«Ιστορίης απόδειξις ήδε ως μήτε τα γενόμενα εξ ανθρώπων τω χρόνω εξίτηλα γένηται μήτε έργα μεγάλα τε και θωμαστά, τα μεν Έλλησι, τα δε βαρβάροισι αποδεχθέντα, ακλεά γένηται, τα τε άλλα και δι ‘ ήν αιτίην επολέμησαν αλλήλοισι.» (Ηρόδοτος 485-410 π.χ.)
… που σημαίνουν :
( Για να μην εξαλειφθούν από το χρόνο τα έργα των ανθρώπων ,μήτε έργα μεγάλα και θαυμαστά γενόμενα από τους Έλληνες , είτε γενόμενα από τους βαρβάρους , να σβήσουν άδοξα , αλλά και για εκείνα που έγιναν αιτία να πολεμήσουν μεταξύ τους.)
Ανάμνησιν επιτελούμεν έργου θαυμαστού και σπουδαίου…διάβασε ο ιερέας πριν από λίγο , στην επιμνημόσυνη δέηση…!
Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα τούτα , που γιορτάζουμε σήμερα , πρέπει να συμπυκνώσουμε τον χρόνο, 76 χρόνια πριν , και να αναφερθούμε με λέξεις κλειδιά , που εκείνη την εποχή τις γνώριζαν , αλλά και κατανοούσαν όλοι οι χωρικοί ενσυνείδητα.
(Γερμανία ,Ιταλία , Βουλγαρία , κατακτητές , κατοχή , πείνα , στέρηση ελευθερίας, SS, ΕΑΜ , ΕΛΑΣ ,ΕΠΟΝ , ΠΑΟ, μπλόκο , αντίποινα , εκκαθαρίσεις , αντάρτες , ολοκαύτωμα , Εθνική Αντίσταση.)
Όντως τα γεγονότα εκείνης της περιόδου , ήταν τόσο πυκνά , με μια αλληλουχία διαδοχής , που φαινόταν πως ο χρόνος δεν κυλούσε καθόλου για τους Έλληνες.
Η κατοχή ενώ ημερολογιακά άρχισε την άνοιξη του 1941 και κράτησε μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 , για τους Έλληνες χαρακτηρίστηκε << αιώνας>> ,λόγω των δεινών , της τριπλής κατοχής , της στέρησης της ελευθερίας, φυσικών πόρων πλούτου (αγαθά υλικά , μεταλλεία , χρυσός).
Το Γ’ Ράιχ είναι αμείλικτο , απέναντι στους υπόδουλους και σε κάθε αντίσταση που προέβαλαν. Αντίποινα και εκκαθαρίσεις αναμένουν χωριά , πόλεις και αντάρτικα σώματα.
Τριακόσιες και πλέον χιλιάδες πέθαναν από πείνα τα χρόνια της κατοχής και συνολικά περί τις 800 χιλιάδες έχασαν την ζωή τους από μέρους των Ελλήνων, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στον λόγο μου τούτον , δεν θα μπω σε λεπτομέρειες , ημερομηνίες ή άλλες αναφορές για την μαρτυρική εκείνη περίοδο , ούτε θα επικαλεστώ γεγονότα έξω από την πραγματικότητα , παρά όσων μεσολάβησαν προ , κατά και μετά της μεγάλης σημερινής μέρας.
Προσωπικά στέκομαι με ευλάβεια στις λέξεις ΤΟΠΟΣ και ΧΡΟΝΟΣ.
ΤΟΠΟΣ, η ένδοξη Αιανή μας, από αρχαιοτάτων χρόνων, γνωστή, πλούσια στην ιστορία, στη δόξα της και στην παράδοση.
ΧΡΟΝΟΣ, η τριπλή κατοχή Γερμανών, Ιταλών, Βουλγάρων, όπου απ΄ άκρη σ΄ άκρη της πατρίδας μας, αναπτύχθηκε καθολικά ( πλην ελαχίστων περιπτώσεων ) ο αγώνας της Εθνικής Αντίστασης, ένας αγώνας απαράμιλλος κι εφάμιλλος του ηρωικού 1821.
