Η διευθέτηση των οφειλών των ΟΤΑ, τόσο σε φορείς του ελληνικού δημοσίου, όσο και σε ιδιώτες (προμηθευτές και εργολάβους), ήταν βασική και διαρκής απαίτηση της τρόικας από την πρώτη στιγμή των μνημονίων.
Το σκεπτικό των δανειστών ήταν, ότι στο πλαίσιο της λεγόμενης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, του αποτελεσματικότερου διαχειριστικού του ελέγχου, της διαφάνειας, της αξιολόγησης και της παρακολούθησης (χρησιμοποιώ τις δικές τους λέξεις), έπρεπε να γίνει μεταξύ άλλων και διευθέτηση των χρεών των δήμων (Fiscal Consolidation in Greek Municipalities). Ήθελαν να συμμαζέψουν το χρέος της γενικής κυβέρνησης και να το συγκεντρώσουν σε αυτό της κεντρικής κυβέρνησης. Δεν ήθελαν πολλά, αλλά ένα μέτωπο, για να μη ρίχνουν ρευστό σε ένα βαρέλι με πολλές τρύπες, πράγμα που θα έθετε σε κίνδυνο την επιστροφή των δανεικών.
Έτσι, αποφασίστηκε επιπλέον δανεισμός του ελληνικού δημοσίου προς αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών κυρίως των δήμων, συνολικού ύψους 6 δις ευρώ, ώστε οι ΟΤΑ να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους (τόσο σε ΔΕΚΟ, όσο και σε ιδιώτες).
Επιπλέον, η τρόικα θεώρησε ότι για την καλύτερη και πιο διαφανή εικόνα του ελληνικού χρέους, έπρεπε να γίνει συμψηφισμός οφειλών (δηλαδή εξόφληση αμοιβαίων χρεών) των φορέων του ελληνικού δημοσίου μεταξύ τους. Στους ισολογισμούς των κρατικών φορέων δηλαδή, είχαν συσσωρευθεί πληρωτέες απαιτήσεις, οι οποίες ουσιαστικά έδειχναν μία εικόνα αυξημένων οφειλών, τις οποίες όμως το ελληνικό κράτος χρωστούσε στον εαυτό του.
Μάλιστα η ΔΕΗ, ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής των ΟΤΑ (η εξυγίανση της οποίας ήταν προαπαιτούμενο των δανειστών), έφτασε στο σημείο να είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής των ΟΤΑ και λειτουργούσε ουσιαστικά ως τράπεζά τους. Στην οικονομική λογική η ληξιπρόθεσμη οφειλή συνιστά ουσιαστικά δανεισμό. Όταν ο αγοραστής δηλαδή, δεν πληρώνει τον προμηθευτή του, τότε η οφειλή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία μορφή παροχής δανείου, από τον προμηθευτή στον πελάτη του.
Λόγω όμως αντικειμενικής αδυναμίας αποπληρωμής οφειλών των ΟΤΑ προς τη ΔΕΗ, οι οποίες δε θα μπορούσαν να εξοφληθούν ποτέ, η τρόικα θεώρησε ότι, για να αποφύγει κίνδυνο πτώχευσης της ΔΕΗ, δηλαδή για να μειώσει το ρίσκο δανεισμού των δανειστών και να αποτρέψει συστημικό κίνδυνο με αλυσιδωτή αντίδραση πτωχεύσεων, έπρεπε το ελληνικό κράτος να δανειστεί για να την «καλύψει».
Τα παραπάνω είναι η αμείλικτη ιστορία των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων. Δεκάδες δήμοι στην Ελλάδα αποπλήρωσαν οφειλές σε ιδιώτες και δημόσιο με τις παραπάνω ρυθμίσεις. Έτσι και ο δήμος Σερβίων.
Δε χαρίστηκε τίποτα σε κανέναν μας. Όλα τα έχουμε δανεισμένα και πληρωμένα από την τσέπη μας. Οι δημότες των Σερβίων μπορεί να μη «χρωστούσαν» πια στη ΔΕΗ, αλλά οι πολίτες των Σερβίων χρωστούν στους δανειστές το ποσό που τους δάνεισαν για να την εξοφλήσουν. Τα βάλαμε στη μια τσέπη και τα αφαιρέσαμε απ’την άλλη. Κανένας δήμαρχος δε μηδένισε κανένα χρέος στον δήμο του. Αυτό ήταν απόφαση σε ανώτατο κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η επικοινωνιακή διαχείριση της ρύθμισης χρεών των δήμων, ως δήθεν προσωπική επιτυχία χρηστής διοίκησης, θα ήταν ίσως αστεία και διασκεδαστική, αν δεν ήταν αποτέλεσμα ματωμένων διαπραγματεύσεων κι ενός φαύλου κύκλου χρεών της Πατρίδας μας που δεν έχει τέλος.
Κλείνοντας, δε θέλω να χάσω την ευκαιρία, να ευχηθώ για όλες τις παρατάξεις, έναν έντιμο και καθαρό προεκλογικό αγώνα με ήθος, με επιχειρήματα, με επίπεδο πολιτικού πολιτισμού, ο οποίος αξίζει στους δημότες και την ιστορία των μαρτυρικών Σερβίων, αλλά κυρίως εύχομαι έναν αγώνα με όραμα. Το ζητούμενο δεν είναι απλώς η ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης, αλλά οι ριζικές αναπτυξιακές αλλαγές. Δεν έχουμε ανάγκη από διαχειριστές, αλλά από οραματιστές. («Οι λογικοί προσαρμόζονται στον κόσμο, οι τρελοί τον αλλάζουν»).
Στηρίζω την υποψηφιότητα της «χωριάτισσας» (sic) Ρίτσας Σπυρίδου και έναν συνδυασμό, ο οποίος μπορεί να εγγυηθεί την ενότητα του Δήμου, για τον οποίον διαβλέπω κίνδυνο διχασμού μεταξύ «χωριαταραίων» και «πρωτευουσιάνων».
Είμαι ένας χωριάτης και το χωριό μου λέγεται Σέρβια. Είμαι ένας κοσμοπολίτης και η ιδιαίτερη Πατρίδα μου με ακολουθούσε πάντα, όπου κι αν βρέθηκα στον κόσμο, κάνοντάς με υπερήφανο γι'αυτό που είμαι. «Είχαμε πάντα ο ένας τον άλλον κι αυτό το ξέρουμε κι οι δυο».
Επιμύθιο: «Η Πατρίδα είναι μάνα. Κανείς δεν ξεχνά τη μάνα του, όσο φτωχιά κι αν είναι» (Ελευθέριος Βενιζέλος στους Έλληνες ομογενείς των ΗΠΑ).
Το ίδιο αν είναι και... χωριάτισσα.
Ανδρέας Τσιφτσιάν
Οικονομολόγος.