Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012
Η περιοχή του δήμου Σερβίων - Βελβεντού
στο αφιέρωμα της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ
Παραθέτουμε παρακάτω αποσπάσματα, από το αφιέρωμα της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ (ΕΝΘΕΤΟ Ταξίδι 5/2) στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης, που αφορούν την περιοχή του δήμου Σερβίων - Βελβεντού και την Αιανή.
...
Παραλίμνιες εξορμήσεις & βυζαντινά κάστρα
Ερχόμενοι από την Αθήνα, μετά την κοιλάδα του Σαραντάπορου και την Ελασσόνα ξεπροβάλλει η εντυπωσιακή Υψηλή Γέφυρα Σερβίων. 1.372μ. ενώνουν τις όχθες της κάποτε ανύπαρκτης λίμνης Πολυφύτου. Διασχίζοντάς την, είναι δύσκολο να φανταστείς πώς έμοιαζε η περιοχή πριν βάλει το χεράκι της η ΔΕΗ. Σήμερα πάντως, τα συγκεντρωμένα νερά του Αλιάκμονα αποτελούν ένα αξιοθαύμαστο φαινόμενο το οποίο μάλιστα, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του φράγματος Ιλαρίωνα -και τη σταθεροποίηση της στάθμης των τριών λιμνών- θα δύναται να αξιοποιηθεί τουριστικά. Προς το παρόν, οι ψαράδες στήνουν τα καλάμια τους ψαρεύοντας 20άκιλα γριβάδια και γιγαντιαίους γουλιανούς, ενώ, στην πλωτή εξέδρα του ναυτικού ομίλου, το καλοκαίρι διοργανώνονται αθλητικές δραστηριότητες.
Αν τα σπορ είναι στο «αίμα» σου, σημείωσε δύο σημαντικούς αγώνες που χρήζουν της προσοχής σου: σε πλάτωμα της Παλιάς Καστανιάς διοργανώνεται το πανελλήνιο πρωτάθλημα αιωροπτερισμού, ενώ, στα μέσα Ιουνίου, λαμβάνει χώρα ο 50 χιλιομέτρων πανελλήνιος ποδηλατικός γύρος της λίμνης, με συμμετοχή 300 ποδηλατών.
Με βλέμμα στραμμένο στον επιβλητικό υδάτινο όγκο, η κωμόπολη των Σερβίων (3 χλμ. από τη γέφυρα) απλώνεται αμφιθεατρικά στην πλαγιά του Τιτάριου Ορους, τη δυτική προέκταση των Πιερίων. Η προνομιακή τους τοποθεσία δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη. Στα βυζαντινά χρόνια χτίζεται το Κάστρο της Ωρηάς (6ου ή 7ου αι.) με σκοπό να επιβλέπει το στρατηγικό πέρασμα Μακεδονίας-Θεσσαλίας. Η Ακρόπολη των Σερβίων (υπεύθυνη και για το όνομά τους, καθώς προέρχεται από το λατινικό ρήμα servo=παρατηρώ, φυλάττω) αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα φρούρια της βυζαντινής περιόδου.
Ακολουθείς τις ταμπέλες μέσα απ' τον νεόκτιστο οικισμό (το '43 κάηκε ολοσχερώς από τις γερμανοϊταλικές δυνάμεις) έως την κορυφή του βράχου του «Μιστρά της Μακεδονίας». Ανάμεσα σε δύο φαράγγια, ορθώνονται τρεις από τους τέσσερις πύργους, διάσπαρτες σπηλαιοεκκλησιές με διατηρημένες τοιχογραφίες και πλήθος βυζαντινών ναών. Ο καλύτερα σωζόμενος ακούει στο όνομα «Σαράντα Πόρτες», και πρόκειται για τη μεγάλη βασιλική του 11ου αι. που πιθανότατα αποτελούσε τον επισκοπικό ναό της επισκοπής Σερβίων και μετέπειτα της Μητρόπολης Κοζάνης.
Για να απολαύσεις ολόκληρη τη διαδρομή, ακολούθησε το σηματοδοτημένο μονοπάτι μέσα από το μεγάλο φαράγγι της Χούνης, ανάμεσα σε ανθρωπόμορφα βράχια, υπό τον ήχο των ορμητικών υδάτων του ζωοδότη ποταμού.