Προς τιμή αυτού του Αγώνα, η Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, του ΠΑΣΟΚ, το 1983 αναγνωρίζει για το διάστημα 1941 – 1944, με νόμο την Εθνική Αντίσταση και τους Αγωνιστές της, όπου τη γιορτάζουμε στις 25 Νοέμβρη κάθε χρόνο.
Όμως ο κάθε τόπος με πλείστα γεγονότα, είτε ανδραγαθίας, είτε θυσίας κι ολοκαυτώματα, είτε δόξης των αγωνιστών της Ε.Α., γιορτάζει μέσα στο χρόνο, το δικό του ιστορικό γεγονός .
Για τον τόπο μας, την ιστορική Αιανή, η σημερινή μέρα είναι η πιο μεγάλη στιγμή, η πιο μεγάλη ώρα, η πιο μεγάλη μέρα, από την σύγχρονη ιστορία της.
Από τη μια γιορτάζουμε και δοξάζουμε τη ΖΩΗ και τη ΛΥΤΡΩΣΗ της από τον βέβαιο και προγραμμένο αφανισμό κι από την άλλη τιμούμε τη ΜΝΗΜΗ και δοξάζουμε τους δικούς μας αγωνιστές της Ε.Α. και την ΘΥΣΙΑ τους.
Να σαν τώρα μού ΄ρχονται στο νου, οι παρακάτω στίχοι του Μπαρμπα Βασίλη Μπούλη:
« Μας ήρθανε κι οι Γερμανοί,
έχουν φρίξει οι Χριστιανοί
κι 25 απ΄το Γενάρη
μας έχουν μάσει στον Αι Γιώρ΄, κουβάρι,
πολυβόλα στούνε στην αυλή,
αν θέλουν κανονίζουν από κει,
και μας πότισαν φαρμάκι,
έχουν σκοτώσει τον Γιαννάκη.»
και μαζί όλα όσα μας εξιστόρησαν και περιέγραψαν για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου και μέρας, και τα καταγράψαμε, ως κατάθεση ψυχής, οι εν ζωή συμμετέχοντες και τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν, σε ειδική ανοιχτή τιμητική εκδήλωση, στο Δημοτικό μας Σχολείο το 1983, ανήμερα της 25ης Γενάρη, ύστερα από πρόσκληση του προέδρου της Κοινότητας Αιανής κου Στέργιου Βαβλιάρα και του ομιλούντα, ως πρόεδρος του Π.Μ.Σ., καθώς και της παρουσίας πολλών κατοίκων, κυρίως αντρών, που έζησαν τα γεγονότα, αλλά και του Σπύρου Ζυμάρα από την Κάτω Βάντσα ( Κάτω Κώμη ) .
Τα ονόματα των παρόντων, όσο κι οι μαρτυρίες τους, είναι καταγραμμένες για την ιστορία. Όλοι τους πρωταγωνιστές, με την σειρά ο καθένας , καταθέτει τη δική του μαρτυρία κι εκδοχή.
Η διπλή αίθουσα του σχολείου ήταν κατάμεστη. ‘Ολους τους διέκρινε η καρτερικότητα κι η υπομονή. Ίσως για πρώτη θα αφηγηθούν δημόσια , αυτά που σιγοψυθίριζαν χρόνια τώρα στα καφενεία .
Θύμισες και μαρτυρίες, προσωπικές , κατέθετε από μόνος του ο καθένας, ελέύθερα, αβίαστα και μάλιστα με ζυγισμένες κουβέντες. Όλοι τους ήθελαν ν΄αφήσουν πίσω στο παρελθόν , όλες αυτές τις σκληρές σκηνές κι εικόνες που έζησαν . Άφηναν να τρέξει ο χρόνος προς τα ΄μπρός , προς τη λευτεριά και τη δημιουργία του σήμερα . Τα λόγια τους συνδύαζαν την ενότητα και την ομόνοια που επέδειξαν και τότε.
