλουν τις φρικαλεότητες. Αλλά ποιους ήλπιζαν πλέον να προσηλυτίσουν; Χριστιανοί είχαν πάψει να υπάρχουν και είναι γνωστή η τιμωρία, που το Κοράνιο ορίζει για τους αρνησίθρησκους. Όσο για τον Πάπα μάλλον ενθουσιασμό προκάλεσε ο, επί τέλους, αφανισμός των σχισματικών της Ανατολής!
Κάποιοι Οθωμανοί, πιστοί στον σουλτάνο, κατέφυγαν στη Δυτική Θράκη. Εκεί άρχισαν να εκδίδουν εφημερίδα, τη «Γιαρίν», φύλλα της οποίας σώζονται. Σε ένα από αυτά καταγγέλλουν τους Νεοτούρκους, που επιχείρησαν να επιρρίψουν τις ευθύνες για τα έκτροπα στον τουρκικό λαό, στους ατάκτους και μόνο, ενώ υπάρχουν πλήθος μαρτυριών ότι οι διαταγές για τη γενοκτονία και τις σφαγές δόθηκαν από το νεοτουρκικό Κομιτάτο! Οι Παλαιότουρκοι αυτοί είχαν γίνει άκρως ενοχλητικοί στον Μουσταφά Κεμάλ. Ζήτησε αυτός από τον «φίλο» του Βενιζέλο, όταν επανήλθε εκείνος στην εξουσία, να τους εκδιώξει. Και ο «εθνάρχης» δεν του χάλασε το χατίρι. Απελάθηκαν και εγκαταστάθηκαν στη Συρία! Λίγο αργότερα (1930) ο Βενιζέλος πρότεινε να δοθεί το βραβείο Nobel ειρήνης στον σφαγέα των χριστιανών της Μικράς Ασίας. Και όταν ο σφαγέας απεβίωσε (1938) ο δικτάτωρ Μεταξάς έπλεξε το εγκώμιό του και είχε την πρόθεση να μετονομάσει τη στενή οδό, έναντι του τουρκικού προξενείου, που ο μικρόψυχος νέος ελληνισμός αφιέρωσε στον Απόστολο των εθνών Παύλο, σε οδό Μουσταφά Κεμάλ!
Σήμερα βέβαια, που θριάμβευσε η «δημοκρατία» ο Βενιζέλος έχει αποκληθεί εθνάρχης και πλήθος ανδριάντων έχουν στηθεί και πλήθος οδών έχουν λάβει το όνομά του. Και άλλοι, μετά από αυτόν, έχουν αποκληθεί εθνάρχες! Οι βασιλιάδες έχασαν έδαφος και ο Μεταξάς δεν τιμάται, δεν είναι όμως λίγοι αυτοί, που ονειρεύονται την επάνοδο βασιλιά «σωτήρα» και το καθεστώς του Μεταξά, αντίγραφο του οποίου υπήρξε το άλλο της επτάχρονης δικτατορίας. Όσο για τους κομμουνιστές, που συνέβαλαν στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, στην πτώση του ηθικού του καταταλαιπωρημένου στρατού μας στη Μικρά Ασία, αυτοί εμμένουν ότι η εκστρατεία υπήρξε ιμπεριαλιστική. Και ο λαός μας παραμένει διασπασμένος και εύκολο, ως εκ τούτου, θύμα των ισχυρών που εξακολουθούν να μας διαφεντεύουν, αφού παραμένουμε προτεκτοράτο τους, καθώς δεν αισθανόμαστε ότι έχουμε από καιρού απολέσει την ελευθερία, για την οποία οι πρόγονοι έχυσαν ποταμούς αιμάτων.
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»