Τα φαράγγια των Σερβίων
Το μεγάλο ή Χούνη αγγίζει τα 3 χλμ. και υπερβαίνει τα 200 μ. σε ύψος. Η είσοδός του σηματοδοτείται στο ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων, μια παλιά βυζαντινήεκκλησία του 15ου αι. Ο Χάβος είναι το δεύτερο φαράγγι, το οποίο παίρνει το όνομά του απ' το χάος! Με μήκος 1.000 μ. και μέγιστο βάθος 120 μ. είναι φαρδύ στη βάση, στενό στο μέσον, ενώ σε σημεία, το πάνω χείλος του είναι σχεδόν κλειστό! Τρίτο κατά σειρά εμφανίζεται το φαράγγι του Τριγωνικού (ή Φαράγγι της Κατερίνας), ξεπερνά τα 8 χλμ., ξεκινά στον Μεταξά Σερβίων και καταλήγει στο Ρύμνιο.
Στα πλακόστρωτα καλντερίμια του Βελβεντού
«Τη δεκαετία του '60, όταν οι κάτοικοι της Κοζάνης περπατούσαν στις λάσπες, στο Βελβεντό σεργιάνιζαν σε πλακόστρωτα σοκάκια», ακούς κάποιον να λέει και κινάς να γνωρίσεις μια από τις ομορφότερες κωμοπόλεις του νομού. Ενα σκεπαστό δημοτικό πάρκινγκ, καλντερίμια, διατηρητέα κτίρια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, κήποι και γραφικά ξωκλήσια αποδεικνύουν πως οι ντόπιοι τον έχουν προσέξει τον τόπο τους! Είναι στο αίμα τους βλέπεις, και ο νους ταξιδεύει στον επιφανή γόνο του χωριού, τον πρώτο πολεοδόμο της Αθήνας, Σταμάτη Κλεάνθη. Περιτριγυρισμένος από απέραντους οπωρώνες και αμπέλια, το καλοκαίρι παίρνει άλλη όψη, μα η φιλόξενη διάθεση των κατοίκων παραμένει, (όπως και η περηφάνια για τον τόπο τους!). Στην είσοδο του οικισμού ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Μηνά (12ος αι.) και αυτός του Αγίου Νικολάου (16ος αι.), που αποτελούν δύο από τα σχεδόν 80 ξωκλήσια της περιοχής.
Σημαντικό αξιοθέατο και οι καταρράκτες του Σκεπασμένου, 3 χλμ. βορειοδυτικά, εντός μιας μαγευτικής τοποθεσίας στην οποία καταλήγεις διασχίζοντας ένα «τροπικό» πλατανόδασος. Στο ειδικά διαμορφωμένο πάρκο διοργανώνονται συναυλίες, ενώ στις βάθρες που σχηματίζονται, το καλοκαίρι κολυμπούν... Οι πιο τολμηροί μπορούν να διασχίσουν το φαράγγι ακολουθώντας το παλιό μονοπάτι προς Καταφύγι ώστε να συναντήσουν δέκα ακόμη καταρράκτες, λίμνες και λείψανα παλιών νερόμυλων. Με όποιον τρόπο και να το προσεγγίσεις, το Καταφύγι, η γενέτειρα του Αλέξη Ζορμπά (του γνωστού ήρωα του Ν. Καζαντζάκη), προσφέρει πανοραμική θέα στον κάμπο του Βελβεντού, των Σερβίων, της Κοζάνης, στον Αλιάκμονα και την τεχνητή του λίμνη.
Θαυμαστά γεωπάρκα
Η φύση είχε έμπνευση όταν σμίλευε τα εντυπωσιακά Μπουχάρια της περιοχής Μικρόβαλτου («μπουχάρια» σημαίνει «καμινάδες» στα κοζανίτικα). Αγνωστα και για πολύ καιρό, αναδείχτηκαν όπως τους έπρεπε, με τη δημιουργία του ξύλινου μονοπατιού που σε καθοδηγεί στα σημαντικότερα σημεία θέας. Το εντυπωσιακό γεωλογικό φαινόμενο αφορά φυσικές γεωμορφές που προήλθαν από τη διάβρωση του εδάφους μέσα σε διάστημα χιλιάδων χρόνων. Οι ιζηματογενείς κολώνες, στην κορυφή τους «φορούν» σχιστολιθικές πλάκες εν είδει καπέλου, λεπτομέρεια που τα ξεχωρίζει από τα αντίστοιχα Νοχτάρια, στην άκρη του δήμου, κοντά στην πρώην κοινότητα Λιβαδερού.
Β. Κωνσταντόπουλος
Εχουμε καταπληκτική γη, εξαιρετικούς ανθρώπους και πανέμορφα τοπία
Ο Βασίλης Κωνσταντόπουλος μας δίνει μια πρώτη γνωριμία με τον τόπο του: «Ο Δήμος Σερβίων -Βελβεντού είναι ένας από τους 4 δήμους του Νομού Κοζάνης, στο νοτιοανατολικό μέρος αυτού. Ο πληθυσμός του ανέρχεται σε περίπου 18.000 κατοίκους, ενώ η μορφολογία του δήμου μας είναι εξαιρετική, καθώς συνδυάζει το υγρό στοιχείο -τη λίμνη Πολυφύτου-, πεδινές ή ημιορεινές εκτάσεις και τα πανέμορφα όρη των Πιερίων και Καμβουνίων. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, τη μεταποίηση αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, με τον τουρισμό και με υπηρεσίες και το εμπόριο», τονίζει.
Από το 2011 έχει αναλάβει τα ηνία του δήμου και οι προτεραιότητές του έχουν ως εξής: «Είχαμε δύο βασικές προϋποθέσεις. Το συμμάζεμα των οικονομικών μας και την ορθολογική και χρηστή διαχείριση των πόρων που είχαμε στη διάθεσή μας. Είναι προφανές ότι έπρεπε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το διαθέσιμο προσωπικό, απ' όλους τους δήμους που συνενώθηκαν, γιατί για μας το προσωπικό είναι το πολυτιμότερο κεφάλαιο που διαθέτει ο δήμος. Ετσι προχωρήσαμε σε ίδρυση νέων υπηρεσιών, προκειμένου να βελτιωθεί η καθημερινή εξυπηρέτηση του πολίτη. Εχουμε ήδη αποπληρώσει ένα σημαντικό μέρος του παλαιού χρέους (περίπου 1,9 εκατ. ευρώ από τα 7 εκατ.), έχουμε αποπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του δήμου για το 2011 και αγωνιζόμαστε καθημερινά για τη βελτίωση των υπηρεσιών.
Στους άμεσους στόχους είναι να εκπονήσουμε ένα στρατηγικό σχέδιο συνολικής ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό συνεργαζόμαστε με τους παραλίμνιους δήμους με τους οποίους έχουμε συστήσει Δίκτυο, προκειμένου να εκπονηθεί ένα συνολικό σχέδιο ανάπτυξης όλων των εν λόγω περιοχών. Η σχετική μελέτη έχει ήδη ανατεθεί από την Ειδική Γραμματεία του ΕΣΠΑ και αναμένουμε την ολοκλήρωσή της.
Στόχος μας, να προλάβουμε την επόμενη προγραμματική περίοδο των Ευρωπαϊκών Ενισχύσεων και να δώσουμε μια ώθηση ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα αλλά και του τουρισμού στην περιοχή. Επιπλέον, έχουμε αποφασίσει να χορηγήσουμε για χρήση σταδιακά περίπου 1.000 στρέμματα δημοτικών εκτάσεων σε νέους αγρότες, με συμβολικό ενοίκιο, προκειμένου να προχωρήσουν σε δυναμικές καλλιέργειες και όχι συμβατικές. Ενθαρρύνουμε τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους να οργανωθούν σε υγιείς συνεταιρισμούς, όπως είναι ο ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα και τη διακίνηση των προϊόντων τους επιτυγχάνοντας έτσι καλύτερες τιμές και βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης. Βεβαίως, το σημαντικότερο στοιχείο του τόπου μας είναι η ύπαρξη της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, σε συνδυασμό όμως με τη γρήγορη ανύψωση του ανάγλυφου του εδάφους και τη δημιουργία εξαιρετικών ορεινών όγκων.