Εστιάζοντας την αλληλουχία των γεγονότων που σημάδεψαν εκείνη τη μέρα, κρίνω σκόπιμο να καταθέσω όσα μεσολάβησαν, χωρίς προηγούμενο, σε σκληρότητα, από μέρους των Γερμανών.:
- Tη θυσία του Βαγγέλη Μαργαρίτη, από το Ρύμνιο, γαμπρός στην Αιανή.
- Τον εγκλεισμό πατριωτών από τα χωριά των ΚΑΜΒΟΥΝΊΩΝ, στην Παναγία Αιανής, και την σωτήρια επέμβαση Αιανιτών πατριωτών ( Δημήτριος Γ. Πελέκας και Φίλιππος Κακαβέλης ) κι απελευθέρωσή τους μέσα στη νύχτα , από βέβαιο θάνατο την επομένη μέρα.
- Τις ληστρικές επιδρομές κι επισκέψεις ομάδων ΠΑΟ, σε βάρος της Αιανής, με σκοπό την αφαίρεση αγαθών υλικών και οικόσιτων ζώων.
- Την ελεύθερη – εθελοντική στρατολόγηση, συμμετοχή και κατάταξη Αιανιτών στον ΕΛΑΣ , με αρχηγό τον καπετάν Παλαιολόγο. (Μήτσος Ζυγούρας, δάσκαλος )
- Την παρ΄ ολίγον και προγενέστερη ολοκληρωτική καταστροφή κι ολοκαύτωμα της Αιανής, κατά μία εβδομάδα , στις 17/01/1944, όταν με την σωτήρια παρέμβαση του Βαγγέλη Βαγγελόπουλου, αφαιρέθηκαν οι νάρκες που είχαν τοποθετήσει αντάρτες ( απερίσκεπτα ίσως ) στην είσοδο της Αιανής, κοντά στην Αγία Αναστασία , όταν φάλαγγα Γερμανών από Ροδιανή , ερχόταν στην Αιανή, για να παραλάβει τρόφιμα και μεγάλα ζώα, που είχαν παραγγείλει .
- Τις φυλακίσεις και διωγμούς πατριωτών μας, για απόκρυψη όπλων , οφειλή χρέους ( δέκατο ) κ.α.
- Τις εκτελέσεις πολλών Ελλήνων σε Βατερώ, Κοζάνη, Κερασιά, Πύργοι, Λιβερά, Μεσόβουνο κ.α.
- Την εκτέλεση από ΠΑΟτζήδες του συγχωριανού μας Σωτήρη Γκαραλιού.
- Την ενέδρα κι εκτέλεση, από Γερμανούς, των συγχωριανών μας, Αθανασίου Ζουμπουνίκου κι Αλεξάνδρου Κουφαλέξη .
- Την σύλληψη κι εξορία των : Αριστοτέλη Μανιάκα και Παναγιώτη Καρακούλα , στο Νταχάου της Γερμανίας ο πρώτος, στα κάτεργα ο δεύτερος, τελικά όμως επέζησαν κι επέστρεψαν στην Αιανή.
Η σημερινή μέρα ( 25/01/1944 ), είναι και η πιο κρίσιμη μέρα. Σαν σήμερα , χάρη στην ομοψυχία των κατοίκων της Αιανής, στους σοφούς χειρισμούς των Τοπικών Αρχών και πολιτικών υπεύθυνων του ΕΑΜ, γλύτωσε η Αιανή από τον βέβαιο και προγραμμένο αφανισμό.
Τα γεγονότα αυτής της μέρας, σύμφωνα με τις καταθέσεις, έχουν ως εξής:
Χαράματα, πριν καλά καλά ξυπνήσουν οι Αιανίτες, οι Γερμανοί περικύκλωσαν το χωριό και συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες , πάνω από τα 16 χρόνια στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, με σκοπό τον έλεγχο και σύλληψη ανταρτών του ΕΛΑΣ , μια κι από καιρό είχαν την πληροφόρηση, ότι στην Αιανή ή στην γύρω περιοχή είχαν κρησφύγετο και να προβούν σε εκκαθαρίσεις κι αντίποινα .
Τα πράγματα επιδεινώθηκαν μάλιστα , μετά κι από την δολοφονία ενός Γερμανού αξιωματικού, την προηγούμενη μέρα ( 24/01/1944 ). Ο Γερμανός αξιωματικός , γιατρός στο επάγγελμα, με τον οδηγό του, με κατεύθυνση προς Κοζάνη, για να γιατρέψει ή να ξεγεννήσει μια γυναίκα που είχε δύσκολο τοκετό, δολοφονείται, αψυχολόγητα από ομάδα ανταρτών του καπετάν Υψηλάντη.
Την ίδια μέρα , το βράδυ, συγκαλείται σύσκεψη των υπεύθυνων του ΕΑΜ, στο χωριό Σιδερά. Από την Αιανή συμμετείχε ο Γιαννάκης Στάμος κι από την Κάτω Κώμη ο Σπύρος Ζυμάρας.
Στην σύσκεψη αποφασίστηκε εν όψει των αντίποινων , που θα εξαπέλυαν οι Γερμανοί, (ήδη στο Βατερώ εκτελούν τους πρώτους, την ίδια μέρα), να ειδοποιηθούν οι αντάρτικες ομάδες ΕΛΑΣ, να κρυφτούν και να αποφύγουν τυχόν άλλες ενέργειες και δράσεις , μέχρι να κατακάτσει ο «κουρνιαχτός» και να λουφάξουν μέχρι να περάσει η μπόρα, προς αποφυγήν αντίποινων.
Φεύγοντας από τα Σιδερά οι Γιαννάκης και Σπύρος, φτάνουν στην Αιανή μετά τα μεσάνυχτα . Ο Ζυμάρας πήγε στο σπίτι της αδερφής του (γυναίκα του Βαγγέλη Σιούστη)
Όμως η γερμανική κατασκοπεία από καιρό, δρούσε και συνέλεγε πληροφορίες, είτε προσάγοντας υπόπτους στην Κοζάνη ( στο Φρουραρχείο ), είτε κι από την εξέλιξη των γεγονότων των προηγούμενων εβδομάδων και ημερών. Η Αιανή γνωστό ανταρτοχώρι και από τις όποιες προσπάθειες κι αν είχαν προηγηθεί για στρατολόγηση ανδρών της , στις τάξεις της ΠΑΟ, όλες είχαν αποτύχει. Η Αιανή επέδειξε μεγάλη συνοχή κι ομοψυχία στον Αγώνα για τη Λευτεριά και κατά του κατακτητή.
Πρωί πρωί, μέσα στη νύχτα , οι Γερμανοί περικύκλωσαν το χωριό κι άρχισε η βίαιη συγκέντρωση των ανδρών της στον αυλόγυρο του Αι Γιώργη , αφού έκλεισαν όλες τις εισόδους – εξόδους και τοποθετούν φυλακές ( φυλάκια ) στους γύρω λόφους. Η Αιανή πιάστηκε στον ύπνο. Οι κάτοικοι αγουροξυπνημένοι , δέχονται τα σπρωξίματα και τις σκληρές φωνές και βρισιές των Ες Ες . Οι μόνες λέξεις που ακούγονται είναι: ράους ράους, νάιν νάιν, μπαντίτεν μπαντίτεν, ( μπαντίτεν = αντάρτης ) .
Πολλοί κάτοικοι, γεωργοκτηνοτρόφοι επί το πλείστον , δεν πρόλαβαν να πάνε στα κοπάδια τους, στα μαντριά ή στους σταύλους ή άλλως πώς να διαφύγουν . Παντού σε κάθε σοκάκι, σε κάθε στροφή κι ένας Γερμανός , με προτεταμένο το όπλο.
Ο Γιαννάκης που κοιμόταν στο σπίτι του, ειδοποιήθηκε για την παρουσία των Γερμανών, αρπάζει το όπλο του και με ελιγμούς μέσα από τα στενοσόκακα, φτάνει στο σπίτι του Βαγγέλη Σιούστη, για να ειδοποιήσει και τον Σπύρο Ζυμάρα, για να διαφύγουν μαζί. Ο Σπύρος αρνήθηκε να τον ακολουθήσει. Προτίμησε να παραμείνει πίσω, μαζί με όλους τους Αιανίτες. Κι ότι αποφασιζόταν για όλους, θα ήταν και για τον ίδιο και θα αποδέχονταν το μοιραίο.
Όλα όσα σας καταθέτω , είναι μαρτυρία του Σπύρου Ζυμάρα.
Μπρος στην άρνηση του Σπύρου Ζυμάρα, να διαφύγουν μαζί, ο Γιαννάκης Στάμος, παίρνοντας και το όπλο του συντρόφου του, προσπαθεί να διαφύγει μέσα από τους όχθους και τους θάμνους, ως την πλαγιά πίσω από το σπίτι, σήμερα, του Θανάση Μητσιάκου, ορατή όμως από το πολυβολείο που έστησαν οι Γερμανοί στον Αι Λιά. Είχε χαράξει πια για τα καλά και στο αντιφέγγισμα του ήλιου, οι Γερμανοί είδαν τον Γιαννάκη , που προσπαθεί τρέχοντας να διαφύγει προς τη Λευτεριά. Αρνούμενος να υπακούσει στα παραγγέλματά τους , δέχεται τους πρώτους πυροβολισμούς των γερμανικών πολυβόλων και μαζί τους ακούγεται κι ψυχή κι η θυσία του Γιαννάκη , σ όλο το χωριό, και πρώτη η αδερφή του η Φώτω , Γρηγόραινα η Βαβλιάρα , άκουσε το βογγητό και το ξεψύχισμά του, που μαζί με τις συνυφάδες , από το παράθυρο του σπιτιού τους , στα Βαβλιαραίικα, είδαν όλη τη σκηνή της δολοφονίας , σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Γιάννη Βαβλιάρα.
Οι Γερμανοί μεταφέρουν τη σωρό του μπροστά στο σπίτι του Θύμιου Μαλιάρα . Εκεί οι κατακτητές προσβάλουν τη σωρό του νεκρού, κλωτσώντας με τα ποδιά τους το άψυχο κορμί και τραβώντας την πλούσια κώμη του.
Μέσα στο προαύλιο της εκκλησίας, που γέμιζε όλο και με περισσότερους άντρες , οι εικόνες κι οι στιγμές είναι απερίγραπτες. (150) με (180) τον αριθμό είναι οι συγκεντρωθέντες Αιανίτες. Πάνω στον τοίχο του αυλόγυρου στήνονται τρία (3) οπλοπολυβόλα, με τους σκοπευτές να περιμένουν το σύνθημα για εκτέλεση.
Η αγωνία κι ο φόβος ζωγραφισμένα στα πρόσωπα των μελλοθανάτων. ΄Εξω απ΄τον αυλόγυρο, άλλο δράμα εκτυλίσσεται. Ο Γερμανός αξιωματικός, παίζει ένα ακόμη χαρτί, πριν προβεί στην προγραμμένη και απεχθή πράξη του. Είχε έρθει κι άλλες φορές στην Αιανή. Ο θάνατος του Γιαννάκη, τον προϊδεάζει να κάνει σκέψεις, ότι κι άλλοι αντάρτες κρύβονται στους συγκεντρωμένους. Εξ άλλου, πριν από καιρό, είχε ανακοινώσει στον Πρόεδρο κι αντιπρόεδρο της Κοινότητας, ότι έχει βάσιμες πληροφορίες , για εικοσιπέντε ( 25 ) Αιανίτες αντάρτες κι ότι δεν θα του την γλυτώσουν.
Ο χρόνος λες και σταμάτησε πάνω από την Αιανή. Φόβος, τρόμος και βουβαμάρα κυριαρχεί σε συλληφθέντες και μη. Οι γυναίκες τρέχουν αλαφιασμένες, με λυμένα τα μαντήλια στο κεφάλι κι οι ποδιές τους χαλαρές, να φτάνουν μέχρι τα ξυπόλυτα πόδια τους, σταυροκοπιούνται και χτυπούν τα στήθη τους για το «κακό που τους βρήκε». Κλάματα κι οδυρμοί ακούγονται παντού. Μόνο λίγοι πιτσιρίκοι, ( σήμερα ογδοντάρηδες και πλέον ), χωρίς να συναισθάνονται το τι θα επακολουθήσει, προσπαθούν να πλησιάσουν και να δουν τους πατεράδες τους. Αλλά οι Γερμανοί ( ανάμεσά τους ήσαν και Πολωνοί στρατιώτες, πιο ήπιοι από τους άνδρες των Ες Ες ) τους διώχνουν φοβερίζοντάς τους με τα όπλα.
Εκείνη τη στιγμή, θέτει σε εφαρμογή το σχέδιό του ο Γερμανός αξιωματικός. Αρπάζει δυο Αιανίτες από τους συγκεντρωμένους , τον Χρήστο Κολοβό και τον Γιάννη Γκέκα ή τον Βαγγέλη Σιούστη ( άλλοι έλεγαν ότι ήταν μόνον ο Χρήστος Κολοβός ) και τους βάζουν μπροστά στο κλουβί του οχήματος και συνοδεία μοτοσυκλετιστών, διατάζει να πάνε μέχρι το Χρώμιο. Πάγια τακτική και κανόνας των Ες Ες , προς αποφυγή επιθέσεων από αντάρτικα ένοπλα τμήματα, καθώς πρώτα θα δέχονταν πυρά οι πατριώτες Έλληνες, που ήταν κλεισμένοι στο κλουβί.
Μέσα στον αυλόγυρο, ο αξιωματικός προχωρά στον έλεγχο ταυτοπροσωπίας. Μαζί του έχει δυο διερμηνείς . Ο ένας είναι ο χωριανός μας Γρηγόρης Καλλιανιώτης, που γνώριζε γερμανικά και έναν από την Κοζάνη. Είχε όμως κι έναν καταδότη ΠΑΟΤΖΗ από γειτονικό χωριό, πρώην αντάρτης, που γνώριζε τον Σπύρο Ζυμάρα. Η διαδικασία κρατά ώρες. Όλα παίζονται. Τα βλέμματα διασταυρώνονται, καταδότη και συγχωριανών μας, φτάνει στον Σπύρο, αλλά τον προσπερνά «κάνει, σαν να μην τον γνωρίζει». ¨όλα βαίνουν καλώς. Καθοριστική η στάση του. Η μη αναγνώριση έστω κι ενός αντάρτη, είναι θετική εξέλιξη. Έστω και την ύστατη στιγμή, ο καταδότης, φέρθηκε ως γνήσιος πατριώτης.
Θετική επίσης και σημαντική είναι κι η στάση του Γρηγόρη Καλλιανιώτη, που ως διερμηνέας , συνέβαλε στην μη αναγνώριση των ανταρτών, που ήταν μέσα στο πλήθος.
Ο Θανάσης Μανώλας, αντιπρόεδρος του χωριού, σήκωσε στις πλάτες του «όλο το βάρος», κατά την διαδικασία αναγνώρισης, δεχόμενος κατάμουτρα τα ραπίσματα, τα χτυπήματα και τις βουρδουλιές από το δερμάτινο μαστίγιο του γερμανού, μέχρι δακρύων και κλάματος.
Ύστερα από ώρες, επιστρέφει η ομάδα ανίχνευσης από το Χρώμιο. Ο καπετάν Παλαιολόγος, που ήταν κρυμμένος στα Κουτρούλια, δεν χτύπησε την αυτοκινητοπομπή, αφού είχε ειδοποιηθεί ( όπως προανέφερα ) από τις αποφάσεις του ΕΑΜ, στην συνάντηση τα των Σιδερών.
Άρα δεν υπήρξε κανένα σημείωμα, που εστάλη στον Παλαιολόγο, ούτε και κάποιος που μετέφερε το σημείωμα. Ούτε ότι το πήγε ο ίδιος ο Βαγγέλης Βαγγελόπουλος. ΟΙ είσοδοι κι οι έξοδοι ελέγχονταν αυστηρά.
Η επιστροφή της ομάδας ανίχνευσης, χωρίς να βληθεί από τους αντάρτες, δημιουργεί άλλες προϋποθέσεις:
- Πρώτον δεν αναγνωρίζονται αντάρτες, στο σύνολο των αντρών.
- Δεύτερον η ομάδα ανίχνευσης, επιστρέφει στην Αιανή απυρόβλητη.
- Τρίτον ο θάνατος κι η θυσία του Γιαννάκη, καθησυχάζει τον Γερμανό αξιωματικό κι αποδέχεται μέσα του, ότι μόνον αυτός ήταν αντάρτης.
Δίνει τότε εντολή, να πυρπολήσουν το σπίτι του Γιαννάκη και σε λίγο, χτυπά το τηλέφωνο στο καφενείο του χωριού, μοναδικό τότε, όπου στην άλλη άκρη ήταν ο Φρούραρχος Γερμανός, που καλούσε τον αξιωματικό, για άγνωστο λόγο, να αναβάλει τις εντολές που είχε και να επιστρέψει άμεσα και γρήγορα στην Κοζάνη.
Την άλλη μέρα, 26/01/1944, οι Γερμανοί εκτελούν , έξω από την Κοζάνη, στη θέση «Νταμάρια» της Παναγίας, σαράντα τρεις ( 43 ) πατριώτες Έλληνες.
Η Αιανή απέφυγε τον προγραμμένο αφανισμό, γλύτωσε από ένα ολοκαύτωμα.
Κλείνοντας πρέπει να τονίσω και να εξάρω τον σημαντικό και θετικό ρόλο, που διαδραμάτισαν τα πρόσωπα, μορφές του Αγώνα για τη Λευτεριά και Σωτηρία της Αιανής, ( γνωστά σε όλους σας κι απ΄ άλλες αναφορές και λόγους ), ιδιαίτερα όμως του Βαγγέλη Βαγγελόπουλου, πολιτικού υπεύθυνου του ΕΑΜ, ένα πνεύμα σωτήριο, μια αγκαλιά που χωρούσε όλους τους Αιανίτες, αριστερούς, δημοκράτες, βενιζελικούς, δεξιούς, που εμφορούνταν από αξίες για την αγάπη και τη Λευτεριά της Πατρίδας, και τη σωτηρία των κατοίκων του χωριού του.
Σήμερα εμείς οι Αιαναίοι, γιορτάζουμε και δοξάζουμε τον Θεό περίτρανα , για τη ΖΩΗ και τη ΛΥΤΡΩΣΗ της ΑΙΑΝΗΣ, στο μέλλον και για πάντα.
Τιμούμε τους προγόνους μας, τους πατεράδες μας, τους δικούς μας Αγωνιστές της Ε.Α..
Πιστοί Χριστιανοί, Θεοσεβούμενοι, αγνοί πατριώτες, οι παππούδες μας, μονολογούσαν κι έλεγαν, ο Θεός μας γλύτωσε, ο Άγιος έβαλε το χέρι του, ο Άγιος έκανε το θαύμα του.
Η μεταφυσική αυτή εξήγηση, δεν εμπίπτει προσωπικά σε μένα. Τούτο είναι θεολογική αναζήτηση των ιερωμένων ή των Θεολόγων, πολύ δε περισσότερο του Aγίου Γρηγόριου του κορυφαίου των θεολόγων που εορτάζει , σήμερα η Εκκλησία μας κι εμείς οι πιστοί.
Η σημερινή μέρα είναι ορόσημο για όλους μας, που γεννηθήκαμε μετά το 1944-1945.
Άραγε αν συνέβαινε το μοιραίο κι ακουγόταν το κροτάλισμα των οπλοπολυβόλων, ποιός από μας θα ζούσε σήμερα ;
Ποιος θα ήταν ο χαρακτήρας του εορτασμού της σημερινής μέρας..;
Θα γιορτάζαμε κι εμείς ένα ακόμη ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ.
Η ομοψυχία, η συνεννόηση, η ομόνοια, η ενότητα, αυτές οι αρετές χάρισαν την ΖΩΗ στην Αιανή.
Ας πορευτούμε και στο μέλλον, ενωμένοι, δημιουργικοί και με ΕΙΡΗΝΗ πάντα.
Σας ευχαριστώ
Αιανή, 25/01/2020
Βαβλιάρας Στέφανος, Πρώην Δήμαρχος Αιανής, συνταξιούχος δάσκαλος