Με επίκεντρο αυτήν χτίζουμε το αναπτυξιακό μας όραμα για τον τουρισμό. Εχουμε ήδη ζητήσει από τη ΔΕΗ την παραχώρηση απαλλοτριωμένων εκτάσεων για ήπιες παρεμβάσεις εκατέρωθεν της γέφυρας Πολυφύτου και τη δημιουργία υποδομών φιλικών στο περιβάλλον που ταυτόχρονα θα αποτελούν πόλο έλξης. Στόχος μας είναι η ανάπτυξη υποδομών γύρω από τη λίμνη οι οποίες συνδυαζόμενες με μια σειρά ιστορικών μνημείων (τα Κάστρα των Σερβίων, οι βυζαντινές Εκκλησίες του Δήμου, ο αρχαιολογικός χώρος Αιανής και η μονή της Ζάβορδας), με μια σειρά μνημείων της φύσης και αξιοθέατων (όπως το Σκεπασμένο στο Βελβεντό, το Καταφύγι, η παλιά Καστανιά, τα Μπουχάρια και Νοχτάρια των Καμβουνίων) να κάνουν τον τόπο μας ελκυστικό για τους επισκέπτες, τόπο τουριστικού προορισμού. Η περιοχή μας έχει όλες τις προϋποθέσεις να ελπίζει για ένα καλύτερο αύριο, γιατί έχει καταπληκτική γη, εξαιρετικούς ανθρώπους και πανέμορφα τοπία», καταλήγει.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΙΑΝΗΣ
Μόλις 24χλμ. νότια της Κοζάνης, απλώνεται ο υψίστης σημασίας επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος Αιανής. Ο πλούτος που ανασκάφηκε στην αρχαία πόλη και τη βασιλική νεκρόπολη της αρχαίας πρωτεύουσας της Ελιμιώτιδας, -ενός βασιλείου από τα ισχυρότερα της Άνω Μακεδονίας- στεγάζεται σε μουσείο υψηλών προδιαγραφών, τα ευρήματα του οποίου συναγωνίζονται αυτά της Βεργίνας. Εντός 6 αιθουσών αποκρυπτογραφείται η εγκατάσταση των Δωρικών - Μακεδονικών φύλων και η παρουσία των Μυκηναίων από τον 6ο π.Χ., αι. ενώ, αποδεικνύεται η ενότητα της ελληνικής φυλής. Ως κατεξοχήν «ζωντανή» κιβωτός πολιτισμού, προβάλλει τον παιδευτικό-εκπαιδευτικό της χαρακτήρα, καθώς διοργανώνει προγράμματα αρχαιολογικής εκπαίδευσης μαθητών. Στα πλαίσια των κοινωνικών του δράσεων ξεχωρίζουν «ο Δρόμος Απολλοδώρου» (ένας ετήσιος αγώνας δρόμου προς τιμήν του αρχαίου Αιαναίου αθλητή), πορείες με Ιππείς στα ίχνη αρχαίων ιστορικών διαδρομών και το συμπόσιο γλυπτικής, κατά το οποίο το μάρμαρο (ένα βασικό υλικό της περιοχής) μεταμορφώνεται σε έργο τέχνης. www.mouseioaianis.gr
«ΠΝΙΓΜΕΝΟ» ΝΗΣΙ
Η έως σήμερα μεταβλητή στάθμη της λίμνης ευθύνεται για την εμφάνιση και εξαφάνιση του εντυπωσιακού νησιού των Ιμέρων. Δημιουργείται όταν τα ύδατα ανεβαίνουν και ενώνεται πάλι με την ξηρά -το φθινόπωρο και τον χειμώνα- όταν η στάθμη κατεβαίνει.
ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ
Ο σήμερα «μετέωρος» οικισμός της Νεράιδας, παλιά εντοπιζόταν μες στη λίμνη. Το τουριστικό πλέον χωριό, σκαρφαλωμένο όπως είναι στον μικρό του λόφο, χαίρει άπλετης θέας σε λίμνη, Σέρβια και στους ορεινούς όγκους Πιέριων - Καμβουνίων, ενώ προσφέρει το ομορφότερο αγνάντι την ώρα της δύσης.
ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
Εν όψει Απόκρεω, τα Σέρβια και το Πλατανόρρεμα διοργανώνουν μεγάλο πανηγύρι! Η παρέλαση του βασιλιά καρνάβαλου περνάει μέσα απ' το χωριό, οι Φανοί ανάβουν σε διάφορες γειτονιές ενώ το πρωί της Καθαράς Δευτέρας, στην έξοδο της Υψηλής Γέφυρας, πετάμε χαρταετό με θέα τη λίμνη και κερνιόμαστε νηστίσιμα εδέσματα, λαγάνες και παραδοσιακά προϊόντα του τόπου